Keshe, 8 nauryz kýni (Halyqaralyq әielder merekesi) Almatyda genderlik tendikke ýndegen birqatar qoghamdyq úiymdardyn, qúqyq qorghaushy úiymdardyng birlesken beybit sherui ótti. Oghan jergilikti әkimdik 13 aqpanda rúqsat bergen. BAQ: «Búl - feminist belsendilerding biylikting kelisimin alyp ótkizgen alghashqy aksiyasy», - dep jazady.

Sherudi úiymdastyrushylar: «Feminita», «KazFem», «SVET», «FemAgora», «FemSreda» atty qoghamdyq úiymdar bolghan. Beybit sheruge qatysqandar Almatydaghy Gandy parkinde jinalyp, keyin sol manaydaghy (5 shaqyrym jer) Ghylym akademiyasyna qaray jayau jýrip ótken. Sonan son, Ghylym akademiyasynyng aldyndaghy Sh.Uәlihanov eskertkishining aldynda beybit miting ótkizgen. Beybit miting pen sheru kelisilgen uaqytta (15:30-da) ayaqtalghan.

Oghan qatysushylar «Ár әiel jalghyzym!»,  «Feminizm Qazaqstandy qútqarady!», «El bolam deseng әielindi syila!», «Kelin sizding qúlynyz emes!», «Qyzgha 40 ýiden bostandyq!», «Úrady, óitkeni zang sonyng jaghynda!» t.b. úransózdar jazylghan plakattar ústap shyqqan. Sonymen qatar, ol plakattarda otbasyndaghy jәne qoghamdaghy әielderge zorlyq-zombylyqty tyi, әielderding erkin enbek etui men bilim aluyna qúqyqtyq qamqorlyq jasau t.b. turaly talaptar jazylghan. Sherushilerding arasynda lesbi, gey, biyseksualdar men transgenderler (LGBT) tuyn kóterip shyqqandar da bolghan.

«Azattyq» saytynyn aqparatynsha, keshegi sheruge kelgen belsendiler túrmystaghy әlimjettikke qatysty әkimshilik emes, qylmystyq kodeks boyynsha jazagha tartudy talap etken. Olar qoghamda jәne otbasynda әielderding qúqy jii búzylatynyn jәne olargha «zang arasha týspeytinin» aitqan.

Keshegi ótken beybit sheruge qatysty әleumettik jeli qoldanushylarynyng pikiri qaqqa jarylghan. Olardyng bir toby – sheruler әiel qúqynyng qorghaluyn talap etushiler dese, ekinshileri – keshegi sherudi LGBT ókilderimen baylanystyrghan. Qaranyz:

(Suret әleumettik jeliden alyndy)

Jer ýshin emes, «jatyry» ýshin kýresip jatyr!

Lәzzat Ahatova:

«Ákesin sabaghandy kórip edik, biraq arbagha tanyp qoyyp, sabaghandy birinshi kóruim», - deytin sóz bar edi, qazaqta. Sol siyaqty mitingtin, sheruding týrin kórip ek, әiel qúqyghyn, feminizmdi syltauratyp, LGBT-nyng tuyn jalaulatyp, azghyndyqty nasihattaytyn sherudi de kóz kórdi-au.. Búryn onday sherulerdi batystyq elderden kórushi edik, endi qazaq topyraghyna da jetti..

Babalar qasyq qany qalghansha, kýresken jerimizde, sol batyrlardyng «oriyentasiyasy» auysqan lesbiyanka men gey úrpaghy jer ýshin emes, «jatyry» ýshin kýresip jatyr..

Ananyng jatyry - úrpaq kóbeytetin qasiyetti jer emes pe? Ony aiqaylap aitpaushy edi. Sanasyz, mәngýrt qazaqtardyng arqasynda oghan da jettik. Sol jatyrdan qansha úrpaq órbip, altyn qúrsaqty Analar qazaq degen últtyng jer betinen joyylyp ketuinen saqtamap pa edi?..

P.S. Búl jerde tayaqtyng eki úshy bar.. Qazaqtyng órimdey qyzdaryn ózderine tәueldi ekenin paydalanyp, jynystyq qatynasqa mәjbýrlep, er adamdargha degen senimin joghaltatyn, obal-sauap degen úghymnan júrday, nәpsiqúmar qazaqtyng azamatsymaqtary da oilanu kerek».

Til sheruine jol joq - jyn sheruine jol kóp!

Qazybek Isa:

«2020 jyly 15 jeltoqsanda, Tәuelsizdik merekesi qarsanynda «Aq jol» partiyasy Memlekettik tildi qoldau turaly miting ótkizbekshi bolghanda, biylik pandemiyany jeleu etip, rúqsat bermedi. MEMLEKET MEMLEKETTIK TILIN QOLDAU MITINGISINE QARSY BOLDY! Negizi Tәuelsizdik alghanyna 30 jyl bolsa da, Memlekettik tilin qoldau ýshin mitingi súrap, deputattyq saual jasap jýrgen el әlemde jalghyz Qazaqstan ghana! Al sol kýni resmy rúqsat berilmese de, mitingige shygha beruge biylik rúqsat berip qoyghan әdettegidey ýirenshikti ssenariymen kezekti onshaqty adam shyqty...

Al keshe Almatydaghy genderlik tendik taqyrybymen әielder qúqyn qorghaugha arnalghan sheru bolyp ótti.

