Jeksenbi, 29 Qyrkýiek 2024
46 - sóz 4217 3 pikir 2 Qarasha, 2020 saghat 15:21

Pandemiya kezinde Qazaqstangha kim, qansha kómek berdi?

Pandemiya kezinde Qazaqstangha berilgen kómekting 80%-yn Qytay eli jibergen eken. Qalghany basqa memleketterden kelgen.

Osy jerde zandy súraq tuyndaydy.

Egerde, Qytay shynynda da bizderding jer betinen joyylyp ketuimizdi qalasa, indet kezinde osynshalyq kómekti berui qanshalyqty logikagha siyady?

"Úly Otanymyzdy" birge qorghaghan soltýstik kórshimizden qanshalyqty kómek keldi? Jalpy kómekting 10/2-ne tatymaydy.

Áriyne!

Qazaqstanda óz yqpalyn kýsheytuge, alpauyt elderding arasynda әrdayym bir-birin "yghystyru" nauqany tolastamasy haq. Óitkeni, búghan әser etushi faktorlarda jetkilikti.

Mysaly:

1) Qazaqstan Aziya men europany baylanystyrushy "kópir" bola alady.

2) Bolashaqta Qazaqstan dәl osylay "tizgindi" teng ústap, kóptegen "dәlizderdi " ózimiz arqyly ótkize alsaq, endigi bir 10-15 jylda Panama, Egiyped, ( jaqynda Týrkiyanyda búl tizimge qosugha bolady) t.b elder sekildi tranzitten qyruar qarjy qúiylar, "paydasy shash-etek jobalar" eline ainalary haq.

3) "Qarjy tynyshtyqty qalaydy" degen qaghida bar. Bizding beybitshilikti tu etken ústanymymyzdy ózgertpey ústap túra alsaq, jaqyn keleshekte bizderge qaray qarjy aghymy aghyluy tek uaqyt enshisindegi dýniye.

4) Kapitalisttik elderde "Maghan aqsha jasau qúralyn bersender, әlemdi basqaramyn" degen qaghida bar. Bizder әlemge qashanghy tek shiykizat shygharmaqpyz? Tek shiykizat shygharyp, (jemqorlyq bolsyn-bolmasyn) "Shekesi shylqyghan" eshqanday el joq (Tek Saudiya men Katardan basqa. Óitkeni, olardyng óz erekshe sebebi bar).

Demek, Qazaqstan ózine qarjy aghymdaryn tartyp, Batys pen Shyghystyng qarjy aghymdarynyng da dәlizine ainala bilui kerek (Ol ýshin jartylay

Singapur ýlgisin qoldanugha bolady). Oghan tolyq mýmkindigimiz bar.

Endi...!

Bizder osynday qarjy jәne materialdyq dәlizge ainaluymyzgha kimder mýddeli, kimder qarsy?

Aldymen qarsy tarapqa kelsek.

Búl tarapqa:

1) Bizderdi әli kýnge óz bodany kóretin(Oghan tolyq negiz bar) soltýstik kórshimiz.

2) Qaptaghan bank jýiesi qalyptasqan, óndeushi elderding jiyntyghy europa odaghy.

Mýddeli tarapqa kelsek:

1) Egerde, belgili-bir kelisimge kele alsaq AQSh memleketi.

AQSh eli ýshin Resey men Qytay ortasyndaghy ózine janama bolsada baghynyshty, qarjy aghymyn baqylaushy elding bolghany ýlken payda.

2) Qytay eli.

Qytay ýshin - Batysqa qaray әrtarapty ýlken dәliz bolarlyq "terezenin" ashyluy. (Múnyng Qytay ýshin paydasy qanshalyq ekeni, óz aldyna bir taqyryp.)

Bizderding bos úranmen, Qytayfobiyasyna shekten tys berilip ketkendigimizge keyde "qarnym ashady".

Azamattyq qogham Soltýstýk pen Shyghysymyzgha tizgindi teng ústap otyrmyz ba? Reseyding túrghyny (birdene Budda degen) "aghyl-tegil" bolyp, qytay qazaqtary ýshin emeshegining ezilip otyrghanyna da kýmәnim bar (Oylanghangha oy salary bәlkim).

Bizderge qazir oryssha aitsaq "Kluchevaya pozisiyalardy" ústaugha әreket etuimiz qajet. Onday mýmkindik joq bolsa, sonday mýmkindik beretin jobalardy jasauymyz kerek. Ol ýshin әriyne, qarjysy qúiygha mýmkindigi mol eldermen bolashaghymyz ýshin, kelisimder men qatynastar jasauymyzgha tura keledi(bizder qalasaq ta qalamasaq ta).

Onday eldi ainalamyzdan izdesek, tek Qytay ghana kózge kórinedi.

Men búl jerde bas-kózsiz qúlay ketudi menzep otyrghanym joq. Tek "paydaly" sheshimdermen "shegelep" alyp, qarjy aghymyna ainalu ýshin, "Kluchevaya pozisiyany" ózimiz jasaugha әreket jasasaq degen niyet.

Bizdegi qazba baylyq ta, múnay da qazir eshqanday manyzdy rólge ie bola almaydy. Bolashaqta tek qarjy ortalyqtary ghana manyzdy bolmaq.

Bizding elding osynau ýrdisten tys qalghanyn qalamaymyn. Bizder jón-josyqsyz "qytayfobiyasyn" qoyyp, Europa men Aziyanyng qarjylary toghysatyn ortalyqqa ainalu baghytynda erterek qamdansaq degen niyet.

Rýstem Ashetaevtyng jazbasy

Abai.kz

3 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2577