Qazaqstan Ýkimeti Reseyding SBER kompaniyalar tobymen birlesip «elektrondy ýkimet» (eGov) platformasyn jasaytyny turaly aqparat qoghamda biraz talqygha týsti. Áli de talqylanuda. Óitkeni, mәsele birjaqtylanghan joq. Ýkimetting ózimbelimdikpen qabyldaghan búl sheshimine qogham narazy, sala mamandary narazy, sarapshylar narazy.

Qyrkýiek aiynyng basynda Ýkimet basshysy Asqar Mamin men Sberbank JAQ preziydenti Gref German qol qoyghan Memorandum mәtini Qazaqstan Respublikasy normativtik qúqyqtyq aktilerining aqparattyq-qúqyqtyq jýiesi saytynda jariyalanghan.

Sonymen Memorandumda ne jazylghan? Ondaghy taraptardyng qúqyq-qúzyretteri men mindetteri qanday? Sholyp shyqtyq. Qaranyz:

«Sifrlyq transformasiya, sifrlandyrudyng platformalyq modeline («GovTech platformasy» ) jәne «Data-Driven Government» tújyrymdamasyna kóshu jónindegi jobalardy iske asyru salasyndaghy yntymaqtastyq turaly Memorandumnyn jobasy maqúldansyn.

Sifrlyq transformasiya, sifrlandyrudyng platformalyq modeline jәne «Data-Driven Government» tújyrymdamasyna kóshu jónindegi jobalardy iske asyru salasyndaghy yntymaqtastyq turaly Memorandumgha Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti atynan qol qoyylsyn, oghan qaghidattyq sipaty joq ózgerister men tolyqtyrular engizuge rúqsat berilsin»,- delingen QR Ýkimetining 2021 jylghy 3 qyrkýiektegi № 606 qaulysynda.

Alayda, Ýkimet saytynan dәl osy № 606 qaulyny taba almadyq. «Rrimeminister.kz» saytyndaghy «Qújattar» bólimindegi tizbede 604-shi qaulydan keyin birden 607-shi qaulygha jalghasyp ketedi.

Atalghan Memorandumda QR Ýkimeti sifrlyq transformasiyagha jәne sifrlandyrudyng platformalyq modeline («GovTech platformasy») kóshuge mýddeli ekeni aitylady. Osy maqsatta sifrlyq platformany («GovTech» ) qúrugha arnalghan tehnologiyalary, tәjiriybesi men qúraldary bar SBER kompaniyalar tobynyng «Platform V» bazasyna jýgingen. Al, SBER qazaqstandyq «BTS Digital» JShS-ny strategiyalyq әriptes retinde tandap alghan. («BTS Digital» JShS - QR Ýkimetining 40% ýlesi bar ERG tobynyng enshiles kompaniyasy). Sóitip, «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyghyna qaraytyn úiymdar men QR Sifrlyq damu, innovasiyalar jәne aerogharysh ónerkәsibi ministrligining qatysuymen sifrlandyru jobasy negizinde arnayy Konsorsium qúru turaly sheshim qabyldanypty.

«Konsorsium qúru turaly kelisim negizinde: 

- adamgha baghdarlanghan servisterdi iske asyru ýshin sifrlyq platformalyq sheshimderdi engizu;

- derekterdi taldau jәne jasandy intellekt boyynsha praktikalardy qoldana otyryp, memlekettik basqarudyng reinjiniringi jәne sifrlyq transformasiyalau;

- qolayly jәne qauipsiz sifrlyq ortany qalyptastyru, azamattardyng әl-auqatyn arttyru;

- ekonomikalyq ósuge jәne innovasiyalyq belsendilikti damytugha jәrdemdesu maqsatynda sheshimder kelisiledi»,- delingen.

QR Ýkimetining mindeti

Osy Memorandum shenberinde Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti:

-  Memorandum sharttarynda «GovTech» platformasyn iske asyru shartyn jәne «GovTech» platformasy qyzmetterin alu shartyn jasasu mýmkindigin qamtamasyz etedi;

- «GovTech» platformasyn «elektrondyq ýkimet» aqparattyq-kommunikasiyalyq platformasynyng týiindi bóligi retinde aiqyndaydy;

- Qajetti sharalardy qabylday otyryp, Qaryz turaly kelisim boyynsha «ÚAT» AQ (últtyq aqparattyq tehnologiyalar aksionerlik qoghamy) mindettemelerin qamtamasyz etu ýshin, onyng ishinde «ÚAT» AQ-ny kapitaldandyru boyynsha memlekettik kepildik berudi pysyqtaydy;

- 2022 jyldyng birinshi toqsanynda «GovTech» sifrlyq platformasyn, sonday-aq Qazaqstan Respublikasynyng IT jýieleri men infraqúrylymyn zertteu nәtiyjelerin Konsorsiummen birlesip, taldau bazasynda tehnikalyq tapsyrmany qosa alghanda, «GovTech» platformasynyng nysanaly arhiytekturasyn engizu ýshin negizgi parametrlerdi әzirleudi qamtamasyz etedi;

- Sifrlyq transformasiyalau ortalyghynyng rólin kýsheyte otyryp jәne aqparattandyru salasyndaghy uәkiletti organgha memlekettik derekterdi iyelenu men basqaru, arhiytektura jәne arhiytekturalyq qadaghalau, memlekettik jýieler men platformalardy әzirleu jónindegi tәsilderdi ortalyqtandyru, memlekettik jýieler men platformalar әzirleu, sonday-aq memlekettik organdar prosesterine transformasiya jәne reinjiniring jýrgizu boyynsha qajetti ókilettikterdi bekitip bere otyryp, memlekettik organdardyng biznes-prosesterine transformasiya jәne reinjiniring jýrgizudi ýilestiru ýshin institusionaldyq negiz qúrudy qamtamasyz etedi.

