جۇما, 29 ناۋرىز 2024
ەل ءىشى... 7408 14 پىكىر 27 شىلدە, 2019 ساعات 12:03

بۇگىن - جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ قاھارمانى ءلاززات اسانوۆانىڭ تۋعان كۇنى

ءلاززات اسانوۆا - (27.07.1970 - 25.12.1986).  الماتى وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانى، اقجازىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.1985 جىلى الماتىداعى پ.چايكوۆسكي اتىنداعى مۋزىكا ۋچيليششەسىنە وقۋعا تۇسەدى.1986 جىلى قازاق جاستارىنىڭ وتارشىلدىق جانە امىرشىلدىك جۇيەگە قارسى ازاتتىق كوتەرىلىسىنە بەلسەنە قاتىسقان. ول نەبارى 16 جاسىندا وتارلىق جۇيەنىڭ قۇربانى بولىپ كەتتى... وسىعان وراي، ءبىز ءلاززاتىڭ اناسى التىناي اسانوۆانىڭ "اقجازىقتىڭ ايماڭداي ارۋى" اتتى كىتابىنان ءۇزىندى جاريالاپ وتىرمىز.

-مەن انامىن. بەس بالا تاربيەلەگەن، ومىرگە اكەلگەن، سولاردىڭ قىزىق-شىجىعىن كورگەن انامىن. قازاق دالاسىن قالىڭ ۇيقىسىنان وياتقان ۇلى جەلتوقسان ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىنىڭ قۇربانى مارقۇم ءلاززات اسانوۆا سەكىلدى ەرجۇرەك، حالقىن شىنايى سۇيگەن ارۋدىڭ اناسىمىن. كەزىندە قورلانىپ، مىنا قاس-قاعىم ومىردەن ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماي، وكىنىش پەن قاسىرەتتى ارتىنا، مىنا مەن بەيباققا ماڭگىلىككە تاستاپ كەتكەن ءلاززاتتىڭ اناسىمىن. ماڭگىلىك ارمان مەن وكىنىشتى كەۋدەمە قۇيىپ، سودان ارىلماستاي ەتىپ، قانشا جىل وتسە دە، زامان وزگەرىپ، دۇنيە جاڭارىپ، ەلىمىز تاۋەلسىزدىككە يە بولىپ، ەگەمەن اتانىپ جاتسا دا قايعى-مۇڭى ءبىر ءسات ورتايمايتىن انامىن. كۇرسىنۋىم مول. اھ ۇرۋىم شەكسىز، مۇڭدى دا زارلى انامىن. قايتا جىل ءوتىپ، ءلاززاتىم مەنەن الىستاعان سايىن قايعىم ەسەلەپ، ساعىنىشىم ارتىپ، ارمانىم مۇڭعا، كوڭىلىم قۇمعا اينالعان انامىن. كوز جاسىمدى كۇندە بۇلايمىن. قۇرعىر، كوز جاس دەگەندە شەك بولمايدى ەكەن. نەتكەن كوپ دۇنيە ەكەنىن. كۇندە-كۇندە، قارا ءتۇن قۇشاعىندا جاتىپ اياماستان، قاشان شارشاپ، قالجىراپ بىتكەنشە توگەمىن. جاستىعىمدى كوز جاسىم كۇندە جۋادى. مەن پەرىشتەدەي كۇنىمدى، تاس ەمشەگىمدى جىبىتكەن تۇڭعىشىمدى كۇندە ىزدەيمىن. قارا تۇنمەن سويلەسەمىن، كوك اسپانمەن سىرلاسامىن، ايمەن مۇڭداسامىن. ادامداردان، توڭىرەگىمدەگىلەردەن كوڭىلىم قالىپ، ابدەن سۋىپ، زارەزاپ بولسام قايتەيىن...

اينالايىن ءلاززاتىم، كوزىمنىڭ قۋانىشى، جانىمنىڭ راحاتى، سەنەن ايىرىلىپ قالامىن، ارتىڭدا زارلاپ وتىرامىن دەپ ويلاپپىن با؟ جارىعىم-اۋ!.. سەنىڭ ومىرگە كەلۋىڭ، ومىرگە قۇشتارلىعىڭ، نامىسقويلىعىڭ، جاراتىلىسىڭ، نازىكتىگىڭ، سۇيكىمدىلىگىڭ ءبارى وزگەشە، ءبارى ادەمى ەدى. قايتەيىن، قاي ءدىنسىز، قۇدايدان بەزگەن ادام ەمەس حايۋان، ءۇرىم-بۇتاعى مىنا مەن سەكىلدى اڭىراپ وتكىر، ەشكىمگە جاماندىق ويلاپ، قارعاپ-سىلەپ كورمەپ ەم، قايتەيىن، كۇيىندىرىپ، ونسىزدا جانىمدى جەگىدەي جەپ جۇرگەن دەرتىمدى قوزدىرىپ، مازا بەرمەدى عوي مىنا جەتەسىز بەيباقتار ەتەگىنە جارماسىپ.

