Ghabbas Qabyshúly. Syr-niyet
Kópen Ámir-Bekting ózin kóru – birbasqa da, júmsaq qyrylmen kómkerilgen kýlkisin estigen sayyn, әzil-syqaq ólen-әngimelerin oqyghan sayyn sonau bir jyldary «Leninshil jas» gәzeti redaksiyasyna túnghysh әngimesin aparyp, ózi aitqanday, «bilegi toqpaqtay» Ospanhan Áubәkirov aghasynan bata alghan bozbala keypin kóz aldyna keltiru – birbasqa, eger keltire alsan.
Býgin jasy 70-ke tolghan juantyq, e, iyә, әu basta talshybyqtay bolghan Kópen qazaq satirasynyng sardary bolghaly qashan!. Barshgha belgili ómirbayanyn, әzil-syqaqqa syqa toly shygharmalaryn shúbyrtyp aituym artyq bolar, óitkeni qalamy ilmegen taqyryp joq. Proza men poeziyanyng qyrynda da, oiynda da izi sayrap jatyr.
«Bilegi toqpaqtay» ústazy, taghdyrdyng tizimimen baqigha tym erte attanyp ketken klassiygimiz – Ospanhan sýikimdi inisining jasy 35-ke tolghanda bylay degen edi:
«Kózi shegir Kópen shәkirtime
Jalghanda jalghyz Er bar Kópen degen,
Adam joq múnyng sózin kótermegen.
Basyn kesip alamyn bireu bolsa:
«Kópeni Ospanhannan bóten» degen!..
Bata berip, auzyna týkirgenmin,
Sodan keyin Kópenim jótelmegen».
Osekeng Kópendi kórgende: «Taksy kóz Kópenim kele jatyr» dep mәz bolatyn. Ay-hay, Agha men Inining silastyghy-ay!
IYә, Kópen sodan beri jótelgen joq. Óituine әste bolmaydy da. Adambekov Sadyqbek aghamyz Kópendi «Sayqymazaqshy sary bala» degen. Al qushykesh Myrza Ály Qadyr aghasynyn:
«...Jýrmenizder shatasyp,
Berip ketken batasyn
Aldar kóse –
Kópenning segizinshi atasy, - dep sýiine sipattaghan sezimderining astarynda: «Inimning ómir joly úzaq bolsa ekenI» degen izgi tilek jatqan-dy.
Kópenning ózine ózi arnaghan qaghytpasynda (parodiyasynda) Qojanasyr әpendimen rulas bola jazdaghanyn jazghany bar. Eger jaryq dýniyege Qojekeng keshirek, nemese Kópen erterek kelse, rulas qana emes, tuysqan bolulary da mýmkin edi. Álde, onysyz-aq, Qojanasyr – Kópenning toghyzynshy atasy shyghar, kim biledi. Kópenning izbasar inileri búl mәseleni Qadyrsha zertteuleri kerek. Al biz, aghalary, inshalla jazary әli de kóp Kópenning jana tuyndylaryn asygha kýtip, aldymyzgha kelgenin apyl-ghúpyl bir oqyp, asyqpay eki oqyp, eki ezuimizge ie bola almay otyrayyq!
Ghabbas Qabyshúly
Abai.kz