سارسەنبى, 24 ءساۋىر 2024
وسى عوي ەندى... 5535 17 پىكىر 14 مامىر, 2018 ساعات 10:00

قازاقتىڭ سىرتقى قارىزى 14,8 تريلليون تەڭگە

قازاق ەلىنىڭ سىرتقى قارىزى 2018 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا 14,8 تريلليون تەڭگەگە جەتكەن، - دەپ حابارلايدى اباي-اقپارات.

ارينە، 14,8 تريلليون از اقشا ەمەس. ونى ەرتە مە، كەش پە، قازاق تولەيدى. قالاي؟ قايتىپ؟

قارىز الۋشى مەملەكەتتىڭ تولەم قابىلەتى مىقتى بولۋعا ءتيىس. ءبىز ەۋرازيالىق ءھام كەدەندىك وداققا مۇشە بولىپ، الەمنىڭ سانسىز سانكتسيالارىنىڭ قىسىمىندا قالعان ەلمىز. ەندى بۇل قارىزدان قالاي قۇتىلماقپىز؟

ەكونوميستەر سىرتقى قارىزى كوپ ەلدەردىڭ رەيتينگىنىڭ كوشباسىندا دامىعان مەملەكەتتەر تۇرعانىن، سىرتقى قارىز ەلدىڭ كەدەي نە باي ەكەندىگىن كورسەتپەيتىنىن ايتادى.

وسى ورايدا گرەتسيانى ەسكە الۋعا تۋرا كەلەدى. ولار شەتتەن وليمپيادا وتكىزەمىز دەپ 10 ملرد $ الدى دا قايتارا الماي ابدەن قينالدى. ءبىز شە؟ ءتۇرلى حالىقارالىق ساياسي شارالار وتكىزىپ شابىلدىق. بۇكىل مەملەكەتتىڭ يدەولوگياسىن ەكسپو سەكىلدى الەمدىك وقيعالارعا بايلاپ، ەلدى ءبىراز جىل الداۋسىراتىپ كەلدىك. ەندى سونىڭ ءبارىنىڭ وتەۋى جاقىنداپ كەلەدى.

قازاقستان سىرتقى قارىزى ەل ەكونوميكاسىنىڭ مۇناي-گاز سالاسىنا تاۋەلدى ەكەنى ايدان-انىق دۇنيە. ەرتەڭ مۇناي تيىن بولىپ قالسا، كورەر كۇنىمىز نە بولماق؟

رەسمي دەرەكتەر مەملەكەتتىك قارىزدىڭ 20,9 پايىزعا (12,3 تريلليون تەڭگە بولاتىن) وسكەنىن ايتادى.

ەلدىڭ مەملەكەتتىك قارىزىنىڭ جيىنتىعى — مەملەكەتتىك قارىز — 14,3 تريلليون تەڭگە ء(بىر جىلدا 20,1 پايىزعا ارتقان), كەپىلدەندىرىلگەن مەملەكەتتىك قارىز — 428,5 ميلليارد تەڭگە (59,4 پايىزعا وسكەن) جانە مەملەكەت كەپىلدىگىمەن الىنعان قارىز — 37,8 ميلليارد تەڭگە.

سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىك قارىزدىڭ وسۋىنە نەگىزگى سەبەپ — قر ۇكىمەتىنىڭ ىشكى قارىزى (سالىستىرمالى ۇلەسى — 39,5 پايىز). ءبىر جىلدا ول 30,9 پايىزعا وسكەن — 4,4-تەن 5,7 تريلليون تەڭگەگە دەيىن. ال سىرتقى قارىز ايتارلىقتاي وزگەرمەگەن — 0,1 پايىز نەمەسە 5 ميلليارد تەڭگە. سوڭعى بەس جىلدا مەملەكەتتىك قارىز 3,7 ەسە (10,8 تريلليون تەڭگە) ارتقان — 4-تەن 14,8 تريلليون تەڭگەگە دەيىن.

قارىزعا قىزمەت كورسەتۋگە 2018 جىلدىڭ العاشقى توقسانىندا 156,7 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى، بۇل بىلتىر كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا 21 پايىزعا ارتىق (129,5 ميلليارد تەڭگە بولعان).

سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ جالپى شىعىنى — 2,4 تريلليون تەڭگەن ء(بىر جىلدا13,5 پايىزعا ارتقان). قارىزعا قىزمەت كورسەتۋ شىعىنى 6,5 پايىز (بىلتىر 6,1 پايىز بولاتىن).

سوڭعى بەس جىلدا مەملەكەتتىك قارىزعا قىزمەت كورسەتۋ 3,5 ەسە (328,4 ميلليارد تەڭگە) ارقان، 130,5-تەن 458,9 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن.

بۇل ساندار تەك ۇكىمەتكە عانا تيەسىلى ەمەس. ءوزىن وسى ەلدىڭ ازاماتى سانايتىن ءبارىمىزدىڭ قارىزىمىز. 2018 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان مەملەكەتتىك بورىش 13,5 ترلن تەڭگەنى (40,6 ملرد اقش دوللارى) نەمەسە جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 26 پايىزىن قۇراعان. اراعا ەكى اي سالىپ، ول سومما 14,8 تريلليون تەڭگەگە جەتكەن. وسىدان-اق، بەرەشەگىمىزدىڭ تولاعايداي كۇن ساناپ ءوسىپ جاتقانىن كورۋگە بولادى.

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz

17 پىكىر