Men Auyt Múqiybekting atyn 2012 jyly Núr-Súltan qalasyna kelgende estidim. Otbasymnyng Qytaydan әli kóship kele qoymaghan kezi edi. Erte me, kesh pe, elge oralamyn ghoy, aldymen azamattyqqa  qújat tapsyryp tastayyn da, dәm búiyrghan kýni kóship kele salayyn, dayyn túrghan azamattyghymdy ala qoyayyn degen maqsatpen jýrgem. Kimmen kezdesip, әngimelese qalam boldy, Auyt Múqiybek turaly әngime mazdap qoya beredi...

Eki jyldan keyin – 2014 jyly Atajúrtqa birjola kóship keldim.

Astana qalalyq kóshi-qon polisiyasy basqarmasynyng aldynda qolynda qara sómkesi bar, mandayy kere qarys, shashy seldir-seldir, keng iyqty, tolyqtau kelgen aq sary jigit shygha kelip, qyzu amandasty.

Az-kem kidirip baryp, onyng Auyt Múqiybek ekenin tanydym. Oghan deyin atyna qanyghyp qana qoymay, әleumettik jelilerden ózin kórip, sózin estip jýrgem.

«Jaqsyda jattyq joq» dep, mende dәl ózindey qyzu amandasa bastadym. Teginde Auyt Múqiybekting shygharmalarymen tanys bolmaghanymmen, el auzynan onyng danqyn estip jýretinmin.

Mine, birinshi ret ózimen jýzbe-jýz kezdesip túrmyn.

Ol da meni syrttay jaqsy biletin bolyp shyqty.

Ary qaray ekeumiz de kóne dostar sekildi shýiirkelesip kettik.

Ol Qytaydaghy bizding jaghdayymyzdy súrap, men onyng óz jaghadayyn, Qazaq elining qandastarymyzgha jasaytyn qanday tiyimdilikteri bar ekenin  súrap, birdemde shýiirkelestik te kettik.

Maqsatym – elge kelu bolghan son, Atajúrttyng kóshi-qon sayasatyn bile týsuim kerek. Sol ýshin, ony kóbirek sóiletip, ózim barynsha  múqiyat tyndap túrdym. Auyt Múqiybekting sonda aitqan sózderi әli qúlaghymda sayrap túr. «Kóshi-qon zandaryna ózgertuler men tolyqtyrular engizu jóninde, jalpy 474 bettik maqalalar men úsynystar jazdym. Sony kitap etip shygharyp, biylik basynda otyrghandargha birden tartuym kerek edi. Qolym qysqa bolyp túr. Ana artta qalghan el-júrtymdy Otanyna kedergisiz oraludyng jolyn izdep, kýni-týni jazyp-syzyp enbektenip kelemin. Elbasyna ashyq hat jazam dep, júmystan shyghyp qaldym. Qazir júmyssyzbyn. Sonday bolsa da el qatary kýn kórip kele jatyrmyn. Ashtan ólip, kóshten qalyp jatqan joqpyn.  Qúday berekesin bersin, kimge bolsa da esigim ashyq. Aynaldyrghan eki bólmeli jaldamaly pәterimnen Qytaydan kelgen qonaqtardyng ayaghy ýzilgen emes. Sen de ýige baryp shәy iship qayt!»-dep óz yqylasyn bildirdi.

Men ózimning asyghys ekenimdi jetkizip, rahmetimdi aittym. Áukeng de oraydy qoldan jibermey basynda aitayyn degen oiyn aityp qalghysy keldi au deymin: «Ereke, úyat bolsa da aitayyn, ózdering sekildi últtyng qamyn oilaytyn laubandar (kәsipkerler) qol úshyn bermese, maghan eshkimning  kómektesetin týri joq! Ózim ýshin emes, kóshi-qon ýshin. Osy kitabymnyng shygharuyna kómektes, búl býkil shettegi qazaqtyng taghdyryna tikeley qatysty júmys. Jalghyz mening ghana sharuam emes!» - dedi.

Men Auyt Múqiybekting kóshi-qongha qatysty 474 bettik enbek jazdym degenin estip, ishtey qayran qaldym. Shynymdy aitsam, sengem joq. «Jaraydy! Enbeginiz zor eken! Men әli Elge oralghan joqpyn, qalay da bir ynghayyn tauyp, Sizding enbeginizding jaryq kóruine kómektesem!»-dep, qoshtasyp kete bardym.

Bir jola kóship keldim degen aty bolmasa, júmys babymen ózim Qytayda kóbirek jýrdim.

2016 jyly Auyt Múqiybekpen qayta kezdestim. Ol kezde Qazaq kóshi  toqyrap baryp, qayta onala bastaghan tús eken. Tórt jylsyz azamattyq berilmeytin qatang zannyng beti beri qarap, Auyt Múqiybekúlynyng sol zandaghy qandastarymyzdyng qújattanuyna kedergi jasaytyn tústaryn birshama týzetip, «Sottylyq» turaly anyqtamany joghaltu ýshin burokrattargha býiidey tiyisip jatqan túsyna dóp kelippin.

Managhy 474 bettik maqalasyn «Kósh, Kóshke kim ósh?!» degen atpen ketpektey kitap etip shygharyp alypty.

2012 jyldardaghy estigenim týk emes eken. Deputattar men  ministrler bylay qalyp, Auyt Múqiybek endi sol kezdegi Ýkimet basyn sotqa berem dep, aidy aspannan biraq shyghardy. Janylmasam, «31» arnanyng efiyrinen aitty. Aytyp qana qoyghan joq, enbek demalysyn alyp, zanger Ábzal Qúspan ekeui iske kiriskeli jatqanyn da jazdy.

Auyt Múqiybekting búl әreketin kórip, jaghamdy ústadym. «Oypyrmay, búl netken jýrek jútqan adam?! Netken qaysarlyq?!»-dep, tang qaldym. Osy jasqa kelgenshe «Últ ýshin basyn bәigege tikken qaharman!» degendi kitaptardan oqyghanym, kinolardan tamashalaghanym bolmasa, ózin jaqynnan tiridey kórgenim osy eken. Sol kezde ghana, men onyng alghash kezdeskende aitqan sózderining ras ekenine kóz jetkizdim. Onyng populist emes, kerisinshe el ýshin eniregen er ekendigin tolyq moyyndadym. Shyn mәnindegi batyldyghy men kýreskerligine dәn riza boldym.

Mening búrynan kele jatqan bir jaqsy әdetim bar, ózim moyyndaghan adamdy shәige shaqyryp, әngimesin tyndap qaytam. Sol kәduelgi әdetim boyynsha Áukendi de shәige shaqyrdym. Shәy ishe otyryp úzaq әngimelestik. Kózqarastarymyz toghysty. Sodan bastap Auyt Múqiybekúlymen shynayy jaqyn dos bolyp kettim.

Auyt Múqiybekúlymen dostasqannan keyin, syrttaghy qandastardyng Qazaqstangha oralu mәselelerin óz ara jii talqylap otyratyn boldyq. «Biday nanyng joq bolsa da, biday sózing bolsayshy» demekshi, Áukenning әr bir istegen júmystaryna ýlken kómek bere almasam da, bilgen aqylymdy aityp, ruhany jaqtan dem berip kelem. Onyn  tórt jylsyz azamattyq berilmeytin zandy qalpyna keltirip, túraqty tirkeuge túryp, azamattyqqa qújat tapsyratyn kezde, Qytaydan kelgen qandastarymyzgha kedergi bolyp kelgen aty shuly «Eki anyqtamany» (sottalmaghany jәne tirkeuden shyghu turaly anyqtama) kýshinen qaldyru syndy mәselelerdi kóterip, ony Elbasyna deyin jetkizu barysynda kórgen qiynshylyqtaryn et qúlaghymmen estip, óz kózimmen kórip kelem.

IYә, búl múng bәrimizge ortaq mún. Búl qayghy – bәrimizge ortaq qayghy. «Mynnyng qamyn bir oilar, Birding qamyn kim oilar»! degen ras eken. Mynnyng qamyn Auyt Múqiybek oilady. Onyng qajyrlylyghynyng arqasynda Zannama tolyq týzeldi deuge bolady.

Al, biz onyng kózining ashy terin sýrte aldyq pa, joq pa, bilmeymin.

Ol shabysynan tanghan joq. Tәjiriybeli mamangha, saliqaly әri batyl sayasatkerge ainaldy. Qazaq biyligi onyng shynayy últ janashyry, memleketshil jan ekenin týsindi jәne senim artty. Sol ýshin, «Qogham qayratkeri» dep atap, keleli Keneske mýshe etip qabyldady. Biz tolyq baghalap ýlgermegen enbegin Otany baghalady.

Elu jasqa tolghanda, biz onyng toyyn úiymdastyrdyq. Mereytoyynda Elbasy Núrsúltan Nazarbaev óz atyna qúttyqtau hatyn jiberdi.

Kózim jetken bir shyndyqty aita keteyin. Áleumettik jelilerde feyk attarmen Auyt Múqiybekti qaralaghan jazbalar shyghyp jatady. Myna jaqtan qazaq preziydenti ony qazaq kóshining qamqory retinde qabyldap, marapattap keledi.

Sol keraghar eki oqighanyng bireuine jasyp, shamdanghan, ekinshisine masattanyp, jelpingen Auyt Múqiybekti kórgem joq. Ózin barynsha salmaqty ústaydy, bolmysqa әdiletti kózben qaraydy. Búl – sayasatker ýshin tabylmaytyn jaqsy qasiyet.

Mine, jerlesimiz atyn baptap, alamangha qatysyp jatyr eken. Praymerizden ozyp shyghyp, Mәjilis tórinen oryn alady degen ýmitimiz zor.

Parlamentte barlyq salanyng ókili bar, tek kóshi-qon salasynyng ókili joq.

Auyt Múqiybek ózin isimen dәleldegen azamat, Mәjiliske layyq túlgha. Bizge dәl osynday deputat kerek, qazir!

Jolyng ashyq bolsyn, Auyt aqyn!

Erbosyn Núrmúhanúly,

ekonomist-kәsipker.

Abai.kz