Mәjilis deputaty, «Aq jol» fraksiyasynyng mýshesi Berik Dýisembinov QR Sifrlyq damu, innovasiyalar jәne aerogharysh ónerkәsibi ministri Baghdat Musinning atyna deputattyq saual joldap, Qazaqstannyng Halyqaralyq telefon kodynyng auysuyna qatysty birqatar mәsele kóteripti.

Esterinizde bolsa, osydan biraz kýn búryn (21 qyrkýiekte) Búl turaly sifrlyq damu, innovasiyalar jәne aerogharysh ónerkәsibi ministri Baghdat Musin úzaq jyldardan keyin Qazaqstangha jana +997 telefon kody belgilengenin sýiinshilep jetkizgen edi.

«BÚÚ janyndaghy Halyqaralyq elektr baylanys odaghy Qazaqstangha jana +997 def kodyn belgiledi. Endi bizding elden basqa memleketke qonyrau shalghanda, sheteldikterding telefonynda Qazaqstan degen jazu shyghady. Sonday-aq, halyqaralyq dengeydegi sifrly servisterdi qoldanghanda da, barlyq jerde Qazaqstan degen signal shyghady. 

Biz Qazaqstangha ghana tiyesili halyqaralyq kodqa qol jetkizu ýshin byltyrdan beri telekommunikasiya salasyndaghy kompaniyalarmen birge jan-jaqty júmys jýrgizip kelemiz. Osy kelissózder nәtiyjesinde bizding elge derbes +997 kody bekitildi. Qazir tiyisti qújattar rәsimdelip, jana kodqa kóshu boyynsha is-sharalar atqarylyp jatyr», - degen edi ministr.

Al Musin myrza basshylyq etetin ministrlik BAQ-qa: «Qazaqstan Reseymen +7 kodyn qatar qoldanyp keledi. Kod KSRO taraytyn uaqytta berilgen. Qazaqstan men Reseyding kody +7 bolghandyqtan, qazaqstandyqtar týrli onlayn platformalarda eriksiz Reseydi tandap, sol arqyly júmys jasaugha mәjbýr bolghan edi», - dep aqparat taratqan.

Al býgin deputattyq saual joldaghan Berik Dýisembinov:

«Siz, 21 qyrkýiekte «BÚÚ janyndaghy Halyqaralyq elektr baylanys odaghy Qazaqstangha jana +997 def kodyn belgiledi. Endi bizding elden basqa memleketke qonyrau shalghanda, sheteldikterding telefonynda Qazaqstan degen jazu shyghady.  

Sonday-aq Halyqaralyq dengeydegi sifrly servisterdi qoldanghanda da, barlyq jerde Qazaqstan degen signal shyghady. Kezinde KSRO taraghanda, +7 Halyqaralyq telefon kody eki elge birdey bekitilgen bolatyn», - dep mәlimdegen ediniz.  

Jalpy, búl janalyqty halqymyz, әsirese últjandy azamattarymyz sifrlyq tәueldilikten arylu jәne de ózimizding sifrlyq tól tanbamyzdy aldyq dep, ýlken ýmitpen quana qabyldap, qoldau bildirgen edi.  

Biraq, osy salany jetik biletin kәsibiy mamandardyng búl taqyrypqa baylanysty pikirlerin estip quanyshymyz su sepkendey basylyp, ornyna kóptegen súraqtar tuyndap otyr. Endi sarapshylarynyng pikirine sýiensek, Siz aitqanday +7 sany eki elge birdey belgilengen kod emes, ol tek geografiyalyq aimaqtyng kody, al ekinshi +7 tek bizding elge bekitilgen san. Yaghniy +77 Qazaqstannyng jeke kody. Qazaqstannan qonyrau shalghan kezde әlemning әr tarapynan Qazaqstan degen jazu shyghu ýshin tek HEB odaghyna tiyisti hat jazu jetkilikti dep sanaydy. 

Onyng ýstine eki tanbaly DEF-kody tek damyghan әri bedeldi memleketterde bar. Mysaly Qytayda +82, Germaniyada +49, Fransiya +33 degen siyaqty. Búl qatarda Qazaqstan da bar edi. Endi elimiz búl tizimnen óz erkimen shyghyp, ýsh tanbaly Gonduras, Somali, Kongo siyaqty elderding tizimine qosyludyng aldynda túrmyz. Al qazaq ýshin qasiyetti 7 tanbasyn Reseyge syigha tartyp kettik pe?», - deydi.

Ýsh tanbaly DEF-kody elimizding bolashaq abonenttik bazasyn edәuir qysqartyp, biz últtyq sifrlyq baylyq resursymyzgha óz qolymyzben shekteu qoyyp otyrmyz, degen mamandar pikirine sýiengen deputat: «Kod auyssa, azamattardyng qarjylyq, әleumettik qauipsizdigi qalay qamtamasyz etiledi? Ótpeli kezendegi qarjylyq shyghyndar (azamattardyng abonenttik nómirdi auystyruy, t.b.) esepke alyndy ma? Ol shyghyndardy kim óteui tiyis? Budjet pe, bolmasa azamattarymyzdyng qaltasynan shygha ma», - deydi deputat.

Sóz sonynda Mәjilis deputaty: «Qazaqta «anqau elge aramza molda» degen sóz bar. Biz әriyne onday oidan aulaqpyz. Alayda, kópshilik sizdi tek ministr retinde ghana emes, óz kәsibining bilikti mamany dep tanidy. Sondyqtan búl qoyylghan súraqtarymyzgha atýsti emes, tolyqqandy egjey tegjeyli kәsiby jauabynyzdy kýtemiz», - dep týiindeydi.