SBER kompaniyalar tobynyng mindeti 

Al, SBER kompaniyalar toby:

- Konsorsiumgha «Platform V» platformasyn óristetuge jәne paydalanugha, 3 jyl ishinde Áriptestik turaly shartta sipattalghan sharttarda tehnikalyq qoldaudy qosa alghanda, liysenziyalar beredi;

- «GovTech» platformasy men onyng komponentterin óristetu jәne tenestiru ýshin konsulitasiyalyq, әdisnamalyq qoldaudy qamtamasyz etedi;

- Konsorsiumgha «Platform V» platformasyna qatysty 20 jylgha deyingi merzimge Áriptestik turaly shartta sipattalghan ózara tiyimdi talaptarmen tehnikalyq qoldau kórsetedi;

- Konsorsium tarapynan tehnikalyq qoldaugha aqy tóleu kezinde «Platform V» platformasynyng (onyng ishinde josparlanghan arhiytekturadaghy jyldamdyq kórsetkishteri boyynsha) funksionaldyghy men júmysqa qabilettiligin jәne onyng tehnikalyq tapsyrmagha sәikestigin qamtamasyz etedi;

- «PlatformV» platformasy bazasynda «GovTech» sifrlyq platformasyn engizu kezinde SBER kompaniyalar toby úsynghan nemese әzirlegen baghdarlamalyq qamtylymdaghy Ekskluzivti әriptestik turaly shart qoldanylatyn býkil kezeng boyy ýshinshi túlghalardyng ziyatkerlik menshik qúqyqtaryn SBER kompaniyalar tobynyng saqtaytynyna jәne qúqyqtardy beru (qosalqy liysenziyalau) mýmkindigine kepildik beredi, al narazylyqtar tuyndaghan jaghdayda olardy óz esebinen derbes retteu boyynsha mindettemelerdi qabyldaydy.

Ayta keteyik, «Últtyq aqparattyq tehnologiyalar» aksionerlik qoghamy men Sberbank JAQ arasynda Qaryz turaly kelisim jasalady. Ol - Sberbank JAQ-qa qyzmet kórsetu ýshin negizgi borysh pen payyzdar somasyna Qazaqstannyng memlekettik kepildigimen «ÚAT» AQ-qa  kredit úsynudy kózdeydi. Kredit jelisi Sberbank JAQ tarapyna barlyq qajetti qújattar uaqtyly úsynylghan jaghdayda 2022 jyldyng birinshi toqsanynyng sonyna deyin $500 mln (bes jýz million AQSh dollaryna) deyingi mólsherde balama qarjy Resey rubliimen beriletin bolady.

Taraptar 2021 jylghy 1 jeltoqsangha deyin Memorandumdy iske asyru jónindegi egjey-tegjeyli is-sharalar josparyn әzirleydi jәne oghan qol qoyady.

Taqyrypqa túzdyq:

Qazaqstan Ýkimeti men SBER kompaniyalar jelisi arasynda jasalghan Memorandumda SBER qazaqstandyq «BTS Digital» JShS-ny strategiyalyq әriptes retinde tandap alghany anyq jazylghan.

Kýni keshege deyin Memorandum mәtini esh jerde jariyalanbaghandyqtan, «BTS Digital» JShS dauly jobnyng strategiyalyq әriptesi ekenin kópshilik bilgen joq.

«BTS Digital» JShS ERG tobynyng enshiles kompaniyasy. 2018 jyly negizi qalanghan. Kompaniya sifrlyq ónimderdi әzirleu jәne qyzmet kórsetumen ainalysady. Resmy sayttarynda: «Jekelegen úiymdar men Memlekettik sektor bizben júmys isteydi», - dep jazylghan.

BTS Digital-dyng jalghyz qúryltayshysy –  Eurasian Digital Ventures I Limited Partnership kompaniyasy dep kórsetilgen ashyq derekkózderindegi aqparattarda. Al búl kompaniyanyng qojayyndary әiligi Euraziyalyq ýshtik. Dәlirek aitsaq, Aleksandr Mashkevich, Patoh Shodiyev jәne marqúm Alidjan Ibragimovtyng úly Shuhrat Ibragimov.  Al jogharydaghy Memorandumda ne sebepti dәl osy Mashkevichterding kompaniyasy jobanyng strategiyalyq әreptesi retinde tandalghany naqtylap jazylmaghan.

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz