جۇما, 29 ناۋرىز 2024
بىلگەنگە مارجان 139607 15 پىكىر 26 قاڭتار, 2016 ساعات 12:57

ەڭ...ەڭ...ەڭ...

1. الەمدەگى ەڭ ءىرى ماتەريك-ەۋرازيا (54 ملن كم²)
2. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ءشول-ساحارا (7 ملن كم²)
3. الەمدەگى ەڭ ءىرى دۇنيە بولىك-ازيا (44 ملن كم²)
4. الەمدەگى حالىق ەڭ تىعىز قونىستانعان كونتينەنت-ەۋروپا (700 ملن)
5. الەمدەگى ەڭ سۋىق جەر-انتاركتيدا (83°س)
6. الەمدەگى ەڭ بيىك تاۋ-گيمالاي (دجومولۋنگا، 8848 م)
7. الەمدەگى ەڭ ۇزىن تاۋ-اند (9000 كم)
8. اقش-تاعى ەڭ بيىك سارقىراما-يوسەميتسك (739 م)
9. سولتۇستىك امەريكاداعى ەڭ ىستىق جەر-اجال القابى (57°س)
10. سولت. امەريكاداعى ەڭ ۇلكەن ەل-كانادا (9ملن 970 مىڭ كم²)
11. سولت. امەريكاداعى ەڭ ۇلكەن كول-جوعارعى كول (82103 كم²)
12. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن كول-كاسپي (390 مىڭ كم²)
13. الەمدەگى ەڭ تەرەڭ كول-بايكال (1620 م)
14. الەمدەگى تەڭىز دەڭگەيىنەن ەڭ تومەن ورنالاسقان جەر-گحور ويىسى (403 م)
15. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن تۇبەك-ارابيا (3 ملن كم²)
16. سولت. جارتى شارداعى ەڭ سۋىق جەر-ويمياكون (-71°س)
17. الەمدەگى جاۋىن-شاشىننىڭ ەڭ كوپ تۇسەتىن جەرى-چەراپۋندجي (جىلىنا 12000مم)
18. الەمدەگى ەڭ ۇزىن ءارى ەندى تاۋ جۇيەسى-كورديلەرا (ۇزىندىعى 
9000 كم، ەندى بولىگى 1600 كم)
19. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ارال-گرەنلانديا (2 ملن 176 مىڭ كم²)
20. الەمدەگى ەڭ ۇزىن جەر استى ۇڭگىرى–فلينت-مامونت (500 كم)
21. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن تاۋ مۇزدىعى-حاببورت (145 كم)
22. الەمدەگى ەڭ بيىك اعاش-سەكۆويا (100 م)
23. سولتۇستىك امەريكاداعى تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ بيىك ورنالاسقان نۇكتەسى-ماك-كەنلي شىڭى (6193 م)
24. سولتۇستىك امەريكاداعى ەڭ ىستىق جەر-ءولىم اڭعارى (+57°C)
25. سولتۇستىك امەريكاداعى تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ تومەن ورنالاسقان نۇكتەسى-ءولىم اڭعارى (86 م تومەن)
26. الەمدەگى ەڭ سۋى مول وزەن-امازونكا (6400 كم)
27. الەمدەگى ەڭ بيىك سارقىراما-انحەل (1054 م)
28. الەمدەگى ەڭ ىلعالدى ج/ە ەڭ جاسىل ماتەريك-وڭتۇستىك امەريكا
29. الەمدەگى ەڭ ءىرى ەستۋاريلىق وزەن ساعاسى–لا-پلاتا (ەنى 
220 كم)
30. وڭت. امەريكاداعى تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ تومەن ورنالاسقان نۇكتەسى-ۆالدەس تۇبەگى (-40 م)
31. وڭت.امەريكاداعى تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ بيىك ورنالاسقان نۇكتەسى-اكونكاگۋا (6960 م)
