Júma, 29 Nauryz 2024
Bilgenge marjan 2808 0 pikir 9 Aqpan, 2023 saghat 12:59

Jer silkinisinen qalay qorghanugha bolady?

Jaqyndap kele jatqan jer silkinisining belgileri: ghimarattyng tenselui, shamdardyng terbelui, ydys-ayaqtyng shyldyrlauy, synghan әinektin, jarylghan qabyrghalar men qúlaghan zattardyng dybysy, dýrilding kýshengi. Ghimarattyng terbeluin sezingennen keyin, dýrlikpeniz.

Ýide, júmysta, kólikte jәne kóshede bolghan kezde jer silkinisi kezinde әreket etu josparyn aldyn ala oilastyrynyz. Pәterdegi eng qauipsiz oryndardy aldyn ala anyqtanyz jәne jer silkinisi bolghan jaghdayda ýiden shyghudyng qauipsiz jolyn josparlanyz. Onyng kez kelgen uaqytta boluy mýmkin ekenin este saqtanyz.

Alghashqy medisinalyq kómek qobdishasyn dayyndap, ony kórsetuding әdisterin mengeriniz. Qújattardy, aqshany, ysqyryqty, qalta shamyn jәne qosalqy batareyalardy ("dabyl chemodany") ynghayly jerde ústanyz. Ýide birneshe kýnge jetetin auyz su men konservilerding boluyn qamtamasyz etiniz.

Terezeler men auyr jihazdardan aulaq bolynyz. Kereuetterdi terezelerden, syrtqy qabyrghalardan, ainalardan jәne qúlap ketui mýmkin auyr zattardan aulaq qoyynyz. Pәterlerdegi shkaftardy, sórelerdi dúrystap bekitiniz. Qauipti zattardy (uly himikattar, tez tútanatyn súiyqtyqtar) qauipsiz, jaqsy oqshaulanghan jerde saqtanyz.

Barlyq túrghyndar qajet bolghan jaghdayda elektr quatyn, sudy óshiru ýshin su kporttarynyng qay jerde ekenin bilui kerek.

Jer silkinisi kezinde ghimarattyng tóbesine kóteriluge, baspaldaq alandary men baspaldaqtargha jinalugha bolmaydy.

Eger siz ýide bolsanyz, jazu ýstelining nemese ashana ýstelining astyna jasyrynyz. Bir qolynyzben ýstelding ayaghynan ústap, ekinshi qolynyzben moyyn men basynyzdy jabynyz. Jer silkinisi kezinde ýstel alystap ketpeui jәne qorghanyssyz qalmau ýshin ýstelding ayaghyn ústap túru manyzdy. Ishki esikting ornynda nemese bólmening búryshyna túrynyz. Qúlaghan ýiindilerden saq bolynyz.

Salbyrap túrghan balkondardan, karnizderden aulaq bolynyz, ýzilgen symdardan saq bolynyz. Jer silkinisi kezinde shkaftar, teledidarlar, mikrotolqyndy peshter, tonazytqyshtar qúlap ketu qaupi joghary. Olar, mysaly, basynyzgha qúlap, sizdi óltirui mýmkin. Sondyqtan aulaq bolynyz.

Nelikten jer silkinisi kezinde ghimarattan jýgirip shyqpau kerek?

Seysmolog Lusy Djonstyng aituynsha, syrttaghy adamdar ghimarattaghylargha qaraghanda kóbirek zardap shegui mýmkin. Balkondar men qasbetterding qúlauy qúrbandardyng kóbengine әkelui mýmkin. Mysaly, 2003 jyly bolghan jer silkinisi kezinde eki әiel kiyim dýkeninen jýgirip shyghyp, kirpish pen sylaqtyng astynda qaldy. Keyinirek olar ishte qalsa, aman qalatyndary anyqtaldy.

2011 jyly Jana Zelandiyada bolghan jer silkinisi kezinde bir adam ýstelding astyna jasyrynu nemese syrtqa shyghudy tandaugha tura keldi. Ol birinshi núsqany tandap, aman qaldy. Keyinirek er adam eger syrtqa jýgirudi sheshse, qoqystyng astynda qalyp ólip qaluy mýmkin ekenin aitty.

Eger siz ýide bolsanyz, terezeler men auyr jihazdardan aulaq bolynyz. Eger balalar sizben birge bolsa, olardy keudenizben jabynyz. Shamdardy, sirinkelerdi, ottyqtardy paydalanbanyz, eger gaz shyghyp jatsa, órt shyghuy mýmkin. Salbyrap túrghan balkondardan, karnizderden aulaq bolynyz, ýzilgen symdardan saq bolynyz.

Eger siz ashyq jerde bolsanyz, elektr jelilerinen, ghimarattardan, avtomobiliderden jәne basqa qauipterden aulaq bolynyz. Tómen týsip, basynyzdy jauu arqyly siz ózinizdi úshyp jatqan zattardan qorghaysyz. Elektr jelilerinen, ghimarattardan jәne aghashtardan aulaq bolynyz.

Eger siz kólik jýrgizip kele jatsanyz jol jiyegine túraqqa qoyynyz jәne barlyq tórt dóngelekti búghattaytyn qol tejegishin paydalanynyz. Symdardan, kópirlerden, elektr jelilerinen, belgilerden jәne basqa qauipterden aulaq bolynyz. Eger siz kólik jýrgizseniz, joldyng shetine búrylyp, toqtanyz. Salbyrap túrghan qauipti jerlerge (mysaly, kópirlerdin, elektr jelilerining nemese ýlken jol belgilerining astynda) toqtamanyz.

Eger siz teatrda nemese stadionda bolsanyz, oryndyqtyng aldyna jerge otyrynyz nemese mýmkindiginshe enkeyiniz. Sodan keyin basynyzdy qolynyzben jauyp, jerding silkinui toqtaghansha moynynyzdy jibermeniz.

Jer silkinisi turaly otbasynyzben sóilesiniz jәne әrbir otbasy mýshesi jer silkinisining aldynda, kezinde jәne odan keyin ne isteu kerektigin biletinine kóz jetkiziniz. Jer silkinisinen keyin qay jerde kezdesetininizdi josparlanyz. Jer silkinisi bastalghan kezde jasyrynatyn ýiinizdegi qauipsiz oryndy anyqtanyz. Sonday-aq, sizding aimaghynyzdan nemese auylynyzdan evakuasiyalaudyng eng jaqsy eki jolyn anyqtanyz. Biyik ýilerding qaysysy, elektr jelilerining tirekteri jәne t. b. búzylghan jaghdayda joldy jauyp tastauy mýmkin ekenin baghalanyz.

Jaraqat alghan kezde alghashqy medisinalyq kómek kórsetudi, órt krany nemese órt sóndirgishting qay jerde ekenin, elektr quatyn, sudy jәne gazdy qalay jәne qashan óshiru kerektigin, eng jaqyn órt sóndiru komandasy nemese qútqaru qyzmeti qayda ekenin bilip alynyz.

Júmystaghy, mekteptegi nemese otbasynyz uaqyt ótkizetin basqa jerlerdegi evakuasiya josparyn biliniz. Siz qayda túratyn bolasyz? Eger siz búrynghy júmysynyzgha orala almasanyz, ne isteytininizdi bilesiz be? Eger sizding bankinizde aqsha bolmasa nemese ol jer silkinisinen keyin birden júmysyn jalghastyra almasa, aqshany qaydan alugha bolatynyn bilesiz be? Eger sizding ýiiniz qirap qalsa, ne isteytindiginizdi aldyn-ala bilgeniniz jón.

Árbir otbasy mýshesining ózining kezekshi sómkesi boluy kerek:

Dәri-dәrmekter (dәri qobdishasy)

Aqsha

Qújattar

Óziniz turaly baylanys derekteri jәne tuystarynyz ben jaqyndarynyzdyng baylanys telefondarynyng tizbesi

Auyz su (kýnine әr otbasy mýshesine keminde tórt litr)

Ysqyryq

Qol sham, qosalqy batareyalar

Konserviler men germetikalyq paketterdegi ónimder

Jyly zattar, kórpe, myqty etik, shúlyq jәne t. b.

QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghy

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2256
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3534