Júma, 29 Nauryz 2024
Alashorda 7885 2 pikir 19 Shilde, 2017 saghat 17:06

Alashordashy Abdolla Baytasúly kim?

Alash qayratkerlerining ruhany múrasy últtyng bagha jetpes baylyghy. Sol sebepti ony zertteu júmystary qazirgi tanda belsendi týrde atqaryluda. Búl rette alashtanushy ghalymdar últ qayratkerlerining ónegeli enbekterin jinaqtap, ghylymy zertteuler jazyp, elge tanytyp jatyr.

Biyl Alash avtonomiyasynyng qúrylghanyna 100 jyl tolyp otyruyna oray, esimi sayasi-iydeologiyalyq túrghydan mansúqtalghan qalam qayratkerlerin aqtap, shygharmashylyq múralaryn tәuelsizdik iydeyasymen baylanystyra taldau, payymdau jasau mindeti alda túr. Osy baghytta kópshilik qauymgha esimi beymәlim Alash qalam qayratkeri Abdolla Baytasúlynyng shygharmashylyghyn zertteu, ony tәuelsizdik múraty túrghysynan zerdeleu júmysy qolgha alyndy.

Abdolla Baytasúly – HH ghasyrda ghúmyr keshken, Alashtyng ruhani, mәdeni, әdeby ómirine belsendi atsalysqan zerdeli әdebiyetshi, qarymdy jurnalist, sheber audarmashy, parasatty synshy, úlaghatty ústaz, zertteushi. Ol – Halel Dosmúhamedúly, Jýsipbek Aymauytúly, Maghjan Júmabayúly, Qoshke Kemengerúly syndy alash arystarymen birge últ mýddesin kóksegen alash qalam qayratkeri.

Abdolla Baytasúlynyng basqa da qayratkerlermen ruhany baylanysyn, últtyq mýdde-maqsatyn Jýsipbek Aymauytúly, Qoshke Kemengerúly, Ahmet Baytúrsynúly syndy alash ziyalylarymen almasqan hattarynan kóruge bolady. Búl hattarda әdeby tújyrymdar, syny kózqarastar barynsha mol kezdesedi. Olardyng negizgi mazmúny әdebiyettegi kórkemdik mәselesine qatysty boldy. Qalamgerler әdebiyetti óner dep baghalaydy. Ári últtyng jany, ruhy ekenin eskertedi. Ádebitting baghyt-baghdarynyng sayasat yqpalyna týsuine qarsylyq bildiredi. Ádebiyet taza óner esebinde halyqqa qyzmet etse, ol óz mindetin tolyq atqarady dep tújyrymdaydy. Al sayasy ústanymgha baghynghan әdebiyet halyqtyng sanasyn ulaydy dep týsinedi. Ádebiyetti sóz óneri retinde tanytpaq bolghan alash qayratkerleri «Alqa» atty әdeby úiym qúrmaqshy bolady.

Alashtanushy Túrsyn Júrtbaydyng «Úranym–Alash», «Talqy», «Dviyjenie Alash» enbekterinde Alash qayratkerlerining OGPU basqarmasyna bergen kórsetindileri men bir-birine jazghan hattary toptastyrylghan. Búnda qayratkerlerding arasyndaghy tanystyq, ruhany baylanys naqty faktilerge negizdelgen qalpynda berilgen. Sonyng ishinde Abdolla Baytasúlynyng Qoshke Kemengerúly, Jýsipbek Aymauytúly, Ahmet Baytúrsynúly siyaqty últ ziyalylarymen almasqan hattary onyng qayratkerlik túlghasyn, әdebiyetshi retinde qyryn jan-jaqty ashady.

1931 jyly 17 qyrkýiekte Qoshmúhaqamed Kemengerov jauapqa shaqyrylady. Búl kórsetindisinde Abdolla Baytasúlymen aralasyp pikirles bolghany ashyq aitylady: «Júmabaevpen eshqashanda hat jazysqan emespin, ishinara Baytasovpen hat almasyp túrdyq. Songhy adam maghan Tashkentte: kenes platformasyna negizdelgen jazushylardyng «Alqa» әdeby ýiirmesin qúrmaq eken» (255 bet). Búl tergeudegi jauapqa tikeley qatysy bar Q.Kemengerúlynyng eki haty anyqtalghan. Onyng bireui Abdolla Baytasúlyna arnalghan haty. Qoshke Kemengerúly A.Baytasúlyna «Ghabdolla dos» dep 1924 jyly sәuirding 13-inde hat jazghan. Qysqa qayyrylghan amandyq saulyqtan son, Qoshke Abdollagha eki ótinishin aitady. Ekeui de últ ýshin manyzdy mәselelerding tónireginde bolady.

«Ghabdolla dos! Jaghdayyng qalay? Orynborgha qaytip jettin? Qazaqstandaghylardyng hali ondy ma? Qaytar saparynnyng aldynda jolygha almaghandyghymnan, búl hatty tezdete jiberip otyrmyn. Jyl basynda Qazaqstan memlekettik baspasy auyl sharuashylyghynan oqulyq jaz dep qolqa salyp edi. Men osyny oilastyryp, kerekti materialdy qorytyp jatyrmyn. Baspadaghylar múny qashan basa alady eken, sony bilshi.

Ekinshi ótinishim: Gosplangha soq, Smaghúlgha jolyq. Biz taraptan qanday kómek qajet ekenin bil. Onyng bizge qanday jәrdemi kerek ekenin de ait. Smaghúlda qabilet te, jýrek te bar. Mening búghan onymen «Jas azamatta» istes bolghan kezde kózim anyq jetti.

Týrkistan mәselesi turaly ondaghylar qanday sheshimge kelgenin de súrashy. Eki oblys Qazaqstangha qosylsa, qazaq mekemelerining jayy ne bolmaq? Tashkentti astana etu mәselesi de kóterilip edi ghoy.

Hat jaz. Jaraydy, sau-salamatta bol! Qúshaqtasyp kóriskenshe. Bauyryng Qoshke. 13.IÝ.1924 jyl» (255 bet).

Qoshke Kemengerúlynyng Abdolla Baytasúlymen dostyq әri әriptestik qarym-qatynas ornatuy birneshe sebepterge baylanysty bolsa kerek. Eng aldymen, ziyalylardyng búl jyldary mәdeniyet ordasy Tashkent qalasyna shoghyrlanuy edi. Q.Kemengerúly Tashkentke 1924 jyly kelgen. Búl kez oqu-aghartu salasynyng damyp, kitap, gazet-jurnal shygharu isi qolgha alynyp, bilim men mәdeniyetting órken jayyp jatqan túsy edi. Tashkentte eki qayratker de Tashkent pedagogikalyq institutynda oqytushylyq qyzmet atqarghan. Birigip atqarghan isteri turaly aitsaq, «Oryssha-qazaqsha tilmash» degen atpen belgili sózdikti Qoshke Kemengerúly men Abdolla Baytasúly qúrastyrugha birge qatysqan, «Alqa» úiymyn qúrushylardyng qatarynda da eki esim qatar atalady. Conymen qatar Abdolla Baytasúly Qoshke Kemengerúly, Shәkir Baymaqanov, Esim Bayghasqiyn, Ghabbas Dәuletbekov, Búralqiyev siyaqty qayratker túlghalarmen Tashkent shaharynda bir ýide túrghan, bir ýzim nanmen bólise otyryp, qazaq halqynyng keleshek taghdyryna alandap, últ qamy ýshin bar qajyr-qayratyn salyp enbektengen.

Tilshi әri әdebiyetshi bolyp tanylghan Alashtyng qos oghlany mәdeniyetting damuy men órkendeui ýshin qajyrly enbek etip, jazyqsyz qughyn-sýrginge úshyrady. Olardyng ruhany dostyghy men taghylymdy qyzmeti bolashaq úrpaq ýshin  ýlgi-ónege.

Abdolla Baytasúlymen hat jazysqan kelesi qayratker – Jýsipbek Aymauytúly. Ol basqa da alash qayratkerlerimen birge Qyzylorda, Tashkent qalalarynda aghartushylyq, halyqty ghylym-bilim, ónerge shaqyru, kitap jazu, alghashqy baspasózdi úiymdastyru júmystaryna qatysqan.

