Birinshi oi.

Tәuelsizdik merekesine arnalghan demalys kýnder ayaqtaldy.

Jeke óz oiym. Tәuelsizdik kýnin merekelep әli ýirengen joq siyaqtymyz. Talpynys bar, biraq merekelik dәstýr qalyptastyra almadyq.

Mereke – búl dәstýr, al dәstýr jylda qaytalana beretin, bes týisigimizge týrtki bolatyn әserlerden túrady. Jana nemese jәy әser emes, kýtiletin әser. Ne bolatynyn bilsek qana ol merekening kelgenin kýtemiz.

Sonymen, kez kelgen mereke dәstýrge ainalu ýshin ol bes týisikke әser etuge tiyis.

1. Kóru. Mәselen, Jana jyldaghy eng basty kórinis – shyrsha, otshashu, «S lyogkim parom» filimi, Nauryzda kiyizýi, últtyq kiyimder... Jylda kóremiz. Jylda alar dәstýrli әserdi kýtemiz. Tәuelsizdik kýninde neni kóremiz? Tәuelsizdik kýni degende neni elestete alasyz? Tәuelsizdik kýninde patriottyq sezimderge beder berilip jýr. Solardyng zandy jalghasy biyl kók tuymyz kóbirek nasihattaldy, balkondargha ilindi. Biraq әli abyl-sabyl. Biyl bir nәrse, keler jyly basqa is-shara boluy mýmkin. Adamdar jylda qaytalana beretin әser almay, dәstýr qalyptaspaydy. Korporativtik mәdeniyetting qalyptasuyna 8-12 jyl uaqyt qajet eken. Merekeleuding qoghamdyq dәstýri qalyptasu ýshin qanshama jyl uaqyt qajet ekenin baghamday beriniz.

2. Estu. Jana jyl men Krismaste aghylshyn tilinde Jingle bell, The Happy New Year siyaqty әnderden qúlaq túnady, orys tilinde de dәstýrli janajyldyq әnder jetedi.

Tәuelsizdikting dәstýrli әnderi qanday? Tәuelsizdik iydeologiyalyq túrghyda patriotizm, últjandylyq, memleketshildikpen úshtasyp bara jatqan song «Kók tudyng jelbiregeni» siyaqty әnder aldynghy qatargha shyghyp keledi.

3. IYis. Jana jylda shyrshanyng iyisi, Nauryzda bauyrsaqtyng iyisi degendey. Tәuelsizdikting iyisi qanday?

4. Dәm. Jana jylda olivie, manty, Nauryzda nauryz kóje... Amerikada Thanksgiving degen otbasylyq mereke bar. Alghys aitu kýni.

Otbasylyq dastarhangha peshte pisken ýndikting etin qoyady. Jana jylda adamdar dastarhan jayyp, týn ortasyn kýtedi. Preziydentting sózin tyndap, tilek aitady. Tәuelsizdik dastarhany qanday boluy kerek? Ol qashan jayylyp, oghan ne qoyyluy tiyis?

5. Týisinu. Jana jylda Ayaz ata men Aqshaqardy, shyrshany ústaysyz, qolynyzgha syilyq alasyz, Nauryzda da sol, altybaqan tebesiz, baylauly túrghan attyng mandayyn sipap, týiening shudasyn sipaysyz. Áyteuir alaqan tiygizip, týisinetin zattar bar. Tәuelsizdikte neni týisinesiz?

Sonymen birge, kez kelgen mereke aldymen balalargha arnaluy tiyis. Jana jyldy kimder kýtedi? Balalar. Nege? Sebebi syilyq alady. Tәuelsizdik kýnining de balalargha bereri boluy tiyis. Balalar kýtip jýretindey qanday syilyq isteuge bolady? Ony kim beredi? Ne ýshin beredi?

Shynghys Múqannyng jazbasy

Abai.kz