Júma, 22 Qarasha 2024
Janalyqtar 3186 0 pikir 4 Sәuir, 2012 saghat 05:39

Múnaydar Balmolda. Biz sózimizden de tayaq jep jatyrmyz...

Álemdik arenalarda elimizding mәrtebesin kóterip, atyn shygharatyn, әlemge әigileytin sayys - sport. Sonyng ishinde songhy jyldary bokstyng kәsibiylengen týri dýniyejýizlik dengeyge kóterilgen. Búl úly dodagha Qazaq elining bylghary qolghap sheberlerining de asqan qyzyghushylyq tanytyp, júlqyna kirisui quantady.  Osy rette qazaq atyn shygharyp, tórtkýl dýniyeni shulatyp jýrgen ózimizding «Astana arlandary» komandasyn mysal etpekpiz. Útsyn, útylsyn qalay bolghanda da atalghan qúramamyz qazaq elining әlem júrtynyng nazaryn audaryp otyrghan sporttyng búl týrinen osal emestigin, kóbining aldyna týsip, topjarar tegeurindi ekenin dәleldep-aq keledi. Al osy «Astana arlandarynyn» ózimizde jәne syrtta ótken jekpe-jekterin telearnadan taratuda bizding komentatorlarymyz kópting kónilinen shyghyp jýr me?

Álemdik arenalarda elimizding mәrtebesin kóterip, atyn shygharatyn, әlemge әigileytin sayys - sport. Sonyng ishinde songhy jyldary bokstyng kәsibiylengen týri dýniyejýizlik dengeyge kóterilgen. Búl úly dodagha Qazaq elining bylghary qolghap sheberlerining de asqan qyzyghushylyq tanytyp, júlqyna kirisui quantady.  Osy rette qazaq atyn shygharyp, tórtkýl dýniyeni shulatyp jýrgen ózimizding «Astana arlandary» komandasyn mysal etpekpiz. Útsyn, útylsyn qalay bolghanda da atalghan qúramamyz qazaq elining әlem júrtynyng nazaryn audaryp otyrghan sporttyng búl týrinen osal emestigin, kóbining aldyna týsip, topjarar tegeurindi ekenin dәleldep-aq keledi. Al osy «Astana arlandarynyn» ózimizde jәne syrtta ótken jekpe-jekterin telearnadan taratuda bizding komentatorlarymyz kópting kónilinen shyghyp jýr me?

Mening týsinigimshe - komentariy jasaushy maman sol jarysqa týsushi óz komandasynyng nómiri birinshi jankýieri. Áriyne, әsire kýide emes, biraq qanday jaghdayda da óz elining komandasyna jany ashyp túrmasa, әr sózining astarynda oghan degen yqylasy sezilip, býiregi búryp túrmasa,  komandagha jany ashyp otyrghan myndaghan kórermenning kónilindegi sózdi dóp sózdi basyp aita almasa, onda qiyn. Bolyp jatqan sayysty qúr uaqytqa ilesip bayandap shyghu dúrys emes. Jәne komentariy jasaushy sózi arqyly últyna, júrtyna qyzmet etuge mindetti. Al biz býgin «El arnadan» kórsetilip túratyn «Astana arlandary» qatysqan jekpe-jekterden neni kórip, qanday komentariy tyndap, qanday әserde qalyp jýrmiz? Barlyghyn tizip jatpayyn, juyqta, naqtysy otyzynshy nauryz kýni keshkisin «El arnadan» berilgen «Astana arlandary» men Mәskeuding «Dinamo» komandasy arasynda ótken dýniyejýzilik boks seriyasynyng kezekti sayysyna toqtalayyn. Ókinishke oray ózimizde jeniske qol jetkizgen boksshylarymyz qarymta bәsekede útylyp qaldy. Tóreshiler jaghynan da sәl-pәl qaralyqtyng bolghany, yaghny nәtiyjening 5:0 -men bituine septikteri tiygenin angharyp-aq otyrdyq. Mine, osy sayysta bizding qazaq tilinde sóileushi komentatorymyz ( Ashat Saghynaev) sózden kóp qatelikterge úryndy. Bir búl emes, údayy osylay. «Astana arlandary» sapynda legionerler (jaldamaly) barshylyq. Solar boks alanqayyna shyghyp, qarsylasymen júdyryqtasqan sayyn bizding komentatordyng auzynan: «Búl ózbek jigiti Rafikajan Sultonov, ózbekstandyq legioner... Búl aljirlik, aljirlik Benshabla...» dey beruden bir tanbaydy. Jaraydy alghashqy raundta kórermen ýshin aqparat bersin, onysy jón, biraq tútas bes raund boyy jaldamaly boksshymyzdyng qay elden, últynyng kim ekenin toqyldaq qúsap taqyldap, qaytalay bergen dúrys pa? Odanda: «Aldarynyzda óner kórsetip jatqan qazaqstandyq boksshy Abdelhafid Benshabla», «Búl - Astana arlany » dese dúrys bolar edi ghoy? Ol joq. Ekran aldynda ishing qan jylap, mysyng qúryp, qaralay qor bolyp otyrghanyn. Qúrama kapitany Qanat Islamnyn  Atajúrtyna oralghanyna biraz boldy, biz әli ony «qytaylyq» deuden әri asa almay kelemiz. Atam qazaqtyn, Mahambet batyrdyn: «Ózi bolghan jigitting arghy tegin súrama!..» degen ósiyeti kókeyimizge qashan qonady? Qashan әlemge «Biz -- Qazaqpyz, Men -- Qazaqpyn!» dep jar salamyz? Qashan? Ol sózdi Júban atamyz ózimen birge alyp ketken joq, biz, qazaq balasy, aitsyn dep qaldyrghan... «Kimnen tayaq jegendey bizding qazaq balasy, aldyryp jýrgen dúshpangha óz-ózining alasy» degen Kenesary han babamyzdyn, osy ispetti Mústafa Shoqay sózi tarihtyng qaytakelmes qúshaghyna ketken joq, tarihtan tamyryn tartyp, bizding janymyz ben jadymyzgha Ar men Namystyng temirqazyghy bolyp, sәulesin seuip túr. Búl sóz týisiktilerge - sóz, týisiksizderge - bóz... Biz sózimizden de tayaq jep jatyrmyz...

