Júma, 27 Qyrkýiek 2024
46 - sóz 2936 4 pikir 24 Nauryz, 2022 saghat 14:52

Shantaj jәne Qazaqstannyng bolashaghy

Novorossiysk portyndaghy tankerlerge múnay qúyatyn qúrylghylardyng birinen song biri isten shygha bastauy tabighy apattan kóri sayasy oiyn ekenin ishimiz sezedi. Ontýstik Ozereevkadaghy "KTK-R" terminalyn KTK-nyng ózi baqylap otyrghanyn eskersek, bizding ondaghy menshik ýlesimiz 19 payyz. Shevron, Eni, Mobilmen qosylsaq 42 payyz bolady. Múnday ýlespen aksionerlerding ózderi baryp, audit jasap, terminaldyng júmysyn jýrgizip otyrghan reseylikterding aqparaty ras pa, ótirik pe, tәuelsiz tekserip, anyqtaugha bolady. Eger shyn býlingen bolsa, onda qayta qalpyna keltiru júmysyn qadaghalap otyru kerek. Jәne bir ay remonttan biz shamamen 3 milliard dollar joghaltyp alamyz.

Al eger qasaqana býlinip, sabotaj bolsa she? Ol - Reseydegi port. Resey ony qajet dep tapsa, óz menshigine qaytara salady. Mәselening bylay órbui halyqaralyq kompaniyalardyng Kaspiy Qúbyr konsorsiumynan shyghyp ketuine әkep soqtyruy mýmkin. Onday jaghdayda bizding múnaydy Europagha satu endi onay tiymesi anyq.

Resey Europanyng da, bizding de jandy jerimizden ústap alghany seziledi. Gazdy rublimen satu boyynsha sheshim - kәri qúrlyqtyng eng jandy jeri. Olar biyl bәribir Resey gazynsyz ómir sýre almaydy. Eurony rublige auystyryp, odan keyin ghana gaz aludan basqa jol joq. Demek, Resey ortalyq bankinde valutada likvid bolady, rubli pozisiyasyn jaqsartady jәne Resey defolty keyinge qalmaq.

Al bizden Reseyge ne kerek? EAES importty poshlinalarynan keletin jarnanyng rublimen óteluine qarsy bolghanymyzdan basqa, odaqtan shyghamyz dep resmy dengeyde mәsele kótergen emespiz. Ol qazir Resey ýshin qyzyp túrghan mәsele de emes. De fakto qazir odaq júmys istemeydi jәne odaqtaghy ishki tauar ainalymyn shektep otyrghan (qantyn, astyghyn shygharmay otyr) Reseyding ózi.

Búl rette (eger shynymen de terminalda tabighy apat bolmasa) Resey tarapynan bizge aldyn-ala "kez-kelgen uaqytta kislorodtaryndy jauyp tastay alamyz" degen sarynda eskertu jasalghanyn sezip otyrmyz. Búdan keyin logikagha salsaq, jaqyn arada Kremliden bizge ýlken sayasy úsynys kelip týsetinin angharugha bolady. Jәne "osy úsynystan bas tartpandar, әitpese remont bitpey qoyady" degen signal keldi. Tek ol qanday úsynys?
Bizding Últtyq qor aktivteri aksiyalarda jatqanyn eskersek, Batystyng da bizding kislorodty jauyp tastaugha tolyq mýmkindigi bar. Jәne Reseyding úsynysy eger әskery kómekke sayatyn bolsa (әsker jiberu, tehnika beru), ol úsynysty qanaghattandyru - Batys sanksiyalaryna úshyrau degendi bildiredi.
Eki minustan qaysysyn tandaghan jón? Bizge qay sanksiyalar auyr tiyedi? Mening oiymsha, Batys sanksiyalarynan barynsha qashu kerek. Batys bizding Últtyq qordy tolyq búghattap, ekonomikamyzdy eki aptanyng ishinde joyyp jiberetin mýmkindikke iye. Al Reseyding sanksiyasy múnay tranziytin shekteuge baghyttalsa, búl mәseleni baghyttardy Baku men Alashankougha búru arqyly birtindep sheshuge bolady. Ol ýshin Shevron men Qytay bizding jaghymyzda boluy tiyis. Jalpy, Shevron, Eni, Mobil syndy halyqaralyq kompaniyalardan airylmauymyz kerek. Pafos retinde estilse de, bizding últtyng bolashaghy Shevron, Meta, Gugl, Viza, Starlink syndy kompaniyalargha tikeley baylanysty.

Iya, bizding aldymyzda qiyn tandau túr. Bәribir qiyndyqtar bolady. Tek bizding maqsat - sol qiyndyqtardy uaqytsha qiyndyqqa ainaldyrudyng jolyn tabu. Onyng aldynda shiykizattyq emes sektordaghy jaqsy perspektivalar turaly jazghan bolatynmyn. Olar oryndala da bastady, mysaly inDriver ES óz kensesin Qazaqstangha kóshirmek. Google Mәskeulik ofiysin bizge auystyru boyynsha oilana bastady degen insayttar payda bola bastady.
Kelesi aptada kóp nәrse belgili bolady.

Aybar Oljaev

Abai.kz

4 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2557