El Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev sayasatynyng negizgi ústyny - "Halyq ýnine qúlaq asatyn memleket" tújyrymdamasyn jýzege asyru. Al, búl manyzdy júmysta basty qyzmetti - Ótinishterdi qaraudy baqylau bólimi atqarady. Osy orayda biz bólim mengerushisi – Preziydent kómekshisi Aida Balaevamen súhbat qúrghan ek.

- Aida Ghalymqyzy, óz komandanyz turaly aita ótseniz. Dәl býgingidey júmystyng hәm ótinishting kóp uaqytynda bәrine qalay ýlgeresiz? Komanda basqaru qiyngha soqpay ma?

- Aldymen, júmystastarym men iydeyalas serikterime osy jyly Preziydent Ákimshiligine týsken halyqtyng aryz-ótinishterin jiti tekserip, olardyng oryndaluy jolynda atqarghan auyz toltyryp aitarlyq enbekteri ýshin alghys aitamyn. Bizding bólimde bar bolghany 12 adam júmys jasaydy. Búl – shaghyn bolghanmen, irgeli júmystar atqarghan komanda, onyng aldynda әli ýlken jәne manyzdy mindetter túr.

Naqty sangha sýiener bolsaq, Preziydent Ákimshiligining qoghamdyq qabyldau bólimining front-ofisy arqyly bir kýn ishinde 100 shaqty adam ótedi. Al, konselyariyagha kýnine 250 ótinish týsip, onyng bәri arnayy bólimde qaralyp, andatpa-týsiniktemeleri tiyisti organdargha jiberiledi.

Bólimning negizgi qyzmeti qadaghalau bolghandyqtan, barlyq ótinishting 80-90%-y Preziydent Ákimshiligining jýieli baqylauyna alynady (búryn búl kórsetkish 30-30%-dan aspaushy edi).  Al, qalghan 10% - búl halyqtyng alghys-tilegi, qúttyqtaulary, Memleket basshysyna joldaghan sәlemdemeleri jәne memlekettik organdar atqaratyn qyzmetterding qúzyryna kirmeytin súraqtar.

Mysaly, bir azamat osydan birneshe jyl búryn tanysyna qaryz berdi delik, mine, sol adam qolynda boryshtyq qolhat bolmasa da, Preziydent Ákimshiliginen qaryzyn qaytaryp berudi nemese onyng joldaryn súraydy. Múnday isterding tekserilmeytini jәne sheshilmeytini әu bastan týsinikti ghoy.

Qalghan ótinishter jekeley tәrtippen qaralyp, olargha múqiyat taldau jasalady. Tipti, jekelegen keysterge baylanysty mýddeli memlekettik organdardyng beyindi mamandarynan júmys toby qúrylyp, ótinishpen jýgingen azamattarmen túraqty baylanysta bolyp, olargha kenes beretin jauapty oryndaushy qoyylady.

Júmystyng taghy da bir manyzdy baghyttarynyng biri – azamattardy jeke qabyldaudy úiymdastyru. Biz olarmen jýzdesip, aryz-ótinishterin tyndap, mәseleni sheshu prosesining úzaq jolyn bastaymyz. Kóp súraqtar oblystyq, qalalyq jәne audandyq әkimshilikter dengeyinde sheshiledi. Olargha mәseleni sheshudi tapsyramyz, qajet jaghdayda viydeokonferenes baylanysqa da shaqyramyz.

Jasyratyny joq, bizding komanda asa auyr jýktememen júmys jasaydy. Degenmen qiyndyqtar ghana adamdy shynday alady. Ilgerileu men órleudi bayqaymyz, yaghny búl - bәri jaqsy, alghan baghytymyz dúrys degen sóz.

Ayta ketu kerek, bólim ýkimettik emes úiymdarmen de seriktestik ornatqan. Osy orayda, qoghamdyq bastamalardyng basy-qasynda jýrip, azamattarmen júmys jasaugha aitarlyqtay sep tiygizetin kәsiby mamandar úsynyp jýrgen «QR zang konsulitanttary palatalarynyng qauymdastyghy», «QR psihologtary qauymdastyghy», «Qazaqstannyng Azamattyq Aliyansy», sonymen qatar ózge de ýkimettik emes úiymdardyng jetekshilerine alghys aitamyn.

- Bólim júmysynyng biylghy nәtiyjeleri qanshalyqty ósti, osy aralyqta qanday naqty ózgerister oryn aldy?

- Bizding bólimning qúrylghanyna eki jylgha juyq uaqyt boldy. Memleket basshysy ony jasaqtau jónindegi Jarlyqqa 2019 jyldyng 22 shildesinde qol qoyghan edi.

