Asa mərtebeli Bilim jəne ghylym ministri E.K.Saghadiyev myrza!

Sizge jəne Siz basqaryp otyrghan ministrlikke degen qara halyqtyng qazanday ókpesin jetkizem be degen oimen qolyma qalam alyp otyrmyn. Men Atyrau oblysy Qyzylqogha audany Qarabau orta mektebinde 37 jyl orys tili jəne ədebiyeti pənining múghalimi bolyp enbek etken, mektep basshylyghynyng ər týrli satylarynan ótken, qazir zeynet demalysyndaghy adammyn. Songhy kezende (Siz basshylyqqa kelgennen keyin) jalpy bilim beru salasynda jasalyp jatqan sansyz eksperiymentter (təjiriybe dep aitugha kelmedi) oqushylardyng da, múghalimderding de, ata -analardyng da oryndy narazylyghyn tughyzyp otyr.

Birinshiden, Sizding ministrlik úsynyp otyrghan jana baghdarlama oqushylardyng jas erekshelikterine say negizdelmegen. Oghan mysal, Siz qazaq mektebine arnalghan 1 synyptyng oqulyqtaryn qolynyzgha alyp, ishin ashyp, oqyp kórdiniz be? Ne bayqadynyz? Birinshiden, oqulyqtar óte ýlken, kólemdi jasalghan, yaghny salmaqty. Oqulyqtardyng bəri de birdey kólemde, yaghny mektepke arqalaytyn ýlken sómke de balagha shamadan tys auyr. Hosh, endi osy oqulyqtardyng ishine ýnilelik.

Q.Q.Baytenova, A.A.Jakeeva, E.N.Popova, Sh.K.Sauqatova, J.M.Seytahmetova, L.L.Ufimsevalardyng avtorlyghymen shygharylghan "Dýniyetanu" oqulyghyna ýnilelik. Mektepke barghanyna bar joghy 15 kýn bolghan balagha ýige berip túrghan tapsyrmasyn qaranyz: "Men kimmin?" degen taqyrypta əngime jazyp kelu. Mektepte bas-ayaghy 15 kýn oqyghan qay bala búl tapsyrmany orynday alady, asa bir vunderkind bolmasa, ministr myrza?

Taghy osy oqulyqtyng ishinde qarap otyrsam, 1 synypta oqityn nemereme ghúndar taypasy turaly týsinik berilip, sol mətin boyynsha súraqtar qoyylypty. Ghúndar turaly material qay synypta oqylatynyn tarihshylar biletin bolar, Siz ben bizge aitu qiyn. Au,aghayyn, ol oqushymyz keshe ghana, eki ay búryn balabaqshadan shyqqan səby ghoy əli, ol turaly avtorlar úmytqan ba? Mýmkin búl súraqty ata-analaryna qoy kerek bolar?

G.Sh.Jaqypova, N.V.Orehova, N.V.Lebedeva, S.I.Uaqbaeva, A.S.Múqasheva avtorlary bolyp keletin "Matematika" oqulyghyndaghy esepterdi shygharu mengerui orta dengeydegi oqushylar ýshin óte qiyn. Tipti sol oqulyqtaghy "Səule núrymen esepti shygharu" degen taqyryp meni tyghyryqqa tirep tastady.

Mening aitayyn degenim, oqulyqtar memlekttik standartqa say kelip túr ma? Olar aprobasiyadan ótken be? Siz "iyə" deysiz, jauabynyz dayyn. Ótken bolar, Almatynyng 4-5 mektebinde, onda da elitalyq mektepterde. Solay ghoy, al qarapayym jalpy bilim beretin mektepterdegi balalardyn, olardy oqytatyn ústazdardyng mýmkinshiligi eskerilmegen. Oqulyqtardy jazatyn oqymystylar mektepte júmys jasap kórmegender, tipti múryndaryna mektepting iyisi barmaytyndar. Olargha oqulyq qúrastyryp ótkizip, aqshasyn qaltagha bassa boldy, al oqulyqtyng sapasymen sharualary joq. Oqulyqty Ybyray Altynsariyn, Ahmet Baytúrsynov, M.Lomonosov, L.Tolstoy siyaqty taza múghalimder jazuy kerek. Sonda ghana oqulyqtyng mazmúny oqushygha meylinshe jaqyn bolady. Esinizge týsirinizshi ministr myrza, Halima Bekmúhamedova, Rafika Núrtazina siyaqty úly ústazdardyng jazghan oqulyqtarynan qanday qiyndyq kórdiniz?