سەنىڭ سۇيەگىڭدى الىپ كەلگەن ءبىر توپ ادام: "جىلاۋعا بولمايدى! بارىنە قىزىڭنىڭ ءوزى كىنالى. وكىمەتتە، ساياساتتا نەسى بار؟ وقۋىن وقىپ، تىنىش قانا جۇرمەي مە؟ دۇرىس بالا تاربيەلەي الماعان، پارتيا مەن ۇكىمەتكە ءتىل تيگىزگەن،ولاردىڭ ىسىنە قارسىلىق بىلدىرەتىن ۇرپاق وسىرگەنىڭ ءۇشىن جاۋاپ بەرەسىڭ! سەن مۇعالىمسىڭ. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ مۇعاليماسى ءوز بالاسىن تاربيەلەي المادى دەگەن نە سۇمدىق؟! بۇل ءۇشىن ۇلكەن كىنالىسىڭ. تەزدەتىپ كومۋ كەرەك. حالىق جينالماسىن! ەشكىم جىلاماسىن! اۋىزدارىڭنان شىققان ءار سوزدەرىڭ ءۇشىن كۇنى بۇگىننەن باستاپ جاۋاپ بەرەسىڭدەر!" دەپ، كوك جاعالىسى دا، جاي جاعالىسى دا زىرك-زىرك ەتىپ، ءوزى دە ءولى مەن ءتىرى اراسىندا وتىرعان جانىمدى جارالاپ، اۋىزدارىنا كەلگەنىن ايتپادى ما؟

سونان سۇيەگىڭدى ارنايى ماشينامەن ارنايى الىپ كەلگەندەر اۋداننان با، وبلىستان با، الدە الماتىدان كەلگەندەرى مە، ايتەۋىر بىلمەيمىن، ءوزدى-ءوزى سىبىرلاسىپ، كۇبىرلەسىپ، جاۋ قۋىپ بارا جاتقانداي اپاس-قاپاس جەرلەدى.

... ءتىپتى قىزىمنىڭ قارالى كۇنىنە بەرىلەتىن سوڭعى اسىنا ەشكىمدى كەلتىرمەدى. جەتىسىنە، قىرقىنا جايىلعان داستارحانىما ەل-جۇرت كەلمەدى، بوساعامىزدان اتتاپ، ءلاززاتتىڭ قارالى داستارحانىندا وتىرۋعا كگب قىزمەتكەرلەرىنەن قورقىپ، قارا كورسەتپەدى. "مۇنشاما جازىعىڭ نە ەدى، كۇنىم-اۋ" دەپ مەن وتىردىم اڭىراپ. سۇيەگىڭدى اكەلگەن كۇننەن باستاپ، اۋداندىق ءىىب، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەنى كۇندەلىكتى ەرمەگىنە، زورلىق-زومبىلىعىن كورسەتەتىن نىساناسىنا اينالدىرعان جوق پا؟ تەرگەۋگە، جاۋاپ الۋعا كەشكە شاقىرىپ، كەڭسەلەرىندە ءتۇن ورتاسىنا دەيىن ۇستايدى. سۇرامايتىن پالەلەرى جوق، ايتپايتىن سوزدەرى جوق.

و دۇنيەلىك قىزىمنىڭ دا، ءوزىمنىڭ دە ار-نامىسىما تيەدى. مەكتەپتە مۇعالىم ەدىم. ءلاززات قازا تاۋىپ سۇيەگىن الىپ كەلگەندە كىشكەنتايىم بەس ايدا ەدى. سونى جىلاتىپ-ەڭىرەتىپ ۇيگە تاستاپ كەتەمىن. اشىپ-تاسىعان، تاباعا سالۋىن كۇتىپ تۇرعان نان قالادى. مەن بەس-التى ساعاتتان كەيىن قايتىپ كەلگەندە اينالا توگىلىپ، شاشىلىپ، ءراسۋا بولىپ جاتقانى.

كورەسىنى مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنەن كوردىم. ءتورت-بەس جىل بويى قىر سوڭىمنان قالمادى. مەنى حالىق جاۋىنىڭ اناسى ەتىپ شىعاردى. ءبىزدىڭ ۇيگە كىم كەلەدى، كىم كەتەدى اڭدىپ، كورىپ-ءبىلىپ وتىرادى.

قۇرىسىن، حالقىم، اينالايىن، اق نيەتتى ادامدار، انالار، اللا تاعالا مەنىڭ باسىما تۇسكەن قاسىرەتتى، قورلىقتى ءتىرى پەندەنىڭ پەشەنەسىنە جازباسىن دەپ تىلەيمىن. دەنساۋلىقتان تۇبەگەيلى ايىرىلدىم. ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەككە اينالدىم. بىراق، قىزىمنىڭ اق-قاراسىنا جەتكەنشە، قاشان اقتالعانىنشا ءبىر ءسات تىنىم كورمەدىم. اقىرى، اقتالدى، مەنىڭ كۇنىم!

Abai.kz

14 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1575
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2269
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3584