Últ tili әrqashanda sol halyqtyng ósui men órkendeuining qúraly, halyq ruhynyng negizi, ana tilisiz últtyng damuy mýmkin emes. Búny ghúlamalar men danalar ejelden sheksiz aityp keldi, qazir de aita beredi, óitkeni til óshken jerde últ joghalady. Búl qaghidalardy eshkimde úmytpauy kerek jәne qaytalaudan qazir de jalyqpauymyz qajet.

Qazaqtyng qadyryn asyryp, onyng jan dýniyesin jyrlaghan, ómirlik shygharmalaryn mәngi qaldyrghan aqyn-jazushylarymyz-tilding qasiyeti men qúdyretin asa erekshe sezindi, qazaq tili turaly tәtti de, qatty aityp ketti.
Tәuelsizdik aldyq dep tós qaqqaly 26 jyl bolsa da, 1989 jyly 22 qyrkýiekte – Til turaly Zan  qabyldansa da, Konstitusiyanyng 7-babynda:
"Qazaqstan Respublikasyndaghy memlekettik til - qazaq tili" dep anyq jazylsa da, ana tilimiz óz QAZAQ ELINDE jetim balanyng kýiin keship otyrghany barshamyzgha ayan. (Əriyne, qazaq tilinde bala-baqsha men mektep ashylyp jatqandaryn joqqa shygharmaymyz)

Memlekettik til — memleketting býkil aumaghynda qoghamdyq qatynastardyng barlyq salasynda qoldanylatyn memlekettik basqaru, zang shygharu, sot isin jýrgizu jәne is qaghazdaryn jýrgizu tili. Alayda, memlekettik tilding damuy kóbine qaghaz jýzinde iske asyp, qoghamdyq qoldanysta qazaq tili, resmy til-orys tilining kólenkesinde qalyp otyrghany ashy bolsa da shyndyq. Búl sózderime  aqparat qúraldary men əleumettik jelilerde keninen talqylanyp jatqan Kereku qalasyndaghy  qoghamdyq kólikterde Til turaly Zang talaptarynyng saqtalmauy jəne "Eyr Astana" AQ últtyq әuekompaniyasyn memlekettik tildi qúrmettemeui dəlel  bolady.

Qogham belsendisi, til janashyry Ruza Beysenbaytegi patriottyq sezimmen, ana tili taptalghasyn qoghamdyq kólikti túrghyzghan edi.  Al, týrik azamaty, qazaq tilining janashyry, jurnalist Oghyz Doghan әue kompaniyasyn memlekettik tildi qúrmettemegeni ýshin aiyptap, moralidyq ótemaqy talap etti.

R.Beysenbaytegi men O.Doghannyng búl zandy talaptary, ýlken azamattyq, ekining biri qolynan kelmeytin batyldyq jәne joghary patriottyq sezim. Ekeui de qazirgi zamannyng halyq batyrlary.

Ókinishtisi sol, BAQ pen əleumettik jelilerde óz keybir qazaghymyz ben biyligimiz Ruza apamyz ben Oghyz biyge qarsy ərtýrli arandatu jəne qoldan jasaghan jaghymsyz sózderi arqyly olardy halyqqa jeksúryn etip kórsetu ýshin qiytúrqy əreketterin jasauda. Əleumettik jelini qoldanushy (ol feyk nemese ýsh ərip adamdary) Oghyz Doghangha "satqynsyn" dep til tiygizgen jəne "anqau elge aramza molda" kebin kiyip qazaqty aldap jýrgen týrik azamatyn nesine qoldaysyndar"- dep jazghan.

Jetim kýiin keship jýrgen ana tilimizding mәrtebesin shetel azamaty qorghasa, nege quanbasqa? Eger Oghyz Doghan sottan 10 mln tenge súrasa
onda memlekettik tilimizdi jeke qara basyna paydalanyp jýr dep
oylar edik. Týrik azamaty olay istegen joq, ózine keltirgen moraldyq shyghyndy 1 (bir) tengege tenep, alyp kompaniyadan 1 tenge ghana moraldyq ótemaqy  talap etti. Oghyz Doghan til qúndylyghyn aqshadan joghary qoyyp, qazaq últynyng mýddesin ghana kózdep otyr. Búl onyng azamattyghy jәne adamgershiligi. Ózge últ ókili bolsa da, múnday azamatty qoldap aspangha kóteruimiz kerek.

Sebebi,  elimizde ózge últ ókilderi E.G.Brusilovskiy, A.V.Zataevich
L.Hamidy qazaqtyng últtyq óneri men mәdeniyetining qalyptasuy men damuyna orasan ýles qosty.

"Qazaqtyng nanyn jegen adam, tilin de ýirensin!" degen belgili qogham qayratkeri, ghalym, til janashyry ózge últ ókili Asyly Osman memlekettik tilding damuyna ýlken ter tógip jýr. Búlardyng barlyghyn satqyndar, jeke mýddelerin oilap jýr deuleri ýlken əbestik, nadandyq jәne óz tarihyn bilmegendik, óz últyn syilamaghandyq.

Oghyz Doghannyng esiminde últymyzgha orasan enbekteri singen ózge últ ziyalary E.G.Brusilovskiy, A.V.Zataevich L.Hamidi, A.Osman qataryna jatqyzamyz.

Sotta Memlekettik tilimizding mәrtebesi jenip, ana tilimizdi qúrmettemegen "Eyr Astana" AQ últtyq әuekompaniyasy halyqtan keshirim súraydy dep seneyik. Osy azamattyq isti sotqa bergen Oghyz Doghandy jәne memlekettik tilimizdi qorghaytyn qorghaushy Abzal Qúspanovtyng kәsiby biliktiligine senemiz jәne qoldaymyz.

Talghat Qatauov, qogham belsendisi

Oral qalasy

Abai.kz