Ekinshiden, Siz jəne Siz basqaryp otyrghan ministrlik óte asyghys, oilanbay jasalghan qadamgha baryp otyrsyzdar. Janasha oqytu jýiesine kóship, barlyq mektepterge elektrondy oqytugha kóshudi mindettediniz. Internet jýiesimen qamtylmaghan qansha auyl mektepteri bar ekenin aita alasyz ba? Əriyne, aitasyz. Biraq ol məlimet jalghan. Is jýzinde internet jýiesi kóp auylda bar, biraq sapasy syn kótermeydi, iə bolmasa nýkteleri az. Sol internetke qosylghan auyl mektepterining kóbinde vay-fay tek qana diyrektordyng kabiynetinde bar.

Basqa kabiynetterden internet izdemey -aq qoyynyz. Al sizder olardan elektrondyq oqytudy súraysyzdar. Bir bes jyldan keyin súrasanyz bir jón

Ýshinshiden, taghy bir asyghys qabyldanghan sheshim - ýshtildilik turasynda. Búl jóninde talay aitylyp ta, jazylyp ta jatyr, biraq sizding jaqtan eshqanday jauap joq, bolmaydy da. Óitkeni búl qadam eshqanday oilanbay, últ bolashaghy turaly esh bas qatyrmastan jasalghan qadam. "Qazaqstan tarihy", "Qazaq ədebiyeti" pənderi aghylshyn tilinde oqytylatyn bolsa - qazaq tilining ólgeni", - dep búl məseleni ghalym Asqar Júmadildaev óte dəl aitty. Ol kisiden artyq aitu mýmkin emes. Ýshtildilik - zaman talaby. Oqytylsyn, eshkim qarsy emes. Biraq jalpy bilim beru mektepterde emes, arnayy mektepterde nemese arnayy synyptarda oqytyluy kerek. Naghyz bolmasa, ər mektepten bir synyp ashugha bolady. Janashyldyq degenning ózi solaysha satylay jýzege aspaytyn ba edi? Al barlyq mektepte sabaqtar aghylshyn tilinde jýredi degenge senu qiyn, əsirese auyl mektepterinde, búl əzirshe utopiya. Búl ústazdar qauymyna kýshtep tanylyp otyrghan nərse, bylaysha aitqanda zorlyq. Ol əzirshe jýzege asatyn nərse emes.

Tórtinshiden, ÚBT deytin nərsening AQSh-ta sóileu mýmkindigi shekteuli oqushylardyng bilimin tekseru ýshin qoldanylghan test ədisi ekendigin kózi ashyq oqyrman oqyp-bilip otyr. Al ony qoldanudyng bizge ne qajeti bar? Əlde test dayyndaytyndar kóp aqshadan qaghylady dep, ayap otyrsyz ba? Odan da ÚBT ótkizuge ketip jatqan milliondardy oilaghanynyz dúrys emes pe? Jelge úshyp jatqan qayran qarajat!

Besinshiden, múghalimderding enbekaqysyn kóterip jatyrmyz dep bórkinizdi aspangha laqtyrasyz. Qaydam, sanaty joq jas múghalim 50-60 tenge "ósken" tabyspen kýn kóre ala ma? Onyng ýstine jylyna eki ret baspasózge jazylu, qaghaz-toghaz, jazu-syzu qúraldary, sabaqqa qajetti tehnikalyq (disk,fleshka t.s.s.) jəne didaktikalyq materialdardyng bəri osy qarajattyng ishinde. Ol tamaq ishpey me, teatrgha barmay ma, kiyim almay ma?

Altynshydan, əleumettik jelilerde múghalimdi qorlau faktleri jii kórinis tauyp jýr. Siz qayda qarap otyrsyz, ministr myrza? Nege óz qyzmetkerinizdi qorlatyp qoyasyz? Ýkimet pen parlamentting aldyna "Múghalim statusy" turaly Zang qabyldau jóninde nege úsynys tastamaysyz?
Múghalimge odaq kezinde berilgen jenildikter alynyp tastaldy. Solardy qayta qarau kerek. Múghalim qaltasy júqa, júpyny kiyingen adam retinde qabyldanady, qazirgi zamanda. Al onyng qaltasyn istegen júmysyna qaray qalyndatyp, ensesin tik ústap, eshkimge təueldi bolmay, eshkimge jaltaqtamay jýrui ýshin múghalim statusy zanmen qorghaluy kerek. Múghalim - mektepting jýregi ekendigi ras bolsa, ol jýrekke mektepting ishinde eshkimning tiyisuge húqy bolmauy kerek.

Qúrmetpen, Maqsot Sarkenjiyev, joghary sanatty orys tili jəne ədebiyeti pənining múghalimi," QR Bilim beru isining ýzdigi, "Eren enbegi ýshin" medalining iyegeri

Abai.kz