TMD ekonomikasyn bylay qoyghanda, jahandyq ekonomika kenistiginde taghy da Mavrody túlghasy payda boldy. Taghy da deytinimiz, ol KSRO ydyrap, alyp ekonomikalyq әleuet byt-shyt bolyp shytynaghanda, Reseyding kapitalistik baghyt alghan ekonomika bazaryna shyghyp, janadan payda bolghan «qyzyl kapitalisterdi» sastyrghany bar.

Mәsele, MMM aksionerlik qoghamyn qúryp, Mavrodiyding bir jyl ishinde 15 million reseylikti MMM qúndy qaghazyna tartyp jәne halyqty aldap soqqandyghynda emes, sosialistik baylyqty jymqyryp, demokratiyany jeleu etip,biylik basyna kelgen «jana orystardyn» qolyna qaraghan qarjy aghymyn basqa jaqqa búryp, halyqqa tiyesili qyruar aqshany ghana emes, Elisin bastaghan «demokrat biylik» emin-erkin bylaghaylaugha tiyisti el budjetin qúraytyn qarjy tetigin túiyqqa tirey bastaghandyghynda jәne ózining ekonomikalyq dәrmensizdigin qaydaghy bir Mavrody degen «kezbenin» әshkereley alu mýmkindigining zorayuy edi.

TMD ekonomikasyn bylay qoyghanda, jahandyq ekonomika kenistiginde taghy da Mavrody túlghasy payda boldy. Taghy da deytinimiz, ol KSRO ydyrap, alyp ekonomikalyq әleuet byt-shyt bolyp shytynaghanda, Reseyding kapitalistik baghyt alghan ekonomika bazaryna shyghyp, janadan payda bolghan «qyzyl kapitalisterdi» sastyrghany bar.

Mәsele, MMM aksionerlik qoghamyn qúryp, Mavrodiyding bir jyl ishinde 15 million reseylikti MMM qúndy qaghazyna tartyp jәne halyqty aldap soqqandyghynda emes, sosialistik baylyqty jymqyryp, demokratiyany jeleu etip,biylik basyna kelgen «jana orystardyn» qolyna qaraghan qarjy aghymyn basqa jaqqa búryp, halyqqa tiyesili qyruar aqshany ghana emes, Elisin bastaghan «demokrat biylik» emin-erkin bylaghaylaugha tiyisti el budjetin qúraytyn qarjy tetigin túiyqqa tirey bastaghandyghynda jәne ózining ekonomikalyq dәrmensizdigin qaydaghy bir Mavrody degen «kezbenin» әshkereley alu mýmkindigining zorayuy edi.

Mine, sol kezde Reseylik resmy biylikting «halyqty aldady» degen jeleuimen «alayaqtyq mәrtebe» berilgen Sergey Panteleevich Mavrody dereu tútqyndalyp, birneshe jylgha sottaldy da, ol qúrghan MMM qarjy imperiyasynyng dal-dúly shyqty. Mavrodiyding óz pikiri boyynsha, biylik MMM-di әdeyi qiratqan, eger biylik kirispegende, onyng piramidasy odan әri jana túrpat alghan bolar edi. Reseylik biylik MMM-di qasaqana joyyp, Mavrodiydi «alayaq» atap, halyqty onyng alayaqtyghynan «saqtap», ózin halyqshyl etip kórsetti. Biraq, Mavrody tartqan on bes million adamnyng qyruar aqshasy qayda ekeni әli kýnge belgisiz kórinedi. Aytushylargha sensek, on jeti «KAMAZ» kólikke tiyelgen qolma-qol aqsha úshty-kýili joghalghan.

Mavrody týrmege týstim, alayaq atandym dep qam jegen joq, ózine senimdi adam әri óz iydeyasynyng qúly retinde 2007 jyly shygha sala, óz imperiyasyn jalghastyrugha taghy kirsetinin jariyalady. Aytqanynday, ol 14 jyldan song ekinshi jobasyn 2011 jyldyng qantarynan «MMM-2011» ataumen taghy da ainalymgha qoya berdi. Jәne de búl joly ol «jahandyq qarjylay aqyrzaman ornatamyn» degen maqsatyn ashyq әigilep otyr. Ondaghy oiy: әlemdi qúrsaghan qarjylyq qúrsau qarapayym halyqqa emes, biylik pen baylyqty birdey ústaghandardyng qolynda; al әlemge qarjylyq әdilet kerek eken. Sol sebepti de Mavrojýie «Biz әlemdi ózgertemiz!» («My menyaem miyr!» - MMM) degen úrandy algha ústauda.

