Qazirgi tanda elimiz myna koronovirus degen qauipti dertting kesirinen halyq qatty kýizelip, qarjylyq jaghynan erekshe tapshylyq kórip otyrghandyghy belgili. Osy orayda bәrimizding de kórpemizge qaray kósilip, qolda barymyzdy bekerge shashpay, qayta bir-birimizge qol úshyn berip, osy tyghyryqtan azbay-tozbay shyghudyng jolyn qarastyrghanymyz abzal. 

Alayda bizderde múnday kezde de barlyghy men baylyghyn kórsetip qalugha tyrystatyn, ózgeni emes, aldymen ózderin ghana oilaytyn, eshkimnen de aiylyn jimaytyn «alyptar» da bar kórinedi. Solardyng biri - «Qazmúnaygaz» últtyq kompaniyasy» aksionerlik qoghamy degen alpauyt.

Áriyne, әlemdik daghdarys búlardy da ainalyp ótpegeni belgili. Sonyng saldarynan kompaniyanyng tabysy alghashqy toqsanda ýsh ese qúldyrap, ýlken shyghyngha úsharghan. Sosyn, amal joq, óz qyzmetkerlerining birazyn qysqartugha mәjbýr bolghan. Búghan tang qalatyn eshtene joq, әriyne. Býginder ýlkendi-kishili kóptegen kәsiporyn qay jerde qysqaryp, qay jerde birjolata jabylmay jatyr. Ángime onda emes. Mәsele, olardyng qalaysha qysqaruynda. Ózge jerlerde qyzmetkerler songhy ailyghyn alyp, jyly ornymen qoshtassa, múnda ózderi «erekshe qymbat» sanaytyn qyzmetkerlerdi qatty qadirleytin kórinedi. Sondyqtan da olargha elimizding esh jerinde bolyp kórmegen adam tanqalarlyq «myrzalyq» tanytypty. Álgindey qysqarghan qyzmetkerlerding әrqaysysyna birden ýsh ailyq jalaqy beriledi. Múny az deseniz, olar osynday kólemdegi aqshany bir emes, jarty jyl boyy alyp túrady. Sonymen qatar búlar biylghy jyl boyy kompaniya esebinen emdeledi. Qazaqstannyng qay ónirine de kezdespeytin múnday jomarttyq ózge ónirlerdegi qysqaryp jatqan qyzsmetkerlerding óni týgi, týsine enbeytin shyghar. Al múnday atalyq qamqorlyqty múndaghylar «dýniyejýzinde qalyptasqan autpleysment baghdarlamasy boyynsha jýzege asyrdyq» dep ózderine shyr júqtyrmaydy. 

Áriyne, múndaydyng shetelde bar ekendigi ras. Ol búl әdisti qanday da firma ózder asa qadirleytin mamandargha qoldanatyndyghy taghy da shyndyq. Alayda, óz saytynda «Qazmúnaygaz» búlardyng qanday mamandyq iyeleri ekendigin ashyp aitpaydy. Soghan qaraghanda, kompaniya qimay qoshtasqan jandardyng tegin adamdar emestigin joramaldaugha bolar. Al olardyng ailyghynyng qansha ekendigin esh jerden de bile almadyq. Ataqty Gugl de әlsiz, Vikiypediya da dym demeydi. Al bizding keybir derek kózderimnizding aituyna qaraghanda múndaghy basshy qúramdardyng jalaqylary kem degende 10-15 myng dollardan yaghni  3 millionnan 5 million tengege jetip jyghylady. Áriiyne, múnday mol qarjymen alty ay ghana emes, birneshe jyl әndete jýrip, ózimizde týgili shetelde de demalugha bolady. Halyqqa qajetti eshtene shygharmastan, tek múnay men gazdy shetelge satyp, qyruar qarjyny jambasyna basyp jatqan kompaniya ,әriyne, nesine sarandyq tanytsyn. Onyng ýstine «kókeleri» «Samúryq-Qazyna» men Últtyq bank bolsa, tipti múrtyn balta kespeytindigi belgili. 

Jalpy, búl últtyq kompaniya aksionerlik qogham bolghandyqtan memlekettik mekeme sanatyna kiretindigi belgili. Al olar ne sebepti jalaqylaryn jasyratyndyghyn týsinu qiyn. Jeke menshik nysanyndaghy firma bolsa bir sәri. Mýmkin búghan olardyng әlgi atynan at ýrketin qúryltayshylary jauap berer, bәlkim.

Al endi bizdegi eng basty súraqqa kóshelik. Au, osy óte keremet deytindey, jaqsy kadrlargha erekshe qamqorlyq jasaytyn aty da, zaty da týsiniksiz, alayda júrtqa jaghymdy baghdarlamalar elimizding ózge de kәsiporyndarynda nege qoldanylmaydy? Álde olar ekinshi sorttaghy kadrlar ma? Onyng ýstine, mynau qazirgi zamanda, halyq tipti aitugha úyalatyn, ainaldyrghan 42 myng 500 tengeni әreng degende alyp otyrghanda, búl kompaniyanyng bizge kórsetken qyry ma? Ózinen basqany oilasa qaytedi? Búlarda «halyqtan onsha ajyramayyq, býgingi myna qiyndyqty halyqpen birge kótereyik» degen qararapayym oy qaperine de kirip shyqpay ma? Osy qazirgi júrt qatty qysylyp túrghanda, әlgindey «jomartttyq» kórsetu tym asyra silteu emes pe? Álde, búlargha  joghary jaqtan mindetti týrde qattyraq aitpasa bolmay ma?

Jaybergen Bolatov

Abai.kz