Qazaqstan atynan, Kók Bayraq astynda shyqqan song sayysqa týsushining qaydan kelgeni onsha manyzdy bolmay qalady, maghan salsa aqparattyq túrghyda da tym jii aitylmauy tiyis, әitpese onday әlemdik dengeydegi sayystardyng qazaqqa, eldigimizge berer әseri kók tiyn. Komentator kórermen men sayys ótip jatqan jerding arasyndaghy altyn kópir, әr sózin tarazygha salyp, salmaqtap aituy qajet. Oilanyp jatugha uaqyt joq bolghannyng ózinde, ishki, ruhany dayyndyghy joghary boluy kerek. Jenilis tapqan sayystyng ózinen jenispen shygharar ruhy myqty, sózi zergerding minsiz búiymynday bolar komentatorlarymyz shynymen de joq pa? Senbeymin. Últ bop úiysyp otyrghanymyz ras bolsa, tәrbiyeleu qajet. Mening Ashat bauyrymda shataghym shamaly, jeke basyn jamandayyn degen mysqal niyetim joq, mәsele onyng sózinde. Jalpy dauys mәneri, sóilem qúrauy jaqsy, tek dayyndyq jaghy, ruh jaghy olqy soghyp jatyr. Qayta onymen birge oryssha sóilegen,  Ashat Baghaev jinaqy sóiledi. Eki attas qatar otyrghan eken, biraq әr nәrse salystyrudan túrady emes pe? Jigit bolsa, syndy qosh alar.

Saghynaev: « Boks Qúdayy bolsa, sonday qúdiret bar bolsa...» dep oilanbay qoyyp qalyp, jýre beredi. Biz asa dinshil emes, zayyrly el bolsaq ta Bir Allany moyyndaghan músylman ýmbeti emespiz be, Ashat bauyrym da músylman emes pe, endeshe ertedegi kóp qúdaylyq qiyaldy nege auzyna alady? Búl sózi de komentatordyng diny de, mәdeny de sauatynyng dengeyin әshkerelep tastaghan kórinis kórindi.

Sózimizding toq eteri - boks bolsyn, basqa da jarystar bolsyn, shetten alynghan legionerlerdi «ózimizdiki etip alu» kerekpiz. Olar alar aqshagha ghana júmys jasaytyn jaldamaly bola bersin, Kók Tuymyzdyng astynda óner kórsetuge kelgen eken, bitti sharua, arghy әngime - Qazaqstandyq Ruhty kóteruge arnalghany auaday qajettik! Osyny komentator aghayyndarymyz jaqsylap úghynsa eken. Solargha tәrbiye, núsqau beretin tiyisti oryndar biz qozghaghan  mәseleni úsaq-týiekke jatqyzbay, dereu qolgha alsa qane?                               
«Abay-aqparat»

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1462
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3229
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5315