Ótkende Mәjilis «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyghy turaly» Konstitusiyalyq zang jobasyna týzetulerdi maqúldady. Mәjiliste sóz alghan ortalyqtyng basshysy Qayrat Kelimbetov qarjy alany arqyly tartylghan investisiya men qaryz kapitaly turaly mәlimet berdi.

Onyng aituynsha, 2018-2019 jyldary AHQO arqyly elimizge shamamen 2,5 mlrd dollar investisiya tartylghan. Onyng ishinde qaryz kapitaly 2 milliardtan asady. Al, menshikti kapital 216 million tenge bolghan kórinedi.

Sonymen qatar ol AHQO qyzmetkerlerining qansha jalaqy alatyny turaly aitypty. Bizding kónilimizdi audarghany da osy boldy.

Kelimbetovtyng sózinshe, «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyghynyng basshylyghyndaghy azamattargha bonustar berilmeydi eken. Jәne olar «Bәiterek» holdingining qyzmetkerlerimen dengeyles kólemde jalaqy alady. Kelimbetov keltirip otyrghan  derekke sensek, «Bәiterek» basshylarynyng ailyghy shamamen 5 myng dollar kóleminde bolady.

Endi osy 5 myng AQSh dollaryn qazirgi kurspen eseptep, tengege audarsaq - 1 938 500 tenge bolady. Búl janaghy Kelimbetov basshylyq etetin ortalyq basshylarynyng ailyq jalaqysy.

Milliondap ailyq alatyn jalghyz Kelimbetovter emes. Aqorda men Ýkimetti aitpaghanda, týrli lauazymdaghy әkimder men Parlament deputattarynyng ailyq tabysy da millionnyng tónireginde ekeni birazdan beri aitylyp jýr.

Jalpy, lauazymdy qyzmettegilerding tabysy turaly ashyq mәlimet asa kóp emes. Dese de, әkim-qaralardyng keybiri jalaqysyn jasyrmay aityp ta jýr. Mәselen, Batys Qazaqstannan Elordagha kósh týzegen Kólginov myrzanyng ailyghy 770 mynnan joghary eken. Astanagha auyssam da ailyghym sol mólsherde qalady degen Altay Kólginov Núr-Súltandaghy júmystyng qansha degenmen auyr ekenin aitady.

Al, Elordanyng eks-әkimi bolghan Baqyt Súltanov sol qyzmette otyrghanda 960 mynnan astam ailyq alghanyn aitqan. Alayda, Súltanov ta múny eng tómengi 34 jalaqynyng qataryna jatady dep renjigendey bolyp edi.

Almaty әkiminin ailyghy 950 myn tenge. Biraq, Saghyntaev onyng 200 mynyn salyqqa tóleydi eken. Al, Almatynyng búrynghy әkimi Bauyrjan Baybek búl qyzmette jýrgende 600 myn tenge ailyq alatynyn aitqan.

Endi aimaq әkimderining ailyghyna az-kem toqtalyp ótsek:

2018 jyldyng qazan aiyndaghy mәlimetter boyynsha, Pavlodar oblysynyng әkimi Bolat Baqauovtyn ailyghy - 744 myn, Atyrau oblysynyng basshysy Núrlan Noghaev 742 myn alatynyn aitqan. Soltýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi Qúmar Aqsaqalov 766 myng tenge alady eken. Basqa ónir basshylary әzirge ailyq tabysy turaly aita bermeytin kórinedi.

Al, ministrlik ókilderi she?

Bizge belgilisi BjGhM viyse-ministri Sholpan Karinova 600 myn ailyq alatynyn aitqan. Taghy bir BGhM viyse ministri Rýstem Bighary 640 myn ailyq alady. Al, Enbek jәne Halyqty әleumettik qorghau viyse-ministri Aqmәdy Sarbasov 650 myn alatynyn aitady.

Deputattardyng jalaqysy turaly naqty mәlimet joqtyng qasy. Oghan sebep te joq emes. Osydan eki jyl búryn olardyng ailyghy 1 mln. tengege deyin kóteriletini jariya bolghan. Ol qogham tarapynan qyzu talqygha týsti. Tipti, eks-senator Uәlihan Qaysar parlamenttegi 150-den astam deputatty baghu memleketke ýlken shyghyn, degen bolatyn.

Eks-senatordyng sózinshe, deputattar Elordanyng ortasyndaghy «Núr Saya» keshenindegi pәterde tegin túrady. Qyzmettik kólik jәne medisinalyq qyzmet tegin kórsetiledi. Oghan qosa, әr mereke sayyn million tenge kóleminde syiaqy alatynyn aitqan edi.

Al, eng myqty júmys isteydi degen deputat kýnine eng kóbi 80-100 bet qaghaz oqidy eken. Osy ýshin olargha million jalaqy tóleu qanshalyqty әdiletti, degen...

Salystyru ýshin aitayyq, 2019 jylghy esep boyynsha, Qazaqstandaghy eng tómengi ailyq jalaqy - 42 500 tenge bolsa, memlekettik bazalyq zeynetaqy tólemderining eng tómengi mólsheri - 16 037 tenge. Al eng tómengi zeynetaqy - 36 108 tenge.

Jәrdemaqy men túrmystyq-әleumettik tólemderdi, sonday-aq, aiyppúldar men basqa da tólemderdi esepteu ýshin ailyq eseptik kórsetkish (AEK) 2 525 tenge dep belgilengen. Al bazalyq әleumettik tólemderdi esepteu ýshin eldegi eng tómengi kýnkóris dengeyi - 29 698 tenge eken.

Al resmy statistika týzushiler eldegi ortasha jalaqy mólsherin eseptegende janaghy 2 million alatyndar men 42 myng tenge alatyndardyng jalaqysyn ortaq esep qylady. Sodan shyqqan qorytyndy san - Qazaqstandaghy ortasha jalaqy bolyp belgilenedi.

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz