Qazaqstandyq shylymqorlar jylyna 28 milliard dana temeki shegedi
Shylymqorlardyng sanyn azaytu ýshin temeki ónimderining aksiz mólsherlemesin kóteru jetkiliksiz. Búl Qyrghyzstannyng Qaraqol demalys ortalyghynda ótip jatqan BAQ ókilderine arnalghan «Tendestirmeli aksizdik sayasat» atty bilim beru seminarynda aityldy.
«Qazir temeki ónimderining aksiz mólsherlemesi Ortalyq Aziya elderinde әrtýrli. 1 myng temekige ol Qazaqstanda 8,5 dollardy qúraydy. Qyrghyzstanda 3,2 payyzdyq aksizdik mólsherlemeden basqa bólshek baghanyng 7 payyzy kóleminde alym alynady. Al Tәjikstanda ol 1 dollardy qúrasa, Ózbekstanda jergilikti ónimde 6 payyz, importtyq ónimde 13 payyz kóleminde belgilengen. 2005 jylghy derek boyynsha eng tómengi aksizdik mólsherleme 1 myng dana temekige Úlybritaniyada - 264, Fransiyada - 181, Germaniyada - 162, Italiyada - 109, AQSh-ta - 108, Bolgariyada - 100, Rumyniyada - 90, Týrkiyada - 88, Litvada - 86, Japoniyada - 72 dollardy qúraydy. Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymy ózge elderge bólshek saudada ony 70 dollargha jetkizudi úsynyp otyr», - deydi JTI kompaniyasynyng júrtshylyqpen baylanys jónindegi mamany Oljas Bibanov.
Shylymqorlardyng sanyn azaytu ýshin temeki ónimderining aksiz mólsherlemesin kóteru jetkiliksiz. Búl Qyrghyzstannyng Qaraqol demalys ortalyghynda ótip jatqan BAQ ókilderine arnalghan «Tendestirmeli aksizdik sayasat» atty bilim beru seminarynda aityldy.
«Qazir temeki ónimderining aksiz mólsherlemesi Ortalyq Aziya elderinde әrtýrli. 1 myng temekige ol Qazaqstanda 8,5 dollardy qúraydy. Qyrghyzstanda 3,2 payyzdyq aksizdik mólsherlemeden basqa bólshek baghanyng 7 payyzy kóleminde alym alynady. Al Tәjikstanda ol 1 dollardy qúrasa, Ózbekstanda jergilikti ónimde 6 payyz, importtyq ónimde 13 payyz kóleminde belgilengen. 2005 jylghy derek boyynsha eng tómengi aksizdik mólsherleme 1 myng dana temekige Úlybritaniyada - 264, Fransiyada - 181, Germaniyada - 162, Italiyada - 109, AQSh-ta - 108, Bolgariyada - 100, Rumyniyada - 90, Týrkiyada - 88, Litvada - 86, Japoniyada - 72 dollardy qúraydy. Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymy ózge elderge bólshek saudada ony 70 dollargha jetkizudi úsynyp otyr», - deydi JTI kompaniyasynyng júrtshylyqpen baylanys jónindegi mamany Oljas Bibanov.
Onyng aituynsha, shylymqorlar sanyn azaytuda memlekettik qarjylyq retteuding búl qúraly jetkiliksiz. Ol zansyz ónimning ýlesin kóterui mýmkin. Qazir әlemde jyl sayyn 70 milliard dollardyng temeki ónimderi satylatynyn eskersek, naryqtaghy zansyz ónimning ýlesi aitarlyqtay ekenin angharugha bolady. Býgingi tanda ol Europalyq Odaqtyng birqatar elderinde 40 payyzdy, al Qazaqstanda 2 payyzdy qúraydy. 1 myng dana temekige de TMD elderi onyng mólsherlemesin 70 dollargha kótergen jaghdayda oghan júmsalatyn jeke tabystyng ýlesi 2015 jyly Reseyde 1,4 payyz; Qazaqstanda 1,7 payyz, Belaruste 2,5 payyz, Ázirbayjanda 3,1 payyz, Ukrainada 3 payyzdy qúrauy mýmkin. Sarapshylardyng payymdauynsha, 1-1,7 payyz aralyghy qauipti, al odan joghary bolsa qaterli dep sanalady. Óitkeni әlemdik tәjiriybede shyghyn kólemi artqan sayyn zansyz ónimdi tútynu dengeyi óse týsetinin kórsetip otyr. Mәselen EuroOdaqta 2010 jyly onyng dengeyi Litvada - 42,5, Latviyada - 42, Bolgariyada - 32, Estoniyada - 18, Polishada -10,2, Vengriyada - 5 payyzdy qúraghan.