Gýlnәr Mirjaqypqyzy Dulatovanyng estelikterinde  Jýsipbek Aymauytúlymen Qyzylordada tanysqanyn jazady. Tashkentte de Jýsipbek pen Abdolla qyzmettes bolyp, bir ruhany ortada jýrgenin búl estelikterden anyq kórinedi. «Tashkende bizben tanys, әsirese eng jaqyn jýretin kisiler kóp-aq edi, oiyma alsam, ónkey oqymysty kisiler, qazaqtyng yghayy men syghayy eken-au: Súltanbek Qojanov, Fayzolla Ghalymjanov, Esim Bayghaskiyn, Qoshke Kemengerov, Jýsipbek Aymauytov, Múhtar Áuezov(aspirant), Ershin Álimgerey, Álimhan Ermekov, Eldes Omarov, Halel, Jahansha Dosmúhamedovter, Isa Qashqynbaev, Maghjan Júmabaev, Abdolla Baytasov, Júmaqan Kýderiyn, Ábilhamit Aqpaev, Dәribay Qoyaydarov, t.b» (11bet). Jýsipbek Dulatovtardyng ýiine ekinshi ret kelgende Abdolla Baytasúlyn ertip keldi dep esine alady Gýlnәr Dulatova. ««Aynalyp soghamyn»  degen Jýsipbek bes-alty kýn ótken song taghy keldi. Ýy ishi quanyshpen qarsy aldy. Búl joly janyna Ablolla Baytasovty ertip kelipti. Ol da Dulatovtargha búrynnan tanys, tәtemning jan dosy, dәriger Júmaghaly Tileuinning bajasy bolatyn. Abdolla úzyn boyly, taldyrmash kelgen, búira shashty, ylghy kýlip, kónildi jýretin әdebiyetshi jigit bolatyn» (43 bet).

Búl kezende «Alqa» úiymyn qúrushy qayratkerler әdebiyetting últtyq sipatta damuyn maqsat etip, ruhany baylanystaryn nyghaytady. Ár qalada shoghyrlanghan ziyalylar «Alqa» úiymynyng «Tabaldyryq» atty baghdarlamasyn talqylau, kemshilikterin anyqtau siyaqty qyzu júmystarmen ainalysady. Jýsipbek Aymauytúly Tashkentke kelip, «Alqa» baghdarlamasyn Abdolla Baytasúly, Qoshke Kemengerúlymen birge talqylaghan. Búl jóninde Jýsipbek Aymauytúlynyng tergeushige qaytarghan jauaby  mynaday: «Orynborda ýiirme júmysy úiymdastyrylmady. Mýmkin mensiz ótui de mýmkin, óitkeni, men ile Tashkentke kettim. Onda barghan song әlgi baghdarlama taghy da aldymnan shyqty, onyng bir danasy Mәskeuden Qoshmúhamed Kemengerovting atynan jiberilipti. Bir kýni men, Kemengerov pen Baytasov jәne maghan belgisiz taghy eki studentpen birge Kemengerovting ýiinde otyryp, taghy da sol baghdardy talqyladyq, «Alqa» úiymyn úiymdastyra alamyz ba, oghan kim qatysugha kelisedi, kimder qarsy bolady – sony talqyladyq» (241 bet).

Abdolla Baytasúly Tashkentte, Jýsipbek Aymauytúly Orynborda qyzmette bolghan kezde de eki qalamger әdebiyet haqynda hat arqyly pikir almasyp otyrghan. «Tómende nazargha úsynylyp otyrghan Jýsipbekting әdebiyet turaly ekinshi haty. Arab harpinde jazylghan qazaqsha mәtinining kóshirmesi. Jazuy tanba siyaqty anyq, súlu. Ókinishke oray hattyng kimge arnalghany turaly bastapqy joldar taspadan hatqa týsirgende óshirilip ketipti. Negizinen búl hat A.Baytasovqa, ne Q.Kemengerovke joldanghan»  (340 bet).

«Ádebiyet – últtyng jany. Últtyq sana, taghdyr, jan jýiesi – kórkem ónerdin basty taqyryby. Taptyq jik arqyly әdebiyet jasalmaydy. Baylar da qayghyrady. Ásirese qazaq ómirinde búl óte ajyratylmaghan is. Qazaqtyng taghdyry ortaq. Men ózim de kedey bop óstim» (297 bet). Hattaghy alghashqy sóilemde Jýsipbek Aymauytúly әdebiyetti jalpy halyqqa ortaq óner dep tújyrym jasaydy. Onyng mindeti –  adamnyng jan jýiesine, jýregine, ruhyna әser etu dep týsindiredi. Qalamger tól әdebiyetimizdi týsinu ýshin qazaqty tanuymyz kerek degen iydeyany algha tardady. «Áueli qazaqty oqu kerek. Qazaqty bilemin degenmen kóbimiz bile bermeymiz, ony men Broydannyng kitabynan kórip otyrmyn» (297 bet).

Hatta Jýsipbek Aymauytúly әdebiy-syn kózqarasyn da bildiredi. «Taghy bir qosylmaytyn jerim: «Aqyn taptiki ghana bolady. Biraq keyde túrmys jaghdayymen, taptan moyyny asqan, tap sharasynan joghary, ózge taptyng da soyylyn soghatyn búqarashyl, últ sanasyn mengergen aqyn da bolady», - dep Plehanov aitady. Ony Ghabbas jazyp otyr» (253 bet) dep Ghabbastyng pikirine qarsy óz payymdauyn úsynady. Qazaq aqyndary ne sebepten tapqa qamalyp qaldy degen zandy súraq qoyady. Otarshyldyq zardaptaryn kedey de, bay da birdey kórdi sol ýshin qazaqqa da, qazaq aqyndaryna tapqa bólinuding qajeti joq dep oy týiedi. Aqyn qashanda halyqtyng múnyn múndaushy, joghyn joqtaushy bolyp qyzmet etken dep payymdaydy synshy. Mysal retinde Búqar jyrau, Shortanbay, Abay, Ahmet, Mirjaqyp, Maghjan siyaqty últymyzdyng úly aqyndaryn tizip ótip, olardyng jeke mýddeden góri últ mýddesin joghary qoyghandyghyn tilge tiyek etedi. Búl әdebiyetshining últtyq әdebiyettanugha qosqan biyik estetikalyq payymy, ýzdik oi-tújyrymy.

Abdolla Baytasúlynyng Jýsipbek Aymauytúlyna jazghan hatynda biraz manyzdy mәselelerding basy ashylady. Mәselen, әdebiyet pen synnyng jay-kýii,  «Alqa» әdeby úiymyn qúru jóninde ortaq pikirler qamtylady. Hattyng jazylghan uaqyty turaly mәlimet Túrsyn Júrtbaydyng «Talqy» enbeginde berilgen. «Jyly kórsetilmegen búl hattyng shamamen 1924 jyldyng ayaghynda jazylghandyghy bayqalady. Óitkeni, Maghjan men Múhtar ózara pikir alysyp, jana әdeby baghytty baghdarlaytyn ýiirme ashudyng josparyn talqylap jýrgendigi turaly mәlimet sony rastaydy. Búl kezde Múhtar da oquda jýrgen bolatyn. Jýsipbekting «Núr kýii» dastany da sol jyly jaryq kórdi» » (253 bet).

«Jýsipbek!

«Kórmegeli kóp aidyng jýzi boldy» degendey, bir-birimizben kórispegeli kóp uaqyttar bolyp ta qaldy-au!» - degen joldarmen amandyq-saulyq súraudan bastaydy. Ary qaray Maghjanmen jolyghyp әngimeleskenin bayan etedi. Hatta Maghjan men Abdollanyng pikirinde ózara ýndestik pen sabaqtastyq erekshe bayqalady. Búghan aighaq etip myna ýzindini keltiruge bolady: «Maghjangha jolyqtym. 15 kýndey birge boldyq. Ol saghan qatty razy. Jalghyz syn jazghandyqtan emes, sening songhy jazghandaryna qanaghattanady. Osy kýnge sheyin aiyzym qanghan sәuletshi qalam «Núr kýii» boldy. Qyzyqqandyqtan әldeneshe oqydym deydi. Aqynnyng múnysy sen turaly oilaytyn mening oilarymdy nyq bekitti. Quandym. Onymen týrli mәseleler turaly kóp kenestim. Sony pikirleri bar, dýniyege kózqarasy nyghayghan syqyldy. Múhtar oghan: «Týbinde jalghyzdar toby jasaydy, biz jalghyzdar tobynyng qúramasymyz», - dep jazady eken. Búl pikirdi Maghjan da quattaydy»» (250-252 better). Osy ýzindiden Abdolla Baytasúly әdebiy-syn kózqarasyn men payymyn da bayqay alamyz. Abdolla Maghjan sekildi Jýsipbekting aqyndyghyn, synshylyq qyryn  joghary baghalaydy. «Núr kýii» poemasynyng әdebiyetimizge qosylghan jauhar tuyndy dep eseptep, búghan qatysty quanyshyn jasyra almaydy.

Búdan keyin hatta «Alqa» әdeby úiymyn qúru turaly sóz qozghalady. «Múhtar Maghjanmen jii jazysyp túrghan eken, pikirlerin oqydym. Olardyng endi bir oiy: sol úiymdardyng bir qazaqqa qolayly degen bireuine qatynasyp, qazaq әdebiyetine layyqty jol degen joldaryn úsynbaq. Orystyng әdebiyet jurnaldaryna jazbaq. Bayandamalar jasap, pikirlerin tyndatpaq. Maghjan jaza bastapty. Mәskeude birneshe qyrghyz, qazaq tilderinde shyqqan әdeby kitaptargha syn jazghan eken, olar da basylypty. Maghjan biyl búl jaghyna kýrdeli kirisemin dep otyr» (250-253 better).