32. جەر شارىنداعى ەڭ جوعارعى تەمپەراتۋرا-افريكادا تىركەلگەن (+58°C)
33. قۇرلىقتاعى ەڭ ءىرى جانۋار-افريكا ءپىلى (7,5 توننا)
34. افريكاداعى ەڭ ءىرى كول-ۆيكتوريا (68 مىڭ كم²)
35. افريكاداعى ەڭ تەرەڭ كول-تانگانيكا (1470 م)
36. افريكاداعى ەڭ ءىرى سارقىراما-تۋگەلا (933 م)
37. الەمدەگى ەڭ الاسا ماتەريك-اۋستراليا (بيىكتىگى 215 م)
38. الەمدەگى ەڭ قۇرعاق ماتەريك-اۋستراليا (2/3 بولىگى شولدەن تۇرادى)
39. اۋستراليانىڭ تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ تومەن ورنالاسقان نۇكتەسى-ەير كولى (-16 م)
40. اۋستراليانىڭ تەڭىز دەڭگەڭىنەن ەڭ بيىك ورنالاسقان نۇكتەسى-كوستسيۋشكو (2228 م)
41. الەمدەگى ەڭ تەرەڭ مۇحيت-تىنىق مۇحيتى (11022 م)
42. الەمدەگى ەڭ ءىرى مۇحيت-تىنىق مۇحيتى (179 ملن كم²)
43. الەمدەگى ەڭ ىستىق پلانەتا-شولپان (462°C)
44. الەمدەگى ەڭ سۋىق پلانەتا-پلۋتون (-235°C)
45. الەمدەگى ەڭ جىلدام پلانەتا-مەركۋري (172 مىڭ كم/ساع)
46. الەمدەگى ەڭ تىعىز پلانەتا-جەر (سۋدان 5 ەسە تىعىزىراق)
47. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن جانارتاۋ-گاۆاياداعى ماۋنا-لاو 
(ەنى10 كم، تەرەڭدىگى180 كم)
48. الەمدەگى ەڭ بيىك سونبەگەن جانارتاۋ–وحوس-دەل-سالادو (وڭت. امەريكادا، 6887 م)
49. الەمدەگى ەڭ كىشكەنتاي قۇس-كوليبري (5 سم)
50. الەمدەگى ەڭ جىلدام قوزعالاتىن قۇس-يتەلگى (200 كم/س)
51. الەمدەگى ەڭ كۇشتى تسيكلون-1991ج، بانگلادەشتەگى تسيكلون (138 مىڭ ادام قازا تاپتى)
52. الەمدەگى ەڭ دۇلەي سۋ تاسقىنى-1888ج، اۋسترالياداعى جاڭا وڭت. ۋەلس (بيىكتىگى 1500 م)
53. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن بۇرشاق-1970 ج، كانزاسقا جاۋعان (شەڭبەرى 44,5 سم، سالماعى 1كگ)
54. الەمدەگى ەڭ قاتتى بۇرشاق جاۋ-1888 جىلى ءۇندىستاندا (246 ادامنىڭ ءومىرىن قيعان)
55. الەمدەگى ەڭ ءىرى جاپىراق-رافيا پالماسى (20 م)
56. الەمدەگى ەڭ ءىرى تۇقىم-كوكوس پالماسى (20 كگ)
57. الەمدەگى ەڭ ەجەلگى وسىمدىك-كاۋچيك اعاشى، انتاركتيكالىق قىنا (12 مىڭ جىل)
58. الەمدەگى ەڭ اۋىر جىرتقىش-كاساتكا (سالماعى 9000 كگ، ۇزىندىعى 9 م)
59. الەمدەگى ەڭ ۇزىن قۇرت-سولت. تەڭىز نەمەرتينى (55 م)
60. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ورمەكشى-قۇس جەيتىن ورمەكشى (228 سم)
61. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن شايان-ورمەكشى-شايان (ەنى 2 م)
62. الەمدەگى ەڭ اۋىر جاندىك–گولياف-قوڭىز (70-100 گ)
63. الەمدەگى ەڭ بيىك سۇتقورەكتى-كەرىك (6 م)
64. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن تروپيكالىق ورمان-وڭت. امەريكادا ورنالاسقان (6 ملن كم )
65. الەمدەگى جەرىنىڭ اۋماعى جاعىنان ەڭ ۇلكەن ەل-رەسەي
67. الەمدەگى ەڭ ۇزىن ەل-چيلي (4300 كم)
68. الەمدەگى ەڭ قۇرعاق جەر-اتاكاما ءشولى (جىلىنا 1 تامشى جاڭبىر جاۋمايدى)
69. الەمدەگى ەڭ اۋىر جىلان-اناكوندا (200 كگ)
70. الەمدەگى ەڭ جىلدام ۇشاتىن بۋناقدەنەلىلەر-ينەلىكتەر (9كم/ساع)
71. الەمدەگى ەڭ بيىك ءشوپ-بامبۋك (25 م)
72. الەمدەگى ەڭ تەز وسەتىن ءشوپ-بامبۋك (كۇنىنە 1م وسەدى)
73. الەمدەگى ەڭ قاۋىپتى ساڭىراۋقۇلاق-بوز ارامقۇلاق
74. الەمدەگى ەڭ ەجەلگى، ءتىرى اعاش-قىلقاندى قاراعايلار (5000 جىل بويى تىرشىلىك ەتىپ كەلەدى)
75. قۇرلىقتاعى ەڭ جىلدام جانۋار-قابىلان (100 كم/ساع)
76. الەمدەگى ەڭ ۇزىن بۇعاز-موزامبيك (1670 كم)
77. الەمدەگى ەڭ ۇزىن تۇششى كول-تانگانيكا (1470 م)
78. الەمدەگى ەڭ ءىر قۇس-افريكا تۇيەقۇسى
79. الەمدەگى ەڭ ەسكى تاۋ-ورال تاۋلارى (ۇزىندىعى 2,5 مىڭ كم)
80. الەمدەگى ەڭ كىشى مۇحيت-سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت
81. الەمدەگى ەڭ تەرەڭ بۇعاز-درەيك بۇعازى (5248 م)
82. الەمدەگى ەڭ جىلى قۋاتتى اعىس-گولفستريم
83. الەمدەگى ەڭ سۋىق قۋاتتى اعىس-باتىس جەلدەر اعىسى
84. الەمدەگى ەڭ ءىرى سارقىراما-يگۋاسۋ (ەنى 270 م، بيىكتىگى 72 م)
85. الەمدەگى تەڭىز دەيگەيىنەن ەڭ تومەن ورنالاسقان نۇكتەسى-ءولى تەڭىز 
86. الەمدەگى ەڭ تۇزدى تەڭىز-قىزىل تەڭىز
87. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن جانە ەڭ تەرەڭ كانون-كولورادو
88. سولتۇستىك امەريكانىڭ سۋى ەڭ مول وزەنى-ميسسيسيپي (3268 مىڭ كم²)
89. الەمدەگى ەڭ ءىرى جانە تۇڭعىش اشىلعان ۇلتتىق پارك-يەللوۋستان 
90. باتىس جارتى شاردىڭ ەڭ بيىك شىڭى-اكونكاگۋا (6960 م) 
91. وڭتۇستىك امەريكاداعى ەڭ ءىرى ارالى-وتتى جەر (18 مىڭ كم²)
92. الەمدەگى ەڭ ءىرى ويپات-امازونكا
93. الەمدەگى ەڭ بيىك تاۋلى استانا – لا-پاس (3630 م)
94. الەمدەگى ەڭ ءىرى مارجاندىق قۇرىلىم-ۇلكەن توسقاۋىل
95. اۋستراليانىڭ سۋى ەڭ مول وزەنى-مۋررەي (1057 مىڭ كم )
96. اۋستراليانىڭ ەڭ ءىرى كولى-ەير
97. انتاركتيدا ماتەريگىنىڭ ەڭ بيىك نۇكتەسى-ۆينسون (5140 م)
98. انتاركتيدا ماتەريگىنىڭ ەڭ تومەن نۇكتەسى-بەنتلي ويىسى 
(-2555)
99. الەمدەگى ەڭ ءىرى سەيسميكالىق بەلدەۋلەر-ءالپى-گيمالاي، تىنىق مۇحيتى
100. الەمدەگى ەڭ بيىك تولىسۋ تولقىنى-فاندي شىعاناعىندا تىركەلگەن (18 م) 
الەم

دەرەككوزى: surak.szh.kz

15 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1575
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2271
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3584