Resey men Ukraina shiyelenisi shyrqau shegine jetti. Sarapshylar osy aptada barlyghy sheshiletinin boljap otyr. Ne soghys, ne sheginis deydi olar. 

Ótken aptada Ukraina-Resey shekarasyndaghy shiyelenis kýsheye týsti. AQSh Ukrainada soghys bastalatyn kýndi de boljady. AQSh barlaushylary: «Resey 16 qantarda soghys ashady», dep boljap otyr. Olardyng oiynsha Resey birneshe baghytta Ukrainagha basyp kiredi. Belarusi baghytynan, Reseyding óz shekarasy men otarlanghan Qyrymnan jәne separatister qolyndaghy Pridnestrovieden. «Mәskeu basyp kiru aldynda eki kýn tolassyz Ukraina jerin bombalap, artynsha qúrlyq әskerin qoldanu arqyly operasiya ótkizedi», deydi sarapshylar. Búl boljammen birqatar Europa elderi kelispedi. Olar Reseyding 16-aqpanda basyp kiretinine senimdi emes. Sonymen qatar Resey soghys ashatyn bolsa, tek shyghys aimaqtaghy LHR men DHR dep atalyp jýrgen separatistik aimaqtar arqyly soghysty bastauy mýmkin ekenin aitady.

Alayda AQSh-tyng barlau qyzmetining aqparatyna sýiene otyryp, birqatar elder ózining diplomatiyalyq qyzmetkerlerin Ukrainadan әkete bastady. Qazirding ózinde 33 memleket óz azamattaryn Ukrainadan ketuge shaqyrsa, birqatar elder Kiyevtegi elshilikterin Livov qalasyna kóshirudi bastady. Izraili tipti, Ukrainadaghy 100 mynnan astam otandastaryn basqa elge evakuasiyalau josparyn jasauda. Olar aldymen halyqty avtobuspen Polishagha shygharyp, artynsha úshaqpen әketu josparyn bekitken.

Fransiya basshysy Putinmen kezdesip, 5 saghatqa sozylghan auyr da kýrdeli kelissózderdi ótkizdi. Alayda atalmysh kezdesu aitarlyqtay nәtiyje bermegen synayly. Emmanueli Makron artynsha Kiyevke kelip, Zelenskiymen jolyqty. Ol Fransiyanyng Resey men Ukrainagha mәseleni sheshudi úsynghan josparyn aitty. Alayda ol jospardy Kremli de, Kiyev te qabyldamaghan.

11 aqpan kýni Ukraina «Vena qújatyna» say Reseyding shekara manyna 150 myng әskerdi nege shoghyrlandyrghanyn týsindiru ýshin 48 saghat uaqyt bergen bolatyn. Resey Syrtqy ister ministrligi әuelbasta: «Jauap beremiz», degen. Alayda artynsha jauap beruden týbegeyli bas tartty. 48 saghat ótkennen keyin, Ukraina «Vena qújatyna» qol qoyghan elderding kezdesu ótkizuin talap etti.

2011 jyly «Vena qújaty» janartylghan edi. Oghan qol qoyghan elder tizimi mynaday: Austriya, Ázerbayjan, Albaniya, Andorra, Armeniya, Belarusi, Beligiya, Bolgariya, Bosniya jәne Gersegovina, Vengriya, Germaniya, Gresiya, Gruziya, Daniya, Irlandiya, Islandiya, Ispaniya, Italiya, Qazaqstan, Kanada, Kipr, Qyrghyzstan, Latviya, Litva, Lihtenshteyn, Luksemburg, Malita, Moldova, Monako, Niyderlandy, Norvegiya, Polisha, Portugaliya, Resey, Rumyniya, San-Marino, Serbiya, Slovakiya, Sloveniya, Úlybritaniya, AQSh, Tәjikstan, Týrkimenstan, Makedoniya, Týrkiya, Ózbekstan, Ukraina, Finlyandiya, Fransiya, Horvatiya, Chernogoriya, Chehiya, Shveysariya, Shvesiya, Estoniya.

«Vena qújatyna» say bir memleket ekinshi bir elding shekara manynda әskery әreket bastaytyn synay tanytsa shúghyl otyrys shaqyru qúqyghyna iye. Qújat EQYÚ (OBSE) ayasynda qabyldanghan. 2011 jyly janartylyp, qúramy eldermen jәne jana erejelermen tolyqqan.

Batys eledri men AQSh Ukrainagha barynsha qaru әkelip, kómek kórsetudi jalghastyru ýstinde. Naqtylap aitqanda, AQSh 18 reys qaru әkelgen. Ár reyste snaryadtar, oq-dәri men atys qarulary bar. Úlybritaniya NLAW jenil zymyran keshenderin әkelse, Litva «Stinger» tikúshaqqa qarsy qondyrghylaryn jetkizdi. Batys bir ay ishinde 1,5 mlrd tengening qaruyn jetkizgen. Batys tarapy Resey ashyq soghysqa kirisse, joyqyn ekonomikalyq sanksiyalar salyp, Ukrainagha basqa qaru týrlerin, atap aitqanda úshaqtar, zymyran keshenderin beru mýmkindigin jariyalady.

Resey men Belarusi qazirgi uaqytta birlesken jattyghu ótkizip jatyr. Belarusi jerinde Reseyding soqqy jasaugha qabiletti 15 myng jasaghy toptasty. Jattyghu 20 aqpanda resmy týrde ayaqtaluy tiyis. Sarapshylar sol kýni Mәskeu soghysty bastauy mýmkin deydi, sebebi «Beyjing olimpiadasy» da dәl sol kýni ayaqtalady.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz