Biz, qazaqtar, aqyn-jyrshy, sheshen halyqpyz dep maqtanamyz. Basqa tildi ýirensek te, taza, aksentsiz sóilep ketuimiz onay. Osynyng bir sebebi tilimizdegi dybystardyng moldyghynan siyaqty. Mysaly,  garmoni aspabyn oinasanyz, keybir aralyq dybystardy tap basyp shyghara almauynyz yqtimal, bayan aspabynda týimeler odan kóbirek bolghandyqtan, kez kelgen әuendi neghúrlym taza oinaugha mýmkindik bar. Men qazaq tilin týimeleri (yaghny dybys nemese әripteri)  bes qatarly bayan aspabyna tener edim. Týimeleri kóp bolghan sayyn tartyp ýirenu qiyn, al bir ýirenip alsanyz qúiqyljyta beresiz.

Biz, qazaqtar, aqyn-jyrshy, sheshen halyqpyz dep maqtanamyz. Basqa tildi ýirensek te, taza, aksentsiz sóilep ketuimiz onay. Osynyng bir sebebi tilimizdegi dybystardyng moldyghynan siyaqty. Mysaly,  garmoni aspabyn oinasanyz, keybir aralyq dybystardy tap basyp shyghara almauynyz yqtimal, bayan aspabynda týimeler odan kóbirek bolghandyqtan, kez kelgen әuendi neghúrlym taza oinaugha mýmkindik bar. Men qazaq tilin týimeleri (yaghny dybys nemese әripteri)  bes qatarly bayan aspabyna tener edim. Týimeleri kóp bolghan sayyn tartyp ýirenu qiyn, al bir ýirenip alsanyz qúiqyljyta beresiz.

Keyingi kezde qazaq tiline tәn erekshe dybystarymyzdy «qysqartugha» úshyratyp, aitpay ketu әdetke ainalyp bara jatyr. Áselder Aseli, Injuler Inju bolyp jýr. «N» dybysyna mýlde qiyanat jasap, «kónil», «barasyn ba» dep aitatyndarymyz bar. Qazaq tilining ómirsheng boluyna sóz tazalyghy qanday qajet bolsa, dybystyng aitylu tazalyghy da sondaylyq manyzdy dep bilemiz. Á, Gh, Q, N, Ó, Ú,Ý, H, I  siyaqty «últshyl» әripterdi saqtamasaq, tilimizding joyylu qaupi kýsheye týspek. Búl әripterimiz qazir auyldan qalagha kelgen qazaqtar siyaqty shetqaqpay kórip jýr. Sondyqtan, otbasynyzda osy әripterdi taza aityp jýrsiz be, balalarynyz qalay aityp jýr, osyghan kónil bólseniz ghaniybet bolar edi. Esesine, aiyru belgisi (), jinishkelik belgisi () qazaq tiline mýlde qajeti joq siyaqty. Búl belgilerdi qazaq әlipbiyinen alyp tastap, basqa tildi ýirenu barysynda ghana qoldansa jetkilikti degen pikirlerge qosylamyz. Jogharyda atalghan Á, Ý, I, taghy basqa dybystarymyz sózdi jinishkertuge onsyz da qyzmet ete alady.  V, Yo, F, S, Ch, Sh, E, Yu, Ya әripteri turaly da oilanu kerek.

Men keyingi kezde orys tilinde taza sóileytinderden góri, aksentpen, qazaqy әuezben sóileytin, «últtyq әripterdi» anyq aitatyn  bala kórsem quanatyn boldym. Tildi saqtap qalugha solar qyzmet etetin tәrizdi kórinedi.

Kelesi bir mәsele - sózdegi ekpin mәselesi. Fransuz tilin ózge tilderden tez ajyratugha bolady, óitkeni ondaghy ekpin sózding songhy buynyna týsip otyrady.  Qúlaqqa da jaghymdy estiledi. Qazaq tilinde de ekpin negizinen songhy buyngha týsedi. Bir ókinishtisi, qazirgi jastarymyz esimderin ataghanda ekpindi búzyp aitady. Mysaly, Dana, Bota degende songhy «a»-ny sozudyng ornyna birinshi buyndy sozady. Múnday mysaldar óte kóp. Búl da tilimizdi búzatyn jaghdaylar. Til mamany emes, jurnalist retinde ózimizdi tolghandyryp jýrgen keybir oy ýzikteri osynday. Siz qalay oilaysyz?

«Abay-aqparat»