(Ókinish)

Birde mәskeulik «Znamya» jurnalynyng tilshileri Kuba revolusiyasynyng kóshbasshysy Fiydeli Kastrodan súhbat alyp otyryp, sovet elindegi qanday danqty batyrlardy bilesiz dep súrapty. Ol biraz oilanyp, Vasiliy Chapaev pen Bauyrjan Momyshúlynyng attaryn ataydy.

Jurnalister aitpay ma:

– Bauyrjan Momyshúly tiri adam ghoy!

– Qalay?! Sapta jýrgen kisi me?!

– Álbette. Ol – zapastaghy ofiyser. Biraq qatardan qalghan joq. Qazir Qazaqstanda Ádebiyet maydany dep atalatyn salada qyzmet etedi.

– Solay ma?! Momyshúlynyng enbekteri bizding әskery uchiliyshelerde oqytylady. Mysaly, qorshaudy búzyp shyghu taktikasyna baylanysty «Bauyrjan spirali» degen bar...

Sóitse, Bostandyq aralynyng serkesi Bauyrjan Momyshúly turaly «Volokolamski tas joly» kitabyn qaytalap oqyp, tamsanady eken. Batyrdy jauyngerlikting iydealy sanap, atalghan shygharmany Kuba sarbazdarynyng eng qajetti әskery jabdyqtary qataryna kirgizu jóninde búiryq shygharypty.

Qysqasy, tiri adam ekenin bilgen son, jany qalmay, Bauyrjandy mәrtebeli meyman retinde dereu Kubagha qonaqqa shaqyrady. Búl – 1963 jyldyng qyrkýiek aiynda bolghan oqigha.

Sol sәt Baukeng jas Oljas Sýleymenovti aldyryp, jaghday osylay, ekeumiz Kubagha birge baryp qaytayyq, «adiutantym» bol dep úsynys jasaghan.

Sonda, batyr, bir jaghynan, aqyn inisine múng shaqqanday bolyp, tolqy otyryp:

– Kórding be, meni óz Otanym kerek qylmaydy. Bas shtab mamany, Áskery Akademiyanyng ordendi professory, gvardiya polkovniygi Bauyrjan Momyshúlyn alady da saptan laqtyryp tastaydy. Men – joghary bilimdi әskery adammyn. Áli de, kemi, on bes jylday qyzmet ete alar edim. IYә, tәuir zeynetaqy berdi. 300 som taqiyagha tar kelmeydi. Biraq eng topas týrde búiyrdy: kóikene jayghas ta, typyr etpey, tóbege týkirip jata ber dedi. Qalay oilaysyn, tóbege týkiru ýshin ýsh jýz som jete me? Bilikti ofiyser ýshin jaman ermek emes qoy, ә! SSSR azamaty jәne adal ofiyser retinde búl jaghday aryma qatty tiyedi, namysym taptalady. Osylay, bauyrym. Al aidaladaghy kubalyqtar meni pir tútyp, aspangha shygharady, – depti.

– Sol sapargha quana-quana barar edim, biraq ynghayy kelmedi, – dedi bertinirekte aqyn bir әngimesinde. – Siriyagha biylet alyp qoyyp, úshqaly otyrghanmyn. Batyr Kubagha jalghyz attandy...

Bostandyq aralynyng jetekshileri qazaq sarbazyn han kótere qúrmetteydi. Ony Kuba diviziyasy 51-shi polkining qúrmetti komandiyri etip taghayyndaydy. «Kubanyng revolusiyalyq Ýkimeti men Áskery kýshterining atynan zor rizashylyqpen әigili sovet polkovniygi Bauyrjan Momyshúlyna!» dep Rauli Kastro qol qoyyp, Kuba kósemi, últtyq qaharman Hose Martiyding portretin syilaydy.

Keyin Oljas Kuba gazetterining birinshi betindegi Bauyrjan aghasynyn: «Kuba eline Qazaqstannan jalyndy sәlem!» dep sanqyldap, úshaq trapynan týsip kele jatqan nemese onyng әskery paradty qabyldaghan kezi beynelengen kóptegen suretterdi kórip, batyr turaly ispan tilinde jazylghan maqalalardy oqy otyryp:

– Átten, Qazaq halqynyng shyrqau biyikke kóterilgen osy bir keremet sәtterine kuә bola almaghanym-ay! – dep qatty ókingenin aitady.

Qúltóleu Múqash

Abai.kz