Oylastyra kele, Mavrody qarjylay әdiletten shettegen qarapayym adamdardyng qolyndaghy qarajattan әlemdik ortaq tayqazan ornatyp, jahandyq әleumettik bank ashugha kiristi. Ol songhy bir jarym jyl ishinde óz degenine jetti. Qәzir 35 millionnan astam ondaghan memleketting azamattary Mavrojýiege kirip, onyng depoziytine salym salyp, búiyrghanyn aluda. Búl merzim ishinde aitarlyqtay daghdarys bola qoyghan joq. Tipti, keybir Kongo sekildi memleketter jýiege kirgen azamattaryn resmy qoldaugha ynghay tanytugha beyim sekildi. Bir jaghynan, búl jýie әzirge әleumettik shytynaugha qarsy әleuet bolyp otyr.

Ras, Mavrojýieni betimen qoyyp otyratyn әlemdik baylyq pen biylik iyeleri emes. Ásirese, keybir elder MMM-ning belsendilerin qudalap, tipti Belarusta qamaugha alghan jayttar kózge týsti. Bylay qaraghanda, búl jýiege qarsy qatysushylar tarapynan eshbir shaghym bolghan joq, biraq keybir elderding biyligi búdan azamattardyng mýddesinen góri, shynynda da qalyptasqan qarjylyq júmaqtyng byt-shyt boluynan saqtanatyn sekildi.

Birqatar elder jýiening jelisin tintkilep, Resey sekildi memleketter MMM-nen seskenip, arnayy qarjylyq piramidagha qarsy zang joba әzirleuge kóshude. Búl bastama Qazaqstanda da efirge shygha bastaghan bolatyn. Alayda, aqsha-danyshpan olargha aldyn ala saymany әzir ekenin jәne bas-ayaghy 15 minutta sheshim qabyldap, qarsy jaqty túiyqqa tireytinin  jariya etken. Shynghyshannyng jýiesimen belsendilerin onbasy, jýzbasy, mynbasy, týmenbasy sekildi qalyptastyrghan qarjylyq әkimshilik qúrylymyn týbirimen ózgertip, aqsha aghynyn endi әlgi adamdyq qúrylymdar arqyly emes, kәdimgi bank shottaryn qoldana otyryp, zandy jolmen qimyl jasau jýiesin bir kýnde qayta qúryp, jariya ete saldy. Qarsy jaq MMM qúrydy degen qaueset taratudan basqagha әleuetti bola qoyghan joq. Al, TMD aumaghyndaghy sayasy elitanyng biyik minberden MMM-ge qatysty sóz arnauy, zang jobalardy qolgha aluy, shynynda da әlemdi ózgertpese de, MMM, songhy ondaghan jyldar boyy qalyptasqan sayasi-ekonomikalyq yahtagha astyrtyn kirip, ony shayqaltyp jatqan әumeser kýsh sekildi.

Bir qyzyghy, MMM-nen jasqanghan Qazaqstandyq iydeologiya da óz arnalary arqyly eki jyl búrynghy әshkere bolghan kókshetaulyq halyqtyq kassany jeleu etip, qayta-qayta antijarnama jasaumen boldy. Qazaqstandyqtar TMD aumaghyndaghy MMM-ning basty oiynshylary sanalatyn kórinedi: qazaqtar mavrosalym kólemi jaghynan ýshinshi oryndy alyp otyr. Búghan olardyng jaqsylyqtan ne anqaulyqtan baryp otyrmaghany belgili. Memleket júrt senetin әri tabysty jýieni әli kýnge halyqqa úsyna almay otyrghany ayan. Qalt-qúlt etken AyPiO (IPO) jýiesining taghdyry bayaghy jekeshelendiru investisiyalyq kuponnyng kebin kiyetindey kórinedi jәne ol MMM sekildi ay sayyn salymgha 30 payyzdyq sybagha uәde ete almasy belgili.

Atap óterlik jayt sol,   MMM-ge qarsy antijarnamagha Almaty әkimi Esimovting belsene kiriskeni! Almaty qalasy ýshin bar mәselening sheshimi MMM-de jatqany ma, kim bilsin, әlde qazaqstandyq qarjy amanaty soghan tapsyrylghany ma, әiteuir, nege ekeni belgisiz, Mavrodiyding ýsh birdey saytynyng bas keyipkeri Esimov myrza bolyp shygha keldi. Qala әkimi, tipti, mavrojýiening eldegi eshbir qarjy jýiesining zandylyghyna tiyisti emestigin eskermesten, onyng qaladaghy әreketine tyiym salugha ýndedi. Alayda, búl shara halyqaralyq әleumettik jelini jabumen teng bastama bolatyn, biraq ony qay zangha sýienip, qay kýshpen jabarsyn? Búl jayt bizding keybir shendilerding zaman tudyrghan qiytúrqy «týlkini» tazy bolyp shala almaudan tuyndaytyn sharasyz tirligin elestetedi. Ár adamnyng óz menshigindegi qarjyny kimge berse de, qayda salsa da óz erki emes pe?! Esimovke qarsy mavrodiyshiler de óz sharasynyng shetin shyghardy: almatylyq Abat Naghmet degen azamat әkimdi últtyq telearnada tikeley efirde ashyq pikirtalasqa shaqyruda.

