13 qantar kýni jyr Qúlageri Iliyas Jansýgirovting 125 jyldyq mereytoyyna oray baspasóz ókilderi men әdebiyetshi ghalymdar arasynda úiymdastyrylghan bayqaudyng jenimpazdary marapattaldy. Almatydaghy Últtyq kitaphanada ótken saltanatty rәsimge ziyaly qauym ókilderi, jurnalister men aqynnyng úrpaqtary qatysty. 

Jiyndy belgili telejurnalist, I.Jansýgirov mereytoyyn úiymdastyru jónindegi komissiyasynyng mýshesi Núrtileu Imanghaliyúly ashty. Ol basqosudyng mәn-mazmúnyn týsindire kele, mereytoy ayasynda jyl boyy tolassyz atqarylghan sharalardyng manyzyna toqtalyp, bagha berdi. N.Imanghaliyúlynyng aituynsha, aqynnyng toyy Qazaqstannan tys aumaqtarda da atalyp ótip, halyqaralyq sipat tapty. Týrkiya, Resey júrty aqyn ómirbayanyna qanyghyp, shygharmalarymen tanysty. Múzbalaq aqynnyng «Qúlageri» nemis tiline audaryldy, al Últtyq audarma burosynyng jetekshiligimen tәrjimalanghan jyrlary aghylshyn tilinde sóiledi.

«Jansýgirov jurnalist. Iliyas әli búl saladaghy ashylmaghan tyn, ýlken publisist. Iliyas qazaqtyng alghashqy kәsiby jurnaliysi. Mәskeude ashylghan jurnalistika institutynyng birinshi týlegi. Al jasaghan enbegi mening oiymsha búl ghasyrdan ghasyrgha, jyldan jylgha ýlken ónege, ýlken mektep bolatynyna men kýmәn keltirmeymin», - dedi Núrtileu Imanghaliyúly.

Sonymen qatar, jiynda mәdeniyettanushy Múrat Áuezov, aqynnyng úly Sayat Jansýgirov, «Iliyastanu» ortalyghynyng jetekshisi, f.gh. doktory, professor Múratbek Imanghaziyev, Almaty oblysy, Aqsu audanynyng әkimi Esim Bazarhanov, I. Jansýgirov atyndaghy qor basshysy Sәbit Qorghanbek qatarly kisiler sóz sóiledi.

QR Jazushylar odaghy basqarmasy, Almaty oblysy Aqsu audany әkimshiligi men «Iliyas Jansýgirúly qory» úiymdastyrghan bayqaudyng basty maqsaty iliyastanugha jana serpin beru bolatyn. Iliyas atyn til, sóz óneri arqyly úlyqtaugha arnalghan bәigege qatysqan әdebiyetshiler men jurnalisterding qarasy qalyng boldy. Úzyn sany 132 material kelip týsken. Onyng ishinde zertteuler men maqalalar jәne súhbattar bar.

Marapattaugha arnalghan bәigening qortyndysyn Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri, belgili sahna sanlaghy Bolat Ábdilmanov jariyalap, jeti jenimpazdyng esimin atady.

3-oryn ýsheu: «Mәlim jәne beymәlim I.Jansýgirov» atty tanymdyq maqalasy ýshin iliyastanushy ghalym, filologiya ghylymdarynyng kandidaty Shara Qiyahmetova, «Qúlager» poemasynyng aghylshyn tilindegi audarmasy haqynda» atty maqalasy ýshin Dýisenәli Álimaqyn, oqyrman janyn tolghantar estelikter men súhbattar jiyntyghy ýshin Mәriyam Ábsattar iyelendi. 2-oryn iyegerleri ekeu: shygharmashylyq bayqaugha «Qyzyq Iliyas – qyruar qazyna» atty kólemdi maqalasyn qosqan Jemisbek Tolymbekov jәne Iliyas turaly tanymdyq habarlar jasap, kópshilikke aqyn kelbetin kózayym etken telejurnalist Múrat Júmabay 2-oryn iyesi atandy. Qazylar alqasy bәigening 1-ornyna layyq dep tapqan maqala «Múzbalaq aqynnyng múzqalasy» dep atalady, avtory – belgili jurnalist Zanghar Kәrimhangha jýldeni mәdeniyettanushy-jazushy Múrat Áuezov tabystady. Al últtyng alghashqy Jarghysyn jazghan zanger Barlybek Syrtanovtyng ómirbayany men sonyna qaldyrghan múrasyn zerttep jýrgen zerdeli jas, Iliyastyng izimen jýrip otyryp, Mәskeu men Sankt Peterburg arhivterin aqtaryp, beymәlim bolyp kelgen 18 kitabyn elge әkelgen  jas alashtanushy ghalym Eldos Toqtarbay bas jýldening iyesi atandy. Iliyastyng úly Sayat Jansýgirov tapsyrghan jýldening iyesin layyqty tapqanyna zaldaghy ýlken-kishi tegis quanysh bildirdi.

«Ýlken sýiinshilep aitatyn nәrse aragha 60 jyl salyp, Iliyastyng 18 kitabynyng tabylghandyghy jәne ol kitaptarda aitylghan janalyqtar men derekter solardyng barlyghy osy enbegimde aitylghan. Sondyqtan býgin aqtyq mәrege shyghyp, bas jýlde alyp jeniske jetkizip otyr. Biz múnymen toqtap qalmaymyz. Iliyasty zertteu mәselesin bolashaqta da jalghastyramyz»,- dedi bayqaudyng bas jýldegeri Eldos Toqatrbay.

Sonday-aq, jiynda belgili aqyn Ghalym Jaylybay, Amanhan Álim, M.Áuezov atyndaghy Ádebiyet jәne óner institutynyng diyrektory Kenjehan Matyjanov, filologiya ghylymdarynyng doktory Kәken Qamziyn, professor T.Kәkishevting jary Kýlәsh Ahmetova aqiyq aqyn turaly qyzyqty estelikter aitty. Al «Qúlager» poemasyn jatqa aityp, erekshe maqammen dombyrasymen jyrlap jýrgen Naghashybay Alpysov Qostanay oblysynan arnayy kelip, almatylyq qauymnyng aldynda qonyr dauysymen dastannan ýzindi shyrqap berdi.

«Jyr qúlageri» atanghan Iliyas Jansýgirovting el bile bermeytin artyqshylyqtary kóp. Ol kisi sonyna asa mol múra qaldyrghan alyp túlgha. Jansýgirov múrasyn ghylymy ainalymgha týsiru ýshin әli de kóptegen zertteuler kerek. Sondyqtan, aqyn enbegin zertteuge arnalghan auqymdy sharalar búdan keyin de jalghasatyn bolady...

Abai.kz