Áriyne, әiel qúqyn qorghau qashanda manyzdy. Qazaq halqy o bastan ýkilegen qyzyn tórge otyrghyzyp, ayauly anany ardaqtap, asyl jaryn qúrmettep ósken halyq. Biraq, eshuaqytta qazaq әieli pir tútatyn erimen ózin tenestirip, ersilik jasamaghan, әielge tәn әdebimen, payym-parasatymen qasiyetti sanalady. Qazaqtyng batyrlar jyryn alsanyz da, Alpamys batyrmen birge Gýlbarshyn, Qobylandymen Qúrtqa, Er Targhynmen Aqjýnis qatar aitylyp, dәriptelip kele jatyr.

Biraq keshegi sheru ishindegi «Jatyrymyz ózimizdiki, ony ne isteytinimizdi ózimiz sheshemiz» degen úrandar kótergen, qúramy kýmәndi toptardy kórgende qany bar elding qany qaynauda...

Sherude bir jynystylardyng bir-birine ýilenuin ýndeytin, jezókshelerding qúqyn qorghaugha shaqyrghan jyn-jybyrlardyng jalaulary da jalbyrap jýr eken...

Qazaq әielderining qolynan «Mening jatyrym-mening erejelerim», «Kýshting jynysy joq», «Ana bolu mindet emes» degen úrandardy kóru qanday qasiret edi?!.

«Býgingi aksiyany úiymdastyrghan «Feminita» feministik bastama tobynyng negizin qalaghan belsendiler Janar Sekerbaeva men Gýlzada Serjan Qazaqstanda lesbi, biyseksual, kviyr, transgender qauym ókilderi, jynystyq qyzmet kórsetetin әielder qúqyghy qorghalmay, qorghansyzdyng kýiin keship kele jatqanyna kópshilikting nazaryn audardy», - dep jazady «Azattyq».

Yaghni, Til sheruine jol joq - jyn sheruine jol kóp bolyp túr shyndyghyn aitqanda.

Ata-babamyz san ghasyr armandap, qoly zorgha jetken qasiyetti Tәuelsizdikting 30 jyldyghyn -Tәuelsizdik besigi bolghan Almatyda osynday Últtyq úghym men salt-dәstýrimizge jat masqara sherumen bastap qarsy aludamyz!..

Osy bizding elde Últtyq iydeologiya degen bar ma?

Azattyqty asqaqtatatyn, Últty saqtap qalatyn Últtyq iydeologiyany qashan qolgha alamyz?».

Feminizmdi týsinu ýshin qazaqqa әli bir ghasyr kerek siyaqty...

Yelnur Alimova:

«Áyel qúqyqtary, feminizm degen ne ekenin týsinu ýshin qazaqqa әli bir ghasyr kerek siyaqty. Baghash (Baghashar Túrsynbayúly – red.) «adamdyqtan bezu» depti. Keshe bireuler LGBT-men shatastyryp otyr. Múny jazyp otyrghandar — jurnalister. Qoghamnyng basqa ókilderi, oqyrmandar osy tilshilerding adastyratyn aqparatyn oqyp otyr.

Kelinge kelsek, qúl kóretin dәstýr әli bar. Áyel bireuding qúly emes.

Feminizm turaly kóp oqyp bilu kerek. Qazir әielderding dauys berip jýrgeni, erlermen sayasatqa qatar aralasuy — feminizm arqasy. Feminizm degen ghylymda ýlken baghyt bar. Ony qúbyjyq qylyp kórsetuding qajeti joq. Kóp oqiyq, kókjiyekti keneyteyik».

«Últtyq dәstýrdin» artyna tyghylyp, kólgirsu orynsyz...

Qasym Amanjol:

«Jýsipbek «Aqbilekti» jazdy, Áuezov «Qorghansyzdyng kýnin» jazdy, Maghjan «Sholpannyng kýnәsin» jazdy. Abay da, Shәkәrim de óz tenine qosylghysy kelgen qaryndastyng jaghynda boldy. Qorlanghan, zorlanghan, ar-namysy ayaqqa taptalghan, óltirilgen qyzdyng taghdyry 100 jyl búrynghy oishyldardyng jýregin auyrtty, arasha týsirdi. Búlar sovetting aidauymen ghana osyghan bardy dep aita almassyz...

Býginde otbasyndaghy qorlyqtyng kesirinen jýzdegen әiel qúrban bolsa, tipti bir qaryndas japa shekse Abay aitpaqshy «zamandasynyng bәri vinovat». Keshegi sheru - sol, týrli tensizdik pen qorlyqtan son, ýiinde sheshesin әkesi shashtan sýirep sabaghanyn kórgennen son, tipti taksist aghaydyng qarshaday qyzgha qylmyndaghan, jan jaralaghan dórekiliginen song lyqsyp tughan qarsylyq refleksi. Ras, neshetýrli qayshylyqtary men siz qabyldaugha auyr qisyndary da kezdesui mýmkin. Alayda, qoghamymyzda әieldi qorlaytyn songhy erkek bar kezde feministik sherudi jalpy aiyptap, «últtyq dәstýrdin» artyna tyghylyp, kólgirsu orynsyz.

Aymauytov bola almaspyz, biraq azamat bop qalayyq, jigitter».

Abai.kz