Uaqytty uysynda ústap túra almaysyn. Biraq sol uaqytpen úshtasa bilgen adam ghana osynau ómirde jetistikterge jete alady. Sonday jandardyng biri әri biregeyi – belgili mesenat, qogham qayratkeri, Saghadat Núrmaghambetov atyndaghy qoghamdyq qordyng tóraghasy, «Marseli grupp» kompaniyasynyng preziydenti, «Qúrmet» ordenining iyegeri, Últtyq «Altyn jýrek» jәne Halyqaralyq «Sokrat» syilyqtarynyng laureaty Mahmút NÁLIBAEV.

Mahmút Ybyrayhanúly – Syr elining perzenti. Ákesi Ybyrayhan men ghaziz anasy Qalykýl balalaryna eshbir pendening manday terimen tapqan adal tabysynan artyq rizyq-nesibege kenelui mýmkin emestigin jii qaytalap otyratyn. «Taugha baryp tas uatsang da, tabysyng adal boluy tiyis» degendi jii qaytalaytyn Ybyrayhan әke óz zamanynda iskerligimen, adamgershilik qasiyetterimen el auzynda qalghan arda azamattardyng biri bolghan. Al anasy Qalykýl sóz mәiegin qalqyghan sheshen bolypty. Tórt úl, tórt qyz sýidi.

Sol tórt úldyng eng ýlkeni Mahmút ómirge kelerde 96 jastaghy Baba degen sheshen keyuanasy týs kóredi. Týsinde Qalykýlding omyrauyna arystan jabysyp emip jatady. Kópti kórgen keyuana Ybyrayhandy shaqyrtyp, «arystanday úldy bolasyn, atyn Mahmút dep qoyarsyn» degen eken. Arada az uaqyt ótkende óz elining dәmi búiyrghan qart ana atamekenine kóship ketedi. Ybyrayhan әkey uәde boyynsha, jaryq dýnie esigin ashqan úlynyng atyn Mahmút (Múhammed payghambar (s.gh.s.) qúrmetine) qoyady.

Mine, úlaghatty tәrbiyeni úyasynan kórip ósken sol úl býginde ýlken jýrekti azamat bolyp ósti. Ár isine, tipti sóilegen sózine deyin óte tiyanaqty. Bos sózge jany qas. Ornyqty. Jastar ol kisining jýris-túrysynyng ózinen-aq ýlgi aluyna bolady.

Ol ózim degen jannyng bәrine ózegin júlyp beruge dayyn qamqor agha, senimdi dos, adal jar, asqar tauday әke. Óz ómirinde tek aq sóilep, adal kýletinderding janynan tabylugha úmtylghan onyng asyghy ýnemi alshysynan týsip jýretini de sondyqtan bolar.

***

Birneshe joghary bilimdi, mamandyqty qatar iygergen M.Nәlibaev jiyrma jyldan astam uaqyttan beri Qazaqstan ekonomikasynyng damuyna eleuli ýlesin qosyp, biznesting әleumettik jauapkershiligin arttyryp, elimizdegi birqatar oblystyng infraqúrylymyn jetildiruge, memleketting ekonomikalyq әleuetin nyghaytugha óz ýlesin qosyp keledi.

M.Nәlibaevtyng tikeley basshylyghymen «Terenózek múnay ónimderi» men «Josaly múnay ónimderi» múnay bazalary (Qyzylorda oblysy) zaman talabyna say qayta jóndeuden ótti. Elimizde alghashqylardyng biri bolyp «Kazgermunay» BK,  «Kuat Amlon Munay» JShS jәne «Torgay Petroleum» BK-nyng múnay ónimderin qabyldaudy, óndeudi, saqtaudy jәne temir jol arqyly tasymaldaudy úiymdastyrdy.

Múnay óndiru salasyndaghy sheteldik iri-iri kompaniyalarmen (Euroaziyalyq múnay kompaniyasy, KAZGERMUNAI, Kumkol Lukoil, Qazaq-Britan birikken kәsiporny (KAM), Ai-Dan, Turgai Petroleum, Kuat-Amlon Munai KOR , South Oil, SSM Oil, Galaz) tyghyz qarym-qatynasta júmys istey otyryp, sol aimaqtyng infraqúrylymyn damytugha da qomaqty ýles qosty.

Mahmút Ybyrayhanúly «Sauts-Oyl» JShS-nyng negizin («Qúmkól» ken orny) qalaghandardyng biri. Býginde búl kompaniya Qazaqstandaghy iri kompaniyalardyng ishinde 17-orynda túrghanyn da aita ketetyik.

M.Nәlibaevtyng basqaruymen 4 tyng jana joba ashylyp, qazirgi tanda ken oryndaryn úiymdastyru júmystary jýrgizilip, jana júmys oryndary ashyluda. Songhy 10 jyldyqtyng ishinde M.Nәlibaev basqaratyn kompaniyalargha 135 mln. AQSh dollary kóleminde sheteldik investisiya tartylghan. 200-den astam adam túraqty júmyspen qamtamasyz etildi. Merdiger kompaniyalarda 1000-nan astam adam júmysqa alyndy. Kompaniya esebinen arnayy orta jәne joghary oqu oryndarynda elimizding 300-den astam azamatynyng oqu aqysy tólengen.

