Islam dinining basty ereksheligi – ghayypqa senu. Yaghni, kózimen kórmegen nәrsesine shyn jýrekten ilanu degen sóz. Allanyng ózine jәne Onyng elshisi Múhammed Mústafagha (s.a.u.) nәzil bolghan iylәhy ýkimderge, әkelgen habarlaryna kýmәndanbastan senumen jýzege asady. 

Jaratushy Rabbymyz: «Sonday olar kómeske (ghayypqa) iman keltiredi», -dep shynayy momyndardyng kәmil imany turaly bayan etti. Demek, adamdardyng kózge kórinetin barlyq nәrsege senui әste onay. Biraq, kózge kórinbeytin nәrsege senu әrkimning qolynan kele bermesi anyq.

Islamnyng әuelgi sharty – iman keltiru bolsa, tolyq iman keltiru jeti tarmaq arqyly jýzege asady. Alla Taghalagha jәne Onyng perishtelerine, kitaptaryna, Payghambarlaryna, aqyret kýnine, taghdyrdaghy jaqsylyq pen jamandyqtyng tek qana Alladan ekendigine jәne ólgennen keyin qayta tiriluding bar ekendigine senu atalghan jeti tarmaq bolady.

Iman sózi – senu maghynasynda bolsa, osy aitylghan tarmaqtyng barlyghy derlik bizder ýshin ghayyp sanalady. Demek, ghayypqa iman keltiruding manyzdylyghy – músylman adam ýshin birinshi orynda túruy tiyis.

Bәzbireuler «ol jaqqa kim baryp-kelipti, búl aitqandaryng ertegi nemese qissagha kóbirek úqsaydy»,- dep aitatyndar da kóptep kezdesedi, ghayypqa iman ete almaytyndar turasynda Alla Taghala: «Kýnәharlardyn, Rabbylarynyng janynda bastaryn iyip: «Rabbymyz! Kórdik, estidik, endi bizdi (dýniyege) qaytar, izgi amal isteyik. Ras sendik degenderin bir kórsen!», - deydi.

Eger de ghayyp degen nәrse joq, bolghandy bizder ony mindetti týrde kóruimiz kerek edi deytin bolsaq, rasynda adam balasynyng kóru mýmkindiginen tys qanshama әlemder, elektr toghy, aua, adamnyng aqyly, sezimi, oilau qabileti t.b.s.s. bәri ghayypqa jatady, alayda múnyng bәrin eshkim joqqa shyghara almaydy.

Biraq, atalghan ghayyptardyng búl mәselege qatysy joq ekendigin aita ketkenimiz oryndy bolar. Óitkeni, múnday dýniyege senu imangha jatpaydy, bәlki, iman sharttaryna senu arqyly ghana músylmandyghymyz kәmil bolmaq.

Jaratushy IYemiz «Baqara» sýresining 3-shi ayatynda: «Olar ghayypqa iman keltiredi» ,-dep músylmandardyng basty ereksheligin atap ótedi.  Ghayyp – sezim mýshelermen yaghni, kóru, estu, ústau, iyiskeu, dәmin tatu nemese esep, tәjiriybe arqyly anyqtalmaytyn, týsinilmeytin nәrse degen sóz.

Ataqty Imam Rabbany (r.h.) bylay degen: «Aqyl jәne qiyalymyz Allagha jaqynday almaydy. Esh nәrsege úqsamaytyn jәne aqylmen de týsinilmeytin jaratushygha, ghayyp jolymen senuden basqa shara joq. Óitkeni, kórip, oilap senuge tyrysumen iman bolmaydy. Ol ózining oidan qúraghanyna sengen bolady, al búl iman emes.»- degen.

Alla Taghala әu basta adam balasyn myna dýniyege synaq ýshin jiberip, Ózin tanugha talpynu arqyly qúlshylyq jasau ýshin jaratpady ma, barlyq kómesti kózge kórsetip, emtihannyng jauabyn aldyn-ala berip qoysa, onyng nesi synaq bolmaq?!  Sol sebepti de, myna dýniyede synaghynan sýrinbey ótken taqua qúldaryn madaqtap, olardyng erekshelikterin aitqan kezde olardyng ghayypqa sengendigin bildiredi jәne Payghambarymyzgha: «Shyn mәninde sen, ýgitke erip, Rahmandy kórmeyaq qoryqqan kisilerge eskerte alasyn. Allanyng jarylqaytynyn eng jaqsy sauap (beriletinin) aityp, quanyshty habar ber», -dep sýiinshileydi.

Alla Taghala barshamyzdy shynayy iman etken sýiikti qúldarynyng qatarynda boluymyzdy nәsip etip, tarazyda sauabymyzdy basym qylghay!

Súnghat Sametov,

Aqtóbe qalasy, «Qayyrqoja» meshitining imamy

Abai.kz