Deputattyq saual

QR Sifrlyq damu, innovasiyalar
jәne aerogharysh ónerkәsibi ministri
B.B.Musinge 

Siz, 21 qyrkýiekte: «BÚÚ janyndaghy Halyqaralyq elektr baylanys odaghy Qazaqstangha jana +997 def kodyn belgiledi. Endi bizding elden basqa memleketke qonyrau shalghanda, sheteldikterding telefonynda Qazaqstan degen jazu shyghady.  

Sonday-aq halyqaralyq dengeydegi sifrly servisterdi qoldanghanda da, barlyq jerde Qazaqstan degen signal shyghady. Kezinde KSRO taraghanda, +7 halyqaralyq telefon kody eki elge birdey bekitilgen bolatyn», - dep mәlimdegen ediniz.

Jalpy, búl janalyqty halqymyz, әsirese últjandy azamattarymyz sifrlyq tәueldilikten arylu jәne de ózimizding sifrlyq tól tanbamyzdy aldyq dep, ýlken ýmitpen quana qabyldap, qoldau bildirgen edi.

Biraq osy salany jetik biletin kәsibiy mamandardyng búl taqyrypqa baylanysty pikirlerin estip quanyshymyz su sepkendey basylyp, ornyna kóptegen súraqtar tuyndap otyr. Endi sarapshylarynyng pikirine sýiensek, siz aitqanday 7-i sany eki elge birdey belgilengen kod emes, ol tek geografiyalyq aimaqtyng kody, al ekinshi 7 tek bizding elge bekitilgen san. Yaghniy +77 Qazaqstannyng jeke kody. Qazaqstannan qonyrau shalghan kezde әlemning әr tarapynan Qazaqstan degen jazu shyghu ýshin tek HEB odaghyna tiyisti hat jazu jetkilikti dep sanaydy.

Onyng ýstine eki tanbaly DEF-kody tek damyghan әri bedeldi memleketterde bar. Mysaly Qytayda +82, Germaniyada +49, Fransiya +33 degen siyaqty. Búl qatarda Qazaqstan da bar edi. Endi elimiz búl tizimnen óz erkimen shyghyp, ýsh tanbaly Gonduras, Somali, Kongo siyaqty elderding tizimine qosyludyng aldynda túrmyz. Al qazaq ýshin qasiyetti 7 tanbasyn Reseyge syigha tartyp kettik pe?

Mamandardyng pikirinshe ýsh tanbaly DEF-kody elimizding bolashaq abonenttik bazasyn edәuir qysqartyp, biz últtyq sifrlyq baylyq resursymyzgha óz qolymyzben shekteu qoyyp otyrmyz.

Jogharyda aitylghandardy jәne ýsh tanbaly kodka kóshu kezeninde oryn alu mýmkindigi bar mәselelerdi eskere otyryp kelesi súraqtargha jauap beruinizdi súraymyz.

1. Damyghan 38 OESR memleketterining 25-i qoldanatyn eki tanbaly kodtan damushy memlektter qoldanatyn ýsh tanbaly kodqa kóshuge qanday sebep boldy?
2. Qazaqstan degen jazu shyghu ýshin osynday sifrlyq qúrbandyqqa barmay, ony sheshuding onay tehnikalyq joly bar ekeni eskerilmedi me?
3. Býgingi qazaqstandyqtar qoldanyp jýrgen servister men qosymshalardy baghdarlamamen qamtamassyz etip otyrghan әlemdik әzirleushi kompaniyalar ózderining kodyn osynday qysqa uaqytta ózgertuge dayyn ba jәne elimizding azamattary kýndelikti qoldanyp jýrgen sifrlyq mýmkindikterinen aiyrylyp qalmay ma?
4. Ótpeli kezende 77 kody kórshi elge auysatyn bolsa olardyng telekommunikasiya kompaniyalary jetiden bastalatyn búryn bizding azamattarymyzgha tiyesili bolghan sim kartalar shyghara bastaydy. Ózinizge belgili býgingi barlyq qyzmet siym kartagha baylanghan (akkaunt, egov, әleumettik jeli, bank, loginder, tólemder t.b)

Azamattarymyzdyng qarjylyq, әleumettik t.b. qauipsizdigi qalay qamtamasyz etiledi? Onyng ýstine, ótpeli kezendegi qarjylyq shyghyndar (azamattardyng abonenttik nómirdi auystyruy, t.b.) esepke alyndy ma? Ol shyghyndardy kim óteui tiyis? Budjet pe, bolmasa azamattarymyzdyng qaltasynan shygha ma?

Qúrmetti Baghdat Batyrbekúly! 

Qazaqta «anqau elge aramza molda» degen sóz bar. Biz әriyne onday oidan aulaqpyz. Alayda, kópshilik sizdi tek ministr retinde ghana emes, óz kәsibining bilikti mamany dep tanidy. Sondyqtan búl qoyylghan súraqtarymyzgha atýsti emes, tolyqqandy egjey tegjeyli kәsiby jauabynyzdy kýtemiz.

Qúrmetpen,

«Aq jol» fraksiyasynyng deputattary

Týiin:

Sonymen, ministr Musin 21 qyrkýiekte: «Qazaqstan Reseymen +7 kodyn qatar qoldanyp keledi. Kod KSRO taraytyn uaqytta berilgen», - deydi. Deputat Dýisembinov býgin (30 qyrkýiek): «+7 sany eki elge birdey belgilengen kod emes, ol tek geografiyalyq aimaqtyng kod. +7 tek bizding elge bekitilgen san. +77 Qazaqstannyng jeke kody», - deydi. Sonda osydan onshaqty kýn búryn «otyz jyl kýtkenimiz +997 kody edi», dep sýiinshilegen ministr Musin ótirik sóilegen be?

Abai.kz