Mahmút Ybrayhanúly Nәlibaev 2017 jyldyng ózinde jeke túlgha retinde óz shotynan QR Memlekettik kiris departamentine 660 740 000 tenge salyq tóledi.

Ol «Energoresursy» JShS kompaniyasynyng da tizginin ústap otyr. Qostanay oblysynyng Áuliyekól ónirinde ornalasqan búl ken ornynyng shiykizattyq boljamdyq qory 150-200 mln. tonna. Atalghan kompaniya qyzmetining arqasynda Qostanay oblysynda túnghysh ret 22 múnay-gaz  qúrylymy anyqtaldy.

***  

Kәsipkerlikpen birge, M.Nәlibaev elimizding qoghamdyq jәne qayyrymdylyq ómirine de belsene atsalysady. Ol әrdayym ónerdin, ruhaniyattyng qol­daushysy. Biraq onysyn jalpaq júrtqa jariyalay bermeydi.

Ózining tughan ólkesi – Syr eline meshit, balabaqsha, mektep, medisina ortalyqtaryn, oqu oryndaryn ashqan iygilikti isterinen bólek, talay adamdy qajylyqqa jiberip, el-júrtynyng alghysyn arqalap jýr. Halqymyzdyng ardaqty úly, armiya generaly, Kenes Odaghynyng eki dýrkin batyry, Halyq qaharmany, kórnekti memleket qayratkeri Saghadat Núrmaghambetov atyndaghy Halyqaralyq qoghamdyq qor qúrdy. Últtyq dәstýrlerdi janghyrtu, jastargha patriottyq tәrbie beru, shet eldegi qazaq diasporalarymen qarym-qatynasty jandandyru maqsatynda qúrylghan qor búl kýnderi sol baghyttarda ónimdi enbek etip, búl maqsattargha M.Nәlibaev jәne qordyng belsendileri 700 mln. tengeden astam qarajat júmsap, elimizding barlyq ónirinde qayyrymdylyq-patriottyq júmystardyng sapaly jasaluyna tikeley yqpal etti. Atap aitar bolsaq, qor baghdarlamasy boyynsha 2015 jyly Aqmola oblysynyng Múnaytpas auylynda Qajymúqangha arnalghan alyp eskertkish ornatyldy. Keler jyly Qostanay qalasynda Qobylandy batyrgha  eskertkish qoyyldy, Qyzylorda oblysyndaghy Qorqyt ata memorialdyq keshenining infraqúrylymyn damytu maqsatynda meshit, qonaq ýi, avtotúraq syndy әleumettik nysandardyng salynuyna demeushilik etti.

Astana qalasynda Qazaq handyghynyng 550 jyldyghyna oray «Tarih mәdeniyeti» atty halyqaralyq festivali úiymdastyrdy.

2017 jyly M.Nәlibaev jәne «Generaldar kenesi» respublikalyq qoghamdyq birlestik mýsheleri Mәskeu qalasynda Kenes Odaghynyng Batyry, Armiya Generaly, QR Túnghysh Qorghanys ministri Saghadat Núrmaghambetov eskertkishining ornatyluyna qarjylay demeushilik kórsetti.

Mahmút Ybyrayhanúly últ oishyly, memleket jәne qogham qayratkeri, Týrkistan avtonomiyasynyng kósemi – Mústafa Shoqaydyng úrpaghy bolyp keledi. Ata-baba aldyndaghy paryzyn oryndap, Parijde Mústafa Shoqaydyng túrghan jerine onyng mýsinin ornatyp, manayyna alleya otyrghyzu júmystaryn úiymdastyryp, osy is-sharany sәtti atqaryp qaytugha barghan delegasiyanyng tolyqtay qarajatyn óz moynyna kóterip aldy.

***

IYә, Mahmút Nәlibaevting sausaghy tiymegen sala joq. Onyng auyldyq aimaqtardy abat­tandyru, jaryq ornatyp, auyzsu tartyp beru, mektepterdi ozyq ýlgidegi tehnologiyalarmen jabdyqtau, balalargha sport alandaryn salu, qoghamnyng әleumettik әlsiz toptaryna, jetimderge, balalar ýiining tәrbiyelenushilerine, soghys jәne enbek ardagerlerine kómek kórsetu syndy  qayyrymdylyq qadamdaryn tizer bolsaq, san jetpes, sirә.

Jas kýninen ózgelermen qolyndaghy baryn bólisip, kem-ketikke qaraylasa jýrudi de úmytpayyn, bireuding quanyshyn, jaqsylyghyn janymen, ýlken jýregimen qabyldaytyn, sonysymen mәrtebeli Mahmúttay el aghasy sol tua bitken tektiliginen әli taymay keledi.

Osynau qyzyghy men qiyndyghy qatar óriletin úzaq jolda teng tústastarynan oq boyy ozyq túrghan, zamanynan oza shapqan, әrqashan da naqty isimen irilik tanytqan, kýiki tirlikti kýittemey, jamandyq ataulygha quatyn saryqpay, bәrine de janymen jaqyn jýretin Mahmút Yby­rayhanúly Anar jengemiz ekeui eki úl, bir qyz tәrbiyelep ósirip, býginde nemerelerining shattyghyna bólenip otyr.

Aman jýriniz, jýregi ýlken azamat!

Núrjamal Álisheva

Abai.kz