Senatqa kelgenime tura 10 ay bolypty. Deputat retinde atqarylghan júmystyng qysqasha «background» esebin bergim keledi.

Osy uaqyt ishinde 119 zang jobasyn qaraugha qatystym. Olardyng maqsaty - qoghamdy demokratiyalandyru, jergilikti ózin-ózi basqarudy kýsheytu, ekonomikany damytu, pandemiya jaghdayynda halyqty әleumettik qorghau, sybaylas jemqorlyqqa qarsy kýresti kýsheytu, ekologiyany qorghau jәne t. b.

Osy zandardyng kópshiligi Preziydentting tapsyrmasy boyynsha jәne tikeley Parlament deputattarynyng úsynysymen (mәjilismender men senatorlardyng birlesuimen) әzirlengenin atap ótkim keledi.

Zandy qabyldau - búl jauapty is jәne múnda qatelesuge bolmaydy, sebebi zang qabyldauda bir osaldyq bolsa, sony eldegi kýrdeli problemalargha ainalady.

Sondyqtan zang jobalarynyng «tazalyghyna» jauap beretin Senatqa әr uaqytta ýlken jauapkershilik jýkteledi.

10 ay ishinde tolyqtyrular men ózgerister engizilgen 15 zang jobasy Senattan Mәjiliske qayta qaraugha jiberildi. Olardyng ekeuin naqtylaugha tikeley ózim bastamashy boldym.

Men elimizding iri qalalarynda su qorghau beldeulerining kólemin qysqartugha qarsy boldym, óitkeni búl elding su resurstaryn saqtauda eleuli mәselelerge әkep soqtyrar edi. Sonday-aq, qoghamda alandaushylyq tudyrghan orman ósiru ýshin sheteldikterge jer uchaskelerin 25 jylgha jalgha beru turaly Jer zannamasynyng normalaryna qarsy pikir bildirdim.

Áriyne, Mәjilis qabyldaghan jәne Ýkimetpen kelisilgen zang jobasyna qarsy shyghu onay emes. Eger óz úsynysynnyng sebep-saldaryn dәleldey almasan, «aq qargha» atanatynyng belgili ghoy. Búl ýshin, әriyne, soqyrgha tayaq ústatqanday naqty dәlelder qajet.

Deputattardyng kelesi manyzdy missiyasy - atqarushy biylik júmysynyng tiyimdiligin baqylau. Parlamentting birneshe otyrysy ayasynda Premier-Ministrge jәne onyng orynbasarlaryna, esep komiytetining tóraghasyna 7 deputattyq saual joldap, onda biylik tarapynan sheshilmey otyrghan auyl túrghyndarynyng jeke maldaryn jayylymdarmen qamtamasyz etu boyynsha, azyq-týlik baghalaryn túraqtandyru boyynsha Memlekettik organdardyng júmysyndaghy kemshilikter men sybaylas jemqorlyq әreketteri turaly, AÓK-ni statistikalyq eseptilikke tirkeu turaly, joghary oqu oryndaryn basqarudy demokratiyalandyru qajettigi jóninde, veterinariyadaghy daghdarys, agrarlyq ghylymdy qarjylandyrudaghy irkilister, sheteldik túqymdardy subsidiyalaugha memlekettik qarajattyng tiyimsiz júmsaluyna qatysty súraqtardy kóterdim.

Búl hattardy jazbasha joldap qana qoymay, Premier-Ministrdin, Premier-Ministr orynbasarynyn, Bilim jәne ghylym, Auyl sharuashylyghy ministrlerining jeke qabyldauynda bolyp, «tet-a-tet» formatta olargha óz úsynystarymnyng mәnin týsindirip berdim.

Sonymen qatar, Senat otyrystarynda, Parlamenttik tyndaularda EAEO, inflyasiya, azyq-týlik qauipsizdigi, su resurstaryn basqaru, ekologiyany qorghau, ghylymdy damytu jәne t.b. mәseleler turaly 11 ret óz ústanymdarymdy algha tartyp, sóz sóiledim.

Kóterilgen mәselelerge nazar audartu ýshin, basty gazetterde 12 maqala jariyalap, ekonomika, bilim beru, agrarlyq ghylym, jer jәne su resurstary men memlekettik basqaru jýiesining problemalary boyynsha telearnalargha 21 ret súhbat berdim (búlar veb-sayttarda, әleumettik jelilerde jariyalanghan kóptegen materialdarymdy eseptemegende). Osy mýmkindikti paydalanyp, jurnalisterge qoldau kórsetkenderi ýshin alghys aitqym keledi.

Endi osy júmystardyng nәtiyjesi turaly aityp óteyin. Ókinishke oray, mening kóptegen úsynystarym «qaghaz kýiinde» qaldy, kóptegen deputattyq saualdaryma «ýirenshikti syrghytpa» jauaptar aldym. Men týsinemin, әriyne, budjette problemalar kóp, uaqytty qajet etetin sheshimder de bar. Biraq, tipti, deputattar úsynghan zangha tәueldi aktilerge (ministrding búiryghyna) ózgerister engizu birneshe ay boyy qajet etiledi eken... Damyghan elderde Parlament deputattarynyng úsynysyna osynday selqos kózqarasty kóru ekitalay shyghar.

​Preziydent bastamashylyq etken zandarmen júmys jasay otyryp, men Memleket basshysynyng halyqaralyq tәjiriybesi mol kóshbasshy retinde memleketimizdi zannamalyq negizde damytudyng jana modelin qalyptastyrugha baghyttap kele jatqanyn, qoghamdy demokratiyalandyrugha, ekonomikany damytu boyynsha janasha basymdyqtardy kórdim.

Endi osy strategiyany jýzege asyru manyzdy. «Zang әlsiz bolsa da, jaqsy sheneuniktermen eldi basqarugha bolady, al sheneunikter әlsiz bolsa, eng jaqsy zandar da kómektespeydi» degendey, bizge qazir júmysty sapaly, jaqsy oryndaushylar jetispeydi. Al múnday basqaru jýiesin qalyptastyru ýshin, yqpaldy Parlament pen esep beretin Ýkimettin  boluy óte manyzdy!

Aqylbek Kýrishbaev,

Senattyng Agrarlyq mәseleler, tabighatty
paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy
damytu komiytetining hatshysy

Abai.kz