Human Rights Watch (HRW) halyqaralyq qúqyq qorghau úiymy «Qazaqstan biyligi kemi 238 adamnyng ómirin alghan, adam qúqyghy óreskel búzylghan» Qantar oqighasyn «tiyimdi tergey almady» dep mәlimdedi.

Úiym 20 jeltoqsanda jariyalanghan mәlimdemesinde Astana Qantar oqighasynda adam shyghynyna jauapty organ qyzmetkerlerin anyqtaugha jәne jazagha tartugha qúlyqsyz dedi. HRW Qantar oqighasyna qatysty tergeu «birjaqty bolghanyn», narazylyqqa shyqqan mynnan asa adam jauapqa tartylghanyn, al qúqyq qorghau organdarynyng tek bir qyzmetkeri ghana sottalghanyn atap ótken.

«Qantar oqighasyna bir jyl tolyp qalsa da, qaza tapqandardyng otbasylary, jaralanghan jýzdegen adam men azaptalghandar әli әdildik kýtip otyr», – dedi úiymnyng Ortalyq Aziya boyynsha zertteushisi Mira Rittmann. Basynda súiytylghan gaz baghasynyng qymbattauyna baylanysty bastalghan narazylyqtyng sony qantógiske úlasqan edi. El preziydenti Qasym-Jomart Toqaev oqighagha shetelden kelgen «terroristerdi» aiyptaghanymen, búl sózine esh dәlel keltirmedi. Búghan qosa, Toqaev qyrghyn kezinde organ qyzmetkerleri men әskeriylerge eskertusiz oq atugha búiryq bergen edi.

Qazaqstan biyligi oqigha kezinde ústalghan alty adam qamauda azaptalyp, qaza tapqanyn; qyrghyn kezinde 238 adam (onyng ishinde 19 organ qyzmetkeri bar) ólgenin aitty. Qúqyq qorghau úiymdary oqigha kezinde qaza tapqandardyng sany resmy derekten kóp boluy mýmkin dep te sanaydy. Bas prokuratura tergeude 25 adam azaptalghanyn moyyndaghanymen, azaptaugha qatysty kóptegen ister jóninde naqty sheshim shyqqan joq.

Qalay bolghanda da, «Qantar oqighasy» kezinde qaza tapqandar, jaralanghandar men azaptalghandar ýshin kinәlilerdi jazalaugha Qazaqstan biyligi jauapty. Biraq bir jylday uaqyt ótti, al biylik Qantardyng qúpiyasyn ashugha qúlyqty emes. Osy túrghydan alghanda, Qazaqstan biyligi Qantar qasiretine qatysy bar organdar qyzmetkerlerin anyqtap, qandy oqighanyng júmbaghyn ashugha qúlyqty emes. Búdan shyghatyn qorytyndy – Qantar ýshin qazaqstandyq biylik tikeley ózi kinәli.

Abai.kz