Eski biylik memlekettik tildi qorghau men qoldaugha qatysty ýsh birdey kemshilik jiberdi. Birinshisi – kiril jazuyn qyzyl lingvister býldirgen kýiinen aryltyp, 28 әripke kóshiruge tyrysqan joq; ekinshisi – búrynghy otarshyldar tilinde bilim beretin bilim oshaqtaryn qazaq-orys tildi arlas mektepke ainaldyryp, últtyq tilimiz basym 70/30 nemese tepe-tendiktegi 50/50 payyzdyq oqytu jýiesin engizudi jón dep tappady; ýshinshisi – memlekettik saladaghy is qaghazdaryn audarma tili arqyly qazaqsha jýrgizip, onyng esesine biznes pen ýkimettik emes úiymdardyng til qoldanu qyzmeti men tútynu ayasyn tekseretin til polisiyasyn qúrudy qajet etpedi.

Nәtiyjesinde osynyng barlyghy orys tildi azshylyqtyng RF memlekettik tilin ghana qajetine jaratugha ýstemdik bergizip, qazaq tildi ortany qos tildilikke mәjbýrledi. 

Latyn jazuyna kóshemiz deu kóz aldau. Sebebi qazirgi júrtqa úsynylyp otyrghan grafika men orfoepiya babalar tilining sóileu әuezesin qalpyna keltire almay otyr. Ári orys tildi qazaqstandyqtar da latyn jazuyna kóshui shart. Kiril jazuyna últtyq sóileu tilimizge jaqyndatylghan lingvistikalyq reformalyq ózgeris jasalmay jana jazudy esh engizuge bolmaydy. 

Ýsh tildilik degen úghym orys tilinsiz tәjik, úighyr jәne ózbek tilinde bilim beretin diasporalyq mektepterge qatysty qoldanyluy kerek. Qazaq balasynyng orys mektebine baruyna zanmen tosqauyl qontyn kez jetti. Eger berem deushiler bolsa, balasyn oryssha oqytqany ýshin memleketke aqsha tólesin. 

Eger jana Preziydent basshylyghy ótkendegi biylik nazardan tys qaldyrghan til polisiyasyn qúrudy qolgha alatyn bolsa, memlekettik tilimiz búrynghyday mazaq tili bolmay, naghyz qazaq tiline ainalar edi.  

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz