Budjet - Preziydent pen Ýkimetting emes, halyqtyng aqshasy!
Qayyrymdylyq degen jaqsy ghoy. Qúi, ol otandyq qaltaly bolsyn, qúi, ol shetelding oligarhy bolsyn.
Biraq, Qazaqstan sekildi jer qoynauynda Mendeleev tablisasynyng barlyq derlik elementi bar memleketting basqalargha, sonyng ishinde shetel bayshykeshine qarap qalghany birtýrli ynghaysyz eken, shynymdy aitsam, namysqa tiyedi eken.
Osy orayda biz, qogham, bir nәrseni týsinuimiz qajet.
Memleket qazynasy - preziydenttin, ýkimettin, әkimning aqshasy emes. Ol - siz ben biz kýndelikti manday terimizden, siz ben bizding salyqtarymyzdan, basqa da tólemderimizden qúralatyn qarjy.
Yaghni, "budjetke әrkimning de bar talasy"!
Ókimet ony tek jinaydy.
Jәne de tiyisti proseduralar men ókilettikter arqyly qayda, qalay júmsau kerektigin parlamentke úsynady.
Osy orayda eki nәrseni úmytpaghan abzal.
Birinshiden, ol qarjynyng júmsalu baghyttaryn preziydent, ýkimet, әkimder halyqpen aqyldasyp, sanasyp, onyng múqtajyna qarasyp, anyqtay alatyn mehanizmi bizde júmys istemeydi.
Mәselen, ótken daghdarysta 12 milliard dollarday qarjyny biylik atystay jomarttyq tanytyp, jeke bankterge kómek retinde bere saldy. Siz ben bizben eshkim aqyldasqan joq.
Endi kelip, devalivasiya, koronavirus, tasqyn su kezinde halyqqa kómek beru kerek kezinde shendiler әrtýrli syltau aityp, shómishten qysyp jatyr.
Ekinshiden, jyl sayyn bekitiletin budjette aityp kelmeytin daghdarys, tabighy nemese qoldan jasalghan apattar kezinde halyqqa jәrdem retinde beriluge tiyis qomaqty qarjy aldyn-ala qarastyrylyp qoiyy kerek!
Sol qarjy qayda?
Ne isteu kerek?
Osyndayda әrbir budjettik tiynnyng tiyimdi әri halyq mýddesinde júmsaluyn qadaghalap otyratyn kóppartiyaly, preziydent pen ýkimetke tiyisti talap qoya alatyn parlament kerek!
Ol mehanizm bolmasa, qalghannyng bәri - dalbasa!
Ámirjan Qosannyng jelidegi jazbasy
Abai.kz