Hatta Abdolla Baytasúly Maghjan Júmabayúlynyng әdeby úiym qúrugha dayyndylyp jatqanyn, әri onyng oiyn Múhtar Áuezúlynyng qoldaghanyn atap ótedi. Ádeby úiym qúrmaq bolghan qayratkerlerding maqsaty – alashtyng ruhany ómirine jana ózgeris engizu, últtyq әdebiyetti damytu, órisin keneytu edi. Sonymen qatar әdebiyetting óner retindegi qyzmetin aiqyndap, kórkemdik jaghyna kónil audaru boldy.

Abdolla Baytasúly oiyn qorytyndylay kele, sóz sonynda Jýsipbekke dostyq peyilin bildiredi. Dostyq pen adaldyqty baghalaytyn abzal azamattyng shyn kónili men aq niyetin jetkizedi. «Abdollanyng óz hatynda ashyp jazghanynday: «tar kezen, talma jer kórsetetin» naghyz dostyqtyng synalatyn kezin olardyng bәri de bastarynan keshti. Áriyne, dostyqtyng qúnyn múnday kýnde synaudyng betin aulaq qylsyn deniz. Búl syn emes, jaza. Ádiletsiz jaza. Zamangha da, adamgha da, dostyqqa da qiyanat. Biraq kenes ókimetining ómir sýru «saltanatynyn» ózi tek qiyanattan, jazalaudan, qúrbandyqtan túrdy emes pe. Endeshe oghan tandanudyng eshqandayda jóni joq» » (253 bet).

Abdolla Baytasúlynyng Qoshke Kemengerúly, Jýsipbek Aymauytúlymen almasqan hattarynda onyng ómirine, shygharmashylyghyna, qyzmetine qatysty derekter molynan úshyrasady. Ásirese, ómirdegi bolmysy, adamgershiligi, dosqa adaldyghy, әdebiyet pen ónerge degen biyik talghamy, asqaq ruhy men últjandylyghy airyqsha kózge týsedi.  Sonymen birge, әdebiyetshi retindegi qyrlary tanylyp, әdeby kózqarastary anyqtalady.

Últ ústazy Ahmet Baytúrsynúlymen Abdolla Baytasúly tikeley hat almaspasa da, olar jaqyn dostyq qarym-qatynasta bolghany belgili. Qayratkerler  Qyzylorda, Tashkent qalalarynda aghartushylyq, ústazdyq qyzmette birge bolyp,  últ mýddesi ýshin kýresip, talay qiyndyqtardy bastan ótkizgen. G.Dulatovanyng estelikterinde bayandalghanday A.Baytasúly A.Baytúrsynúlynyng ruhany múrasyn ýlgi tútqan, ony ústazy dep eseptegen. «Ahmet Baytúrsynov aghaydyng “Oqu qúraly”, “Qyryq mysaly”, tәtemning “Esep qúraly”, “Oqu qúraly” - (Qiraghat)  kitaptarynan, Maghjannyng ólenderinen, M.Áuezovting “Qaragóz”, J.Aymauytovtyng “Sherniyaz” piesalarynan, IY.Bayzaqovtyng “Qúralay súlu”, t.b. balalargha arnalghan ertegilerden Abdolla Baytasov ýzindiler oqityn» (43 bet).

Gýlnәr Mirjaqypqyzynyng «Shyndyq shyraghy» estelik-essesinde totalitarylyq jýiening qughynyn kórgen qayratkerlerding qily taghdyry jayly shynayy derekter molynan úshyrasady: «1928-1930 jyldary otyzdan astam belgili kisiler qamalady. Ár qaladan kelip, әueli Qyzylorda týrmesine japty, odan Almatygha aidady. Tek ýsh kisini Qyzylordadan Mәskeudegi Butyrka týrmesine әketti. Al Almatynyng týrmesine qamalghandar: Ahmet Baytúrsynúly, Múhtar Áuezov, Álimhan Ermekov, Abdolla Baytasov, Halel Dosmúhamedov, Hayreddin Bolghanbaev, Jaqyp Aqbaev siyaqty basqa da kóptegen qayratkerler. Búl kisiler Almatyda eki jyl otyrdy» (45 bet).

