Mәjilis deputaty Elnúr Beysenbaev viyse-premier Tamara Dýisenovanyng atyna deputattyq saual joldap: «Balalar kýzdegi oqu jylyna tyng kýshpen keluding ornyna kelensizdikterge úshyrap jatyr», - dep dabyl qaqty.

«Elimizde әli de kezdesetin keybir kelensizdikter osyghan qarsy jasalyp jatqanday әser qaldyrady. Sonyng bir kórinisi – balalardyng jazghy demalysyn úiymdastyrudaghy olqylyqtar», - degen deputat elimizde balalar lageri mýldem jetispeytinin atap ótti.

Biz deputat Elnúr Beysenbaev kótergen mәseleni Abai.kz oqyrmandarynyng talqysyna úsynghandy jón sanadyq.

DEPUTATTYQ SAUAL

Qazaqstan Respublikasy Premier-Ministrining orynbasary Tamara Qasymqyzy Dýisenovagha!

Memleket basshysy – elimizdegi әrbir balanyng qúqyqtarynyng qorghaluy men saqtaluynyng kepili.

Búghan dәlel, Preziydentting tikeley pәrmenimen balalardyng qauipsizdigin saqtau boyynsha manyzdy zang qabyldandy. Endi balalargha baylanysty әrbir mәsele memlekettik dengeyde baqylauda bolatyny haq.

Degenmen, elimizde әli de kezdesetin keybir kelensizdikter osyghan qarsy jasalyp jatqanday әser qaldyrady. Sonyng bir kórinisi – balalardyng jazghy demalysyn úiymdastyrudaghy olqylyqtar.

Mysaly, byltyr Almaty oblysynyng Úzynaghash auylynda balalar lagerin saunada úiymdastyrghan. Ol qoghamda ýlken shu tughyzdy. Osy mәsele boyynsha sot juyrda ghana ayaqtaldy. Kinәliler sottalyp, bas bostandyqtarynan airyldy.

Sot 2023 jyly kәsipker әielding 50 balany balalar lageri dep  óz jeke mektebine, 300 balany fitnes-ortalyghy bar monsha keshenine ornalastyrghanyn anyqtady.

Basqa basqa, balagha qatysty múnday teris qadamgha baru – naghyz bassyzdyq, aqsha ýshin ardan attau emes pe?!

Taghy bir mysal. Bas prokuratura 2023 jyly tamyzda Almaty oblysynda uәkiletti organnyng rúqsatynsyz júmys istegen 8 balalar lagerin anyqtaghan. Olardaghy jaghday da eshbir syn kótermeydi. Sanitariyalyq-epiydemiologiyalyq jәne órt qauipsizdigi normalary mýldem saqtalmaghan. Sport jәne oiyn alandary da qauipsizdik talaptaryna say emes.

Byltyr Qonaev qalasyndaghy «Bәiterek» lagerinde shartta kórsetilgenine qaramastan, balalardyng tiyisti demalysy men oquy úiymdastyrylmaghan.

Sol sekildi Shymkenttegi «Hawaii» lageri órtke qarsy dabyl jýiesimen jabdyqtalmaghan jәne mindettelgen sanitarlyq-epiydemiologiyalyq qorytyndysyz júmys istegen.

Sonday-aq, 220 balagha arnalghan «Ýsh búlaq» lageri is jýzinde 310 oqushy qabyldaghan. Bylaysha mólsherden tys tyghyz ornalastyru balalardyng demaluyna teris әser etetini aitpasa da týsinikti.

Ayta bersek, múnday mysaldar jeterlik. Balalar múnday jazghy demalys oryndarynda alansyz tynyghyp, jana oqu jylyna tyng kýshpen keluding ornyna, týrli kelensizdikke úshyrap jatqany ókinishti.

Jogharyda atalghan zang endi múnday oryndardy eskertusiz tekserip, talapty saqtamaghandargha naqty shara qoldanugha mýmkindik beredi. Sondyqtan osynday olqylyqtardyng barlyghyn joyyp, balalardyng biylghy jazghy demalysyn sapaly úiymdastyrugha jete mәn bergen jón.

Búl rette, nazar audaratyn mәsele – elimizde balalar lageri mýldem jetispeydi. Olar bar bolghany balalardyng 10-aq payyzyn qamtidy.

Onyng ishinde de sapaly demalysty qamtamasyz ete alatyny sanauly ghana. Oghan qosa, pandemiyadan keyin lagerlerding 30 payyzy naryqtan ketti.

Ashyghyn aitu kerek, balalardyng jazghy demalyspen qamtyluy turaly statistikasy kókeyge qonbaydy. Óitkeni, jergilikti әkimdikter mektep janyndaghy lagerlerdi – jazghy lagerler dep esepteydi. Búl jónsiz.

Taghy da qaytalap aitamyn, mektep janyndaghy lagerler jazghy demalys emes, ol tek qana 5-6 saghattyq uaqyt ótkizu.

Taghy bir atap óterlik mәsele – elimizdegi lagerlerding basym bóligi Kenes kezeninde salynghandyqtan, tozyghy jetip túr.

Sondyqtan salynuy onay, shyghyndy az talap etetin Glemping bazasyndaghy kiyiz ýiler, shatyrlar týrindegi lagerlerdi úiymdastyryp, olardyng standarttaryn engizu qajet.

Sonday-aq, elimizde pedagogtterdi dayyndaytyn oqu oryndary kóp bolghanymen, әli de lagerlerde júmys isteytin jetekshi-tәrbiyeshilerdi dayyndau jýiesi jolgha qoyylmaghan.

Osy rette, «AMANAT» partiyasynyng Jol kartasynda 50 balalar sauyqtyru lagerin salu  kózdelgen. Alayda onyng biyl tek beseuining ghana qúrylysy jýrip jatyr.

Qoryta kele, balalardyng jazghy demalysyna qatysty jogharydaghyday kelensizderding aldyn alu ýshin tez arada kelesi sharalardy qolgha aludy úsynamyz:

1. Su basqan ónirlerding balalaryn jazghy sauyqtyru lagerlerine arnayy úiymdastyru kerek.
2. Jazghy balalar sauyqtyru ortalyqtary tiyisti salalyq mamandarmen qamtamasyz etilui tiyis.
3. Memlekettik satyp alu boyynsha konkurs ótkizu kezinde erekshelikteri bar balalargha inkluzivtik bilim beru talaptaryn oryndau kózdelui tiyis.
4. Biznes ókilderi men sala mamandaryn qatystyra otyryp, Qazaqstanda balalar demalysyn damytu jónindegi is-sharalar josparyn әzirlegen jón.

Qúrmetpen, «AMANAT» Fraksiyasynyng mýsheleri

E. Beysenbaev

Abai.kz