Ay sayyn Preziydent Ákimshiligine jeke jәne zandy túlghalardan ortasha eseppen 2 myngha deyin ótinish týsedi. Búl - bizge degen halyq senimining kórsetkishi.

Qoghamdyq qabyldau bólimi boyynsha aitar bolsaq, ótken jyldyng dәl osy uaqytyndaghy kórsetkishtermen salystyrghanda, jeke qabyldanghan adamdar sany eki esege artty, al naqty qabyldau kýnderi júmys jeti-segiz ese kóbeydi.

Front-ofisterde ótken 17 qabyldauda 1,3 myng adam tyndaldy, al ótken jyldyng osy kezeninde Preziydent Ákimshiligi jetekshileri men orynbasarlary, sonday-aq barlyq qúrylymdyq bólimshe basshylary jýrgizgen 59 qabyldauda 600 adam boldy.

Múnyng da әrtýrli sebebi bar. Olardyng biri – bólimning halyqty qabyldau funksiyasyn basty júmysy retinde qarauynda. Qazir barlyq qabyldaulardy ózim ótkizemin, ya mening orynbasarlarym ótkizedi. Tiyisinshe, búl – Preziydent Ákimshiligi basshylyq qúramynyng júmys uaqytyn ontaylandyrugha kómektesti.

- Ótinishterding kýn sanap kóbengine memleketke degen senimning artuynan bólek, taghy qanday sebep bar?

- Óte ózekti súraq, kóp dýnie onyng jospargha sәikes sheshiluine baylanysty, ol bizding bólim júmysynyng sapaly boluyna da әser etedi. Jeltoqsannyng ekinshi kezeninde qabyldaular ótkizgen joqpyz. Óitkeni, eng aldymen, bólimde jinalyp qalghan ótinishterdi qarap, olardyng sheshilui jolynda júmys atqarudy maqsat qyp ústandyq. Ókinishke oray, olardyng kóbi - týsindirme júmystarymen ghana shekteletin súraqtar.

Azamattar Preziydent Ákimshiligine әli de ýige kezekke qoi, jer telimin bólu mәseleleri boyynsha jәne sot sheshimderine qarsylyqtaryn aityp hat jazyp jatady. Osynday әr súraqty zerdeleu uaqyt alady, al onyng nәtiyjesi kónil kónshiterlik bolmauy da әbden mýmkin.

Mysaly, Almatynyng belgili bir pasiyentter úiymynyng mýshesi fondtarynyng ofiysi ýshin arnayy oryn bóludi súraydy. Sóite túra, ol osy súraq boyynsha kómek qolyn sozugha dayar әkimdigine de jýginbegen bolyp shyghady. Nәtiyjesinde, onay sheshiletin súraqqa bola, elordagha úshyp keluge óz qarajatyn júmsap, bizding uaqytymyzdy alady.

Bolmasa bir kópbalaly ana ýige kezekke túrugha kómektesuimizdi súraydy. Al, oghan tek qana jergilikti әkimdikke qújat jinap baru kerek. Kórdiniz be, múnday mysal jetip artylady.

Kóptegen adam bizge memlekettik organdar dengeyinde sheshilmeytin mәseleler boyynsha da hat jazady. Mysaly, sottyng barlyq satysynan ótip, qoldarynda Jogharghy Sottyng sheshimi bola túra, qanaghattanbay jauap izdeytinder bar. Búl jaghdayda biz tek ne ýshin kómektese almaytynymyzdy týsindiremiz.

- Mysaly, polisiyagha da týsetin ótinish pen aryz kóp delik. Sonyng negizinde siz memlekettik jәne atqarushy organ basshylaryn jazalaugha úsynys jasay alasyz ba?

- Búl jerde atap ótetin negizgi jәit, bólimning mindeti jazalau funsiyalarymen sәikes kelmeydi. Bizding basty maqsat – kelip týsken ótinishter boyynsha qanaghattanarlyq jauap beru. Sheshimi tabylmasa da, aitar sózimiz dәleldi, uәjdi bolsa, sonyng ózi sapaly tekseris pen pysyqtaudan keyingi paydaly jauap bolmaq. Sol arqyly azamat súraqtyng nelikten qabyldanbaghanyn týsinip, óz ótinishine qatysty jauapqa qanaghattanuy tiyis.