1932 jyly jer audarylghan Ahmet Baytúrsynúly Mirjaqyp Dulatúlyna Arhangelskiden hat jazady. Hatta Ahmet Baytúrsynúly Abdolla Baytasúlynyng ózine kórsetken qamqorlyghy men kómegin erekshe atap ótedi. Qyr balasyna da rizashylyghyn bildiredi. Últ kósemi Álihan Bókeyhan da búl kezde Arhangelskide túraqtaghan bolatyn.

A. Baytúrsynúlynyng Zamandas inisi Mirjaqypqa jazghan hattary:

«32-shi jyldyng dekabriding 31-i Mirjaqyp, Myrzaghazy, Ghazymbek qaraqtarym!

Men Arqangelgha 30-noyabrde keldim. Kelgen kýni demalys kýni bolghandyqtan, eshkimdi tauyp alugha bolmay, dalagha týnegendey bolyp, týnimen jatpay, kóshede qydyryp jýrumen boldym. Tanerten barghan adamdy kelesi tangha deyin taba almadym. Janymda birge barghan 4-5 adam, olar da solay boldy. Týndi solay ótkizip, ertenine Abdollany tauyp alyp, 17-dekabrge deyin sonyng ýiinde boldym. Onan keyin pәter tauyp alyp, bólek shyqtym. Múnda pәter tabu degen óte qiyn. Tanys arqyly bolmasa, óz betinshe pәter tabu degen bolmaydy. Abdolla ózining tanystary arqyly әreng tauyp berdi. Alyp kelgen az auqatym әldeqashan bitip qaldy. Abdolla men Qyr balasy ekeuining atsalysumen jan saqtap túrghan jay bar. Qyr balasy orynda bolyp, búrynghy adresimen tez habarlastym. Senderge oryn tauyp jayghasyp, jazayyn dep edim, oryn bolmaghasyn kónildi habar jaza almay túrghan jay bar.

                                                         Qúshaqtap sýiem. Aqymet» (47 bet).

Búl hatynda Ahmet Baytúrsynúly Arhangelskige jer audarylghan qiyn kezenderde Abdolla Baytasúlynyng qamqorlyghyn kórgenin jazady. Osy derekte Qyr balasynyng da aty atalady. Yaghny búl jyldary elden jyraqta jýrgen últ kósemi Á.Bókeyhan, últ ústazy A.Baytúrsynúly jәne A.Baytasúly  jaqyn aralasqan.

Kelesi hatta da biraz mәselelerding basy ashylady:

«Dendering sau, aman jýrsinder me? 31-dekabrde bir hat jazghan edim, ony alghan-almaghandarynnan derek joq. Men әli oryngha kire almay jýrmin. Mekemelerdi yqshamdau men jer audarghandardy almau degen aghyn túsyna kez kelip, esh jerge ornalasa almay túrghanmyn. Oryn bolmaghan song qay jaghynan da bolsa hal nashar bolatyny belgili. Bir jaghynan auru, ekinshi jaghynan suyq, ýshinshi jaghynan ashtyq – ýsh jaqtan qysyp, әrkimning at salysqan kómegi arqasynda kýneletip kele jatqan jay bar. Búl qalyppen kópke barmay, bir shegine baryp tynatyn shygharmyn. Qyr balasy qoldan kelgen kómegin istep-aq jatyr. Múnda Abdolla qatyn-balasymen túrady. Olar da mekeme yqshamdauyna iligip edi, qatyny basqa oryn tauyp kirdi de, ózi búrynghy ornyna 10 kýnnen song qayta kirdi. Jaqyn arada Almaty jaghynan ýi-ishterimen kóp qazaq keldi dep edi. Olargha әli jolyqqanym joq.

                                                                            Qosh, Aqymet» (48-49 better).  

Birinshi hattan jauap almaghan Ahmet Baytúrsynúly ekinshi hatty jazsa kerek. Búnda da ol qysqa amandyqty súrap, Abdolla men Qyr balasynyng kómegine alghysyn bildiredi. Eki atalghan hatty da últ ústazy aidauda jýrgen kezinde jazghan. Osylaysha kiyn qystau kýnderde Álihan Bókeyhan, Ahmet Baytúrsynúly men Abdolla Baytasúly jasymaugha tyrysqan, bauyrmaldyq tanytyp azapty kýnderde birine biri demeu bolghan.

Gýlsezim TEMIRTAS, L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetining  týlegi

Abai.kz

 

2 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616