Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 3998 0 pikir 2 Mamyr, 2012 saghat 09:25

Túrsynbek Áliyúly. Ertisti Arqagha kalay әkeluge bolady?

Qazaqtyng jeri qanshama keng bolghanymen onda ózen-kólderding az ekeni belgili. Shyndyghyn aitqanda, jerimizding jartysynan astamy shól jәne shóleyt jerlerge jatady. Shyghysynda Ertis, soltýstiginde Esil men Núra, Tobyl, batysynda Jayyq, ontýstiginde Syrdariya men Shu, Ileden basqa aita qalarlyqtay ózen joq. Osy orayda tekten-tekke soltýstik múzdy múhityna aghyp ketip jatqan Altay taularynyng suyn nege Arqagha әkelmeymiz degen oy keledi. Ertisti Núragha deyin jetkizse, Qorghaljyndaghy Teniz kólimiz shyn tenizge ainalar edi-au dep armandaysyn. Tolqyny tauday bolyp jatar edi-au sonda Tenizdin!!!

Ertisting jalpy úzyndyghy - 4248 shaqyrym. Qytaydaghy úzyndyghy 525 shaqyrym, Qazaqstanda 1700 shaqyrymgha jetedi, Reseydegi úzyndyghy - 2010 shaqyrym. Basseynning aumaghy - 1643 myng sharshy shaqyrym. Ertis ózi Obi ózeninen úzyn bolsa da onyng bir saghasy ghana bolyp esepteledi. Búndaghy ghalymdardyng negizgi sýienetini Obityng suynyng Ertistikinen moldyghy. Sondyqtan Ertis dýniyejýzindegi eng úzyn ózen-sagha bolyp sanalady. Ekinshi orynda - Amerikadaghy Missuri. Egerde Ertisti Obipen qosa eseptesek, ol Reseydegi eng úzyn ózen bolyp tabylady. Aziyada ekinshi oryn alsa, dýnie jýzinde - jetinshi. (5410 shaqyrym).

Qazaqtyng jeri qanshama keng bolghanymen onda ózen-kólderding az ekeni belgili. Shyndyghyn aitqanda, jerimizding jartysynan astamy shól jәne shóleyt jerlerge jatady. Shyghysynda Ertis, soltýstiginde Esil men Núra, Tobyl, batysynda Jayyq, ontýstiginde Syrdariya men Shu, Ileden basqa aita qalarlyqtay ózen joq. Osy orayda tekten-tekke soltýstik múzdy múhityna aghyp ketip jatqan Altay taularynyng suyn nege Arqagha әkelmeymiz degen oy keledi. Ertisti Núragha deyin jetkizse, Qorghaljyndaghy Teniz kólimiz shyn tenizge ainalar edi-au dep armandaysyn. Tolqyny tauday bolyp jatar edi-au sonda Tenizdin!!!

Ertisting jalpy úzyndyghy - 4248 shaqyrym. Qytaydaghy úzyndyghy 525 shaqyrym, Qazaqstanda 1700 shaqyrymgha jetedi, Reseydegi úzyndyghy - 2010 shaqyrym. Basseynning aumaghy - 1643 myng sharshy shaqyrym. Ertis ózi Obi ózeninen úzyn bolsa da onyng bir saghasy ghana bolyp esepteledi. Búndaghy ghalymdardyng negizgi sýienetini Obityng suynyng Ertistikinen moldyghy. Sondyqtan Ertis dýniyejýzindegi eng úzyn ózen-sagha bolyp sanalady. Ekinshi orynda - Amerikadaghy Missuri. Egerde Ertisti Obipen qosa eseptesek, ol Reseydegi eng úzyn ózen bolyp tabylady. Aziyada ekinshi oryn alsa, dýnie jýzinde - jetinshi. (5410 shaqyrym).

Ertisting basy Qytayda ekenin aittyq. Biraq ol ózining negizgi su qoryn Qazaqstanda jinaydy. Jyldyq aghasy 33 tekshe shaqyrym bolsa, sonyng 28 tekshe shaqyrymy Qazaqstandaghy Altayy men Tarbaghatay, Sauyr qyrattarynan kelgen su. Qytay qara Ertisting suyn búrsa da onyng mólsheri jalpy Ertis su qoryna aitarlyqtay әser ete qoymaydy.

Pavlodardan sәl joghary tústan Ertisting suy ERTIS-QARAGhANDY arnasymen batysqa aghady. Biraq sorghynyng kýshimen tartylatyn ol sudyng mólsheri shamaly ghana. Búl arna Núra ózenin kesip te ótedi.  Sóitip óndiristi Temirtaugha biraz su keledi. Biraq ol mardymsyz ghana su. Tenizdi sharasynan asyryp ýlken tenizge ainaldyru ýshin ERTISTING TABIGhY JOLMEN AGhYP KELIP Núragha qúiyluyna qol jetkizu kerek. Mine, osy mәseleni qalay sheshuge bolady?

Endi Núra turaly biraz sóz. Núranyng úzyndyghy 1000 shaqyrymgha juyq. Ol Ortalyq Qazaqstandaghy eng úzyn ózen. Su jinau aumaghy 60 myng sharshy shaqyrymday jer. Núranyng boyynda Samarqand su qoymasy salynghan. Negizgi saghalary Sherubay núra, Ýlken qúndyzdy, Aqbastau bolyp tabylady.

Eger de Ertisting suyn Arqagha әkeletin bolsaq, Qazaqstannyng dәl ortasynda naghyz teniz payda bolar edi. Tenizding aty teniz, onyng suyna shomylyp, dem alyp, balyghyn jegenning ózi nege túrady!

Sosyn Astanany taza auyz sumen qamtamasyz etuge bolady. Áytpese qazir ishetin sudyng sapasy tómendep, halyq sudy satyp alugha kóshti. Erteng elordamyzdyng halqy  millionnan asqanda búl problema kýrdelene týsetini anyq. Sondyqtan qazirden bastap oilanghan dúrys.

«Abay-aqparat»

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1581
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3610