Ókinishke oray, key jaghdayda belgili bir qyzmetkerlerdi túraqty, yaky sanaly týrde jiberetin qatelikteri ýshin jazalaugha úsynys bildiruge tura keledi. Bayqaghanynyzday, polisiyagha kónili tolmaghan azamattardan jii aryz týsip jatady. Ishki ister ministrligining osynday ótinishterge zang jýzinde dúrys qaraytyny únaydy. 2019 jyldyng ózinde polseylerding әreketsizdigine qatysty týsken shaghymdardan son, ishki ister organdarynyng 13 qyzmetkeri, sonday-aq 8 basshy tәrtiptik jazagha tartylghan.

- Sizding bólimning bastamasymen 21 qarasha elimizding barlyq oblysynda jalpymemlekettik birynghay qoghamdyq qabyldau kýni ótti. Nәtiyjeler qanday?

- Mening oiymsha, eng aldymen búl shara biylik pen qogham arasyndaghy dialogtyng nyghangyna septigin tiygizdi.  Sol kýni elimiz boyynsha 14 myng adam qabyldandy. 10 mynnan asa azamatqa QR-nyng qoldanystaghy zannamalaryna sәikes jan-jaqty, tolyqqandy jauap berildi.  Ózekti saualdargha qatysty tiyisti oryndargha tapsyrmalar berildi.

Al, jýgingen halyqtyng bir bóligi sol kýni-aq óz mәselelerining sheshimin tapty. Ol – 1,6 myng ótinish iyesi degen sóz. Keybir adam óz eldi mekenderining infroqúrylymyna qatysty saualdaryna jauap aldy. Respublika eldi mekenderining 40-tan asa kóshesin jaryqtandyru boyynsha shúghyl sharalar qabyldandy. 16 auyldyng mektepterinde oqushylar men zeynetkerler ýshin keshki sporttyq is-sharalar jýrgizildi.

Odan bólek, elordamyzdaghy, oblystar men sheteldegi medisinalyq mekemelerde em qabyldaugha kómek kórsetu júmysy boyynsha 23 ótinish qanaghattandyryldy. Jalpy, birynghay qoghamdyq qabyldau kýni - jergilikti atqarushy organdar nәtiyjeli júmys jasasa, qoghamdyq qabyldaudyng front-ofiysine jýkteler mindetting azayaryn kórsetti.

- Bólimge jýgingenderding arasynda qanday taqyryptar ózekti?

- Jogharyda atap ótkenimdey, azamattardyng kópshiligi sot tóreligi men qúqyqtyq jýiege qatysty aryzdanyp jatady. Túrghyn ýi, jer mәseleleri, sonday-aq júmysqa ornalasu, jalaqy, zeynetaqy, jәrdemaqy, qarjylay kómek, nesiylik qaryz mәseleleri boyynsha súraq qoyghandar da kóp.

- Keler jylgha qanday maqsat qoydynyz? Memlekettik organdardyng ótinishteri boyynsha jýrgiziler júmystyng sapasyna ong әserin tiygizetin basym jobalar bar ma?

- 2020 jyldyng basty jobalarynyng biri – «E-ótinish» jýiesin engizu. IT-qúrylymgha qatysty júmystardy Bas prokuraturamen birlesip jýrgizip jatyrmyz. Búl birynghay túghyrnama - memlekettik organdardyng ótinishtermen, aryz berushiler bazasymen, sonday-aq kelip týsken barlyq súraqtyng tarihymen júmys jasaugha arnalghan.

Qúrylym ótinishter baghytynyng ynghaylysyn tandaugha mýmkindik bermek. Óz kezeginde, ol jauapty organdy anyqtau kezinde qatelikter jibermeuge paydasyn tiygizeri anyq.

Túghyrnama jobasy ilki rejimde 2020 jyly iske qosylady dep josparlap otyrmyz. Tolyq qosylghan son, elimizding әr túrghyny ýiden shyqpastan memlekettik organdardyng qay-qaysysyna da hat jazyp, ótinish qaldyryp, olardyng tekseris uaqyty men kezenderin baqylay alady. Ómir bolghan song әr azamat ómirinde bir ret bolsyn týsinikteme alu ýshin memlekettik organdargha jýgingeni týsinikti.

Sol ótinishterding kópshiliginen adamnyng ishki ýmiti men senimi, odan bólek shyndyq pen әdiletke degen úmtylysyn anyq bayqaugha bolady.

Osy orayda, "Jana jylda qazaqstandyqtardyng memlekettik organdargha ótinish-talappen jýginetin sebepteri az bolyp, tuyndaghan mәseleler ong sheshimin tapsyn" degen tilegim bar.

Súhbattasqan Ámir Janúzaqov, 365info.kz,

Orys tilinen audarghan "Últ portaly"

Abai.kz