Júma, 29 Nauryz 2024
Qúiylsyn kóshing 6778 15 pikir 14 Mamyr, 2018 saghat 09:47

Qytaydaghy qazaqtar mәselesi Europarlament nazarynda bolmaq!

Astanagha 10-11 mamyr kýnderi Europarlamentting deputattary keletini jayly ótken joly aqparlaghan ek. Mine, sol deputattar keldi. Alqa-qotan jiyn ótkizdi.

Europarlamentting deputattarymen kezdesuge azamattyq qogham belsendileri de baryp qaytqan edi. Olar Qazaqstannyng ishki sayasy jaghdayy jayly sóz etip qana qoymay, qazirgi aktualdy mәselening birine ainalyp otyrghan Qytay biyligining óz elindegi az últtargha jasap jatqan sayasy qysymy jayly da aitqan eken.

Ótken aida Brusselige baryp, "Jana Qazaqstan" forumyna qatysyp qaytqan belgili sayasatker Ámirjan Qosanov myrza Europarlament deputattaryna Qytaydaghy qazaqtardyng qysym kórip, qudalaugha týsip, keybiri sayasy ýiretu lagerlerine, keybiri týrmege qamalyp ketkeni turaly tolyq bayandalghan ýshbu hatty tabystady. Búl turaly sayasatker ózining Feysbuktaghy jeke paraqshasynda habarlady.

"Qytaydaghy qazaq mәselesi Europarlament nazarynda bola bermek. Elding amanatyn oryndau kerek. Keshegi kezdesu aldynda Qytaydaghy qazaqtardyng qiyn jaghdayy turaly da Europarlament delegasiyasyna aittym. Europanyng halyqaralyq arenadaghy orny bólek qoy. Ony da biz qazaq mýddesine ýshin paydalana biluimiz qajet. Ol turaly biz ótken joly Brusselide de sóz etken edik. "Jana Qazaqstan" forumy atynan Bashir Canaltay óte ornyqty әri myqty aityp edi. Osy mәsele boyynsha arnayy hatty qazaq ýshin asa manyzdy mәselede belsendilik tanytyp jýrgen jigitterden, sonyng ishinde Yrys Toqtasyn, Júmabek Álimhannan alyp, deputattargha berdim", dep jazdy sayasatker.

Ayta keteyik, Qytaydaghy qazaqtardyng jaghdayy tym auyrlap ketti. Qyryq jylghy kórshi, geosayasy seriktesimiz dep sengen Qytay ýkimeti qazaqty terrorist, ekstremisterding sapyna qosty. Qújattaryn tartyp alyp, Qazaqstangha kelip-ketken әr qazaqty týrmege japty. Ýiinde Qúran ústaghan, diny oqulyqty ústaghan, eski kitaptardy saqtaghandar saqshylardyng jetegine týsti. Jәbirin kórdi. Qazaq jazushylarynyng kitaptaryn oqyghandar oqu-tәrbiyeleu lagerlerine aidaldy. Sebepsiz tergelip, naqaq tayaq jedi. Tipti, molda-qojalardyng keybiri týrmede qaytys boldy degen aqpar da tarady. Qolynnan kelse shauyp al degen búl arandatushylyqty, әperbaqandyqty, әlimjettikti Shy tútqasyn ústap otyrghan Qytay biyligi kýni býginge deyin jasap keledi.

Ámirjan Qosanov, sayasatker:

-Ókinishke qaray, biz 27 jyldyng ishinde Qytaygha kiriptar bolyp qaldyq. Oghan biylik kinәli. Biz Qytaygha tek múnayymyzdy satyp jibergen joqpyz. Namysymyz ben ruhymyzdy da qosa sattyq. Qazaqstan biyligine qoyatyn alghashqy talabymyz – kóshting kólemin úlghaytyp, Qytaydaghy qandastarymyzdy tolyq kóshirip alsyn! Memleket aqshagha kende emes. Búghan últtyq kapitaldy da júmyldyruymyz kerek. Bay-baghlandar shetelden әrtis әkelip, keude soqqansha, jәrdemge múqtaj qandastarymyzdy óz elimizge jetkizip, ýy salyp bersin. 

Ekinshiden, Qytay bizding múnay men gazymyzgha, basqa da tabighy resurstarymyzgha zәru bolyp otyr. Osyny paydalanyp, bizding biylik kórshi memleketke aitsyn: "Jazyqsyz qamalghan otandastarymyzdy bosatyndar, әitpese senderge shiykizat bermeymiz!" – dep. Osynday ulitimatum qoi kerek!

Ýshinshiden, halyqaralyq úiymdardyng nazaryn osy mәselege audaruymyz qajet. Kontrnasihat jasap, Qytayda "sodyr", "separatist" degen jeleumen týrmege jabylghan otandastarymyzdy bosatyp alayyq. Europarlamentke shyghyp, sheteldik beldi telearnalardyng kómegine jýgineyik. Qazaqta "búgha bersen, súgha beredi" degen jaqsy tәmsil bar.

Tórtinshiden, shetten kelgen qandasymyzdy "oralman" dep atap, ózekten tebudi dogharu kerek. Olar bizding otandastarymyz!

Qytayda qughyngha úshyraghan qandastarymyzdyng jadau kýii osyghan deyin de birneshe ret aitylghan. Tipti bir top belsendi ótken jyly Astanada arnayy jiyn ótkizip, elimizding Syrtqy ister ministrligine 100-den asa aryz-shaghym ótkizgen edi. Alayda vedomstvo әli kýnge eshqanday shara qoldana almay otyr.

(26-kókekte Almatyda «Qytay-Qazaqstan qatynasy: qandastarymyz nelikten qughyngha úshyrady?» degen taqyrypta qoghamdyq tyndau ótken edi. Sol jiynda Ámirjan Saghidrahmanúlynyng sóilegen sózi, búl.)

Abai.kz

15 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1567
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2261
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3544