(وكىنىش)

بىردە ماسكەۋلىك «زناميا» جۋرنالىنىڭ تىلشىلەرى كۋبا رەۆوليۋتسياسىنىڭ كوشباسشىسى فيدەل كاسترودان سۇحبات الىپ وتىرىپ، سوۆەت ەلىندەگى قانداي داڭقتى باتىرلاردى بىلەسىز دەپ سۇراپتى. ول ءبىراز ويلانىپ، ۆاسيلي چاپاەۆ پەن باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ اتتارىن اتايدى.

جۋرناليستەر ايتپاي ما:

– باۋىرجان مومىشۇلى ءتىرى ادام عوي!

– قالاي؟! ساپتا جۇرگەن كىسى مە؟!

– البەتتە. ول – زاپاستاعى وفيتسەر. بىراق قاتاردان قالعان جوق. قازىر قازاقستاندا ادەبيەت مايدانى دەپ اتالاتىن سالادا قىزمەت ەتەدى.

– سولاي ما؟! مومىشۇلىنىڭ ەڭبەكتەرى ءبىزدىڭ اسكەري ۋچيليششەلەردە وقىتىلادى. مىسالى، قورشاۋدى بۇزىپ شىعۋ تاكتيكاسىنا بايلانىستى «باۋىرجان ءسپيرالى» دەگەن بار...

سويتسە، بوستاندىق ارالىنىڭ سەركەسى باۋىرجان مومىشۇلى تۋرالى «ۆولوكولامسكى تاس جولى» كىتابىن قايتالاپ وقىپ، تامسانادى ەكەن. باتىردى جاۋىنگەرلىكتىڭ يدەالى ساناپ، اتالعان شىعارمانى كۋبا ساربازدارىنىڭ ەڭ قاجەتتى اسكەري جابدىقتارى قاتارىنا كىرگىزۋ جونىندە بۇيرىق شىعارىپتى.

قىسقاسى، ءتىرى ادام ەكەنىن بىلگەن سوڭ، جانى قالماي، باۋىرجاندى مارتەبەلى مەيمان رەتىندە دەرەۋ كۋباعا قوناققا شاقىرادى. بۇل – 1963 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا بولعان وقيعا.

سول ءسات باۋكەڭ جاس ولجاس سۇلەيمەنوۆتى الدىرىپ، جاعداي وسىلاي، ەكەۋمىز كۋباعا بىرگە بارىپ قايتايىق، «اديۋتانتىم» بول دەپ ۇسىنىس جاساعان.

سوندا، باتىر، ءبىر جاعىنان، اقىن ىنىسىنە مۇڭ شاققانداي بولىپ، تولقي وتىرىپ:

– كوردىڭ بە، مەنى ءوز وتانىم كەرەك قىلمايدى. باس شتاب مامانى، اسكەري اكادەميانىڭ وردەندى پروفەسسورى، گۆارديا پولكوۆنيگى باۋىرجان مومىشۇلىن الادى دا ساپتان لاقتىرىپ تاستايدى. مەن – جوعارى ءبىلىمدى اسكەري اداممىن. ءالى دە، كەمى، ون بەس جىلداي قىزمەت ەتە الار ەدىم. ءيا، ءتاۋىر زەينەتاقى بەردى. 300 سوم تاقياعا تار كەلمەيدى. بىراق ەڭ توپاس تۇردە بۇيىردى: كويكەڭە جايعاس تا، تىپىر ەتپەي، توبەگە تۇكىرىپ جاتا بەر دەدى. قالاي ويلايسىڭ، توبەگە تۇكىرۋ ءۇشىن ءۇش ءجۇز سوم جەتە مە؟ بىلىكتى وفيتسەر ءۇشىن جامان ەرمەك ەمەس قوي، ءا! سسسر ازاماتى جانە ادال وفيتسەر رەتىندە بۇل جاعداي ارىما قاتتى تيەدى، نامىسىم تاپتالادى. وسىلاي، باۋىرىم. ال ايدالاداعى كۋبالىقتار مەنى ءپىر تۇتىپ، اسپانعا شىعارادى، – دەپتى.

– سول ساپارعا قۋانا-قۋانا بارار ەدىم، بىراق ىڭعايى كەلمەدى، – دەدى بەرتىنىرەكتە اقىن ءبىر اڭگىمەسىندە. – سيرياعا بيلەت الىپ قويىپ، ۇشقالى وتىرعانمىن. باتىر كۋباعا جالعىز اتتاندى...

بوستاندىق ارالىنىڭ جەتەكشىلەرى قازاق ساربازىن حان كوتەرە قۇرمەتتەيدى. ونى كۋبا ديۆيزياسى 51-ءشى پولكىنىڭ قۇرمەتتى كومانديرى ەتىپ تاعايىندايدى. «كۋبانىڭ رەۆوليۋتسيالىق ۇكىمەتى مەن اسكەري كۇشتەرىنىڭ اتىنان زور ريزاشىلىقپەن ايگىلى سوۆەت پولكوۆنيگى باۋىرجان مومىشۇلىنا!» دەپ راۋل كاسترو قول قويىپ، كۋبا كوسەمى، ۇلتتىق قاھارمان حوسە ءمارتيدىڭ پورترەتىن سىيلايدى.

كەيىن ولجاس كۋبا گازەتتەرىنىڭ ءبىرىنشى بەتىندەگى باۋىرجان اعاسىنىڭ: «كۋبا ەلىنە قازاقستاننان جالىندى سالەم!» دەپ ساڭقىلداپ، ۇشاق تراپىنان ءتۇسىپ كەلە جاتقان نەمەسە ونىڭ اسكەري پارادتى قابىلداعان كەزى بەينەلەنگەن كوپتەگەن سۋرەتتەردى كورىپ، باتىر تۋرالى يسپان تىلىندە جازىلعان ماقالالاردى وقي وتىرىپ:

– اتتەڭ، قازاق حالقىنىڭ شىرقاۋ بيىككە كوتەرىلگەن وسى ءبىر كەرەمەت ساتتەرىنە كۋا بولا الماعانىم-اي! – دەپ قاتتى وكىنگەنىن ايتادى.

قۇلتولەۋ مۇقاش

Abai.kz