Aytpaqshy, qazaqtyng elbasy N.Nazarbaevtyng әlemdik qarjy institutyn qayta qúru jónindegi bastamalarynyng shyqqanyna keminde 2-3 jyl boldy. Sonyng biri - әlemdik resmy ortaq aqsha shygharyp, beyresmy AQSh dollarynyng qúrsauynan jahandyq qarjy jýiesin qútqaru. Bizding bayqauymyzsha, Sergey Panteleyúly sol maqsatqa resmy týrde enteley kirispese de, bara-bara jahandyq mavro atalatyn jahandyq beyresmy aqsha shyghuy da yqtmal. Ázirge mavro atalatyn elektron aqsha 39 elding valutalaryn bir tayqazangha bastaryn týiistirip otyrghanyn aitpay kete almaymyz. Búl jaghynan ol bizding ýlken kisining aldyn orap kete me degen de qauip bar...

Al, Mavrodiyding alayaqtyghyna kelsek, onyng jýiesi myna qarapayym bóliske negizdelgen: әri tartsa - alay, beri tartsa - bylay jetkize almay jýrgen qarapayym azamattar qolda baryn ortagha tastaydy da, erejede kórsetilgen merzim boyy depozitke tiyispey otyrady, sóitip, «tayqazangha» qaray aghylghan aqsha aghyny tolastamay, kiris kepili payda bolady, merzimi kelgender eselep ala bastaydy. Búl kiris-shyghys Mavrody bastaghan esepshilerding baqylauynda bolady jәne aqshany alu men salu jýiege mýddeli qarapayym liyderler arqyly jýzege asyrylady, yaghni, Baqylau kenesining mindetin de halyqtyng ózi atqarady. Sóitip, kirgen aqsha men eselep shyghatyn aqsha qarqyny eseptelip, onyng túiyqqa tirelmeu jaghy múqiyat qadaghalanady. Búl jýiege senbegen myqty qarjygerler men  ekonomister MMM-ning kórin 2011-nshi jyldyng ortasyna qaray qazyp qoysa da, oghan jerleytindey әzirge MMM óle qoyghan joq. Sóitip jýrip, Mavrody halyqqa jaq ekenin bildirip, shabuylgha kóshken Resey biyligine «maghan shýilikkenshe, halyqtyng zeynetaqysy jinalghan qorlargha abay bolyndar,sonyng saulyghyn oilandar, sender aldymen soghan jauaptysyndar ghoy» dep eskertip qoyady.

Mavrody óz iydeyasy ýshin berilgendigin jәne odan lәzzat alatyndyghyn, basyn qanday qaterge tikse de, bas tartpaytynynan biluge bolady. Ol Mәskeude ózi tapqan qyruar aqshagha salghan viilada emes, sheshesinen qalghan pәterde túryp jatyr jәne ol ýy әli jekeshelendirmegen, sebebi, ol óz atyna eshtene menshiktey almaydy - tәrkileuge úshyraytyny belgili. Panteleyúlynyng qazaqtargha degen yqylasy da erekshe, oghan әlemge әigili jarnama jasaghan da belgili talantty qazaq kinorejissery Baqyt Qilybaev bolatyn. Endi myndaghan qazaqtar óz qarjysyn Mavrodigha senip  tapsyryp otyrghan synayy bar.

Mamyr aiyna sәikes kelgen әkimshilik qyspaq, MMM-ning jana tynysyn ashqan syqyldy - әzirge jantalas sezilmeydi. Jýie qojayynynyng aituynsha, búl qyspaq MMM-di tózimge synaq qana boldy deydi. Desek te, Sergey Mavrody kim: halyqtyng jebeushisi bolghan Aldar kóse me, әlde óz iydeyasymen әlek bolghan Don Kihot pa?! Ol jaghyn uaqyt kórseter. Belgilisi sol, әlem boyynsha birneshe milliardty Mavrotayqazan jinastyryp ýlgerdi. Qalay bolghanda da, Mavrody «imperiyasy» býginde 35 million adamdy biriktirip otyr. Ortasha týrde әr adamnyng salymyn 500 dollar desek, 17,5 mlrd shyghady?!.. Juyrda bir jarym millard adamy bar Ýndistan júrty da osy tayqazangha qaray oiysypty...

«Abay-aqparat»