Joldau jariyalandy. Qogham ishi alay-dýley. Olay bolatyn jóni de bar. Sebebi, búl Joldau búrynghydan ózgeshe. Qadau-qadau oilar, týsimizge kirmegen búrylystar boldy. Basqasyn qaydam, óz ishimde bir ýmit, bir kýdik... Sebebi, tapsyrmany oryndaugha kelgende Ýkimet sonyn «súiyltyp» jiberetini bar emes pe?

Búl oiyma dәlelding de qajeti joq-au. Sebebi, Qasym-Jomart Toqaev toqeterin aitty.

30 jylda jetken «jetistigimizdi» Preziydent bir auyz sózben-aq bylay sipattap berdi: «...shiykizatqa әli de tәueldimiz.  Enbek ónimdiligi tómen, innovasiya jetkiliksiz. Últtyq tabystyng iygiligin júrttyng bәri birdey kórip otyrghan joq», – dedi.

«Uff, shyndyqqa tura qaradyq qoy», – dedim demimdi shygharyp.

Sandarmen kórkem suret saludy ghana biletin ministrlikter búghan ne deydi?

Ónim óndiretin óndiris oryndary, zauyt-fabrikalar qayda? Shetelden kirip jatqan innovasiyalyq tehnologiyalar she?

Áy, qúlqynnan kedergisiz ótken jemqorlyqty aitpaghannyng ózinde enbekaqysyn da aqtamaghan ghoy búlar.

Ásilinde, taqqa otyryp, týk tyndyrmaghan basshysymaqtargha alghan enbekaqylaryn eselep «qayta qústyrtu» kerek sekildi.

Isher as, kiyer kiyimimizding ózin attay qalap syrttan aldyryp otyrsaq, ýkimetting bizge qajeti ne? Búl – Tәuelsizdikting belgisi emes.

Ony qoyshy, jayylymdyq jer dauyn ushyqtyryp, el ishin ydyratqany taghy bar.

«IYgerilmey jatqan nemese zansyz berilgen jer kólemi 10 million gektargha juyqtaydy. Ýkimet pen әkimdikter kelesi jyldyng sonyna deyin osy jerlerge qatysty naqty sheshim qabyldaugha tiyis» - dedi Q.Toqaev taghy da osy Joldauynda.

Esterinizde bolsa, búl talapty «Syndarly qoghamdyq dialog – Qazaqstannyng túraqtylyghy men órkendeuining negizi» atty 2019 jylghy Joldauynda qoyghan edi Preziydent. Áytkenmen mәsele «siyrqúiymshaqtalyp» keledi.

Onyng da syry kópke mәlim sekildi: qara jerding iyesi hәm «kiyesi» bolyp otyrghan Preziydent jyl basynda ataghan 180 oligarh ekeni aqiqat.

Nәtiyjesinde, úlan-ghayyr ólkemizden jayylymdyq jer tappay aghayynnyng mal-jany qonsy qoralarda qantarylyp jatqany anau.

Ádettegidey, jastardy júmyspen qamtu mәselesi Joldaudyng kýn tәrtibinen týspedi. Biraq, búl jolghy erekshelik, Preziydent júmyspen qamtyluy tiyis jastardyng sanyn ashyq atady: «Enbekpen qamtityn týrli sharalar arqyly kelesi jyly 100 myng jasty júmysqa ornalastyruymyz kerek. Jastardyng kәsipkerlik bastamalaryna qoldau kórsetu jalghasady. Olargha jenildetilgen tәrtippen jyldyq ósimi 2,5 payyz bolatyn shaghyn nesie beriledi», – dedi. Endi Ýkimet búl sandy shygharu ýshin týrli «suret salady», «ayla-tәsil» oilap tabady... (bizding biylik ondaygha «mәstir» ghoy)

Moyyndau kerek, Joldaudyng «nayzaghayy» Preziydentting tómendegi myna sózi boldy:

– Últtyq qordyng jyl sayynghy investisiyalyq tabysynyng 50 payyzyn balalardyng arnauly jinaqtaushy esepshotyna audarudy úsynamyn. Qarjy әr bala 18 jasqa tolghangha deyin audarylyp túrady, ony merziminen búryn esepshottan shygharyp alugha bolmaydy. Jinaqtalghan qarjy balalar kәmelet jasyna tolghannan keyin olardyng baspana nemese bilim aluyna júmsalatyn bolady. Búl qarajat óskeleng úrpaqtyng ýlken ómirge qadam basuyna mýmkindik beredi. Qor, shyn mәninde, últtyq mәrtebege ie bolyp, halqymyzdyng iygiligine qyzmet etedi. Bastamany múqiyat әzirleu qajettigin eskere otyryp, jobany 2024 jylghy 1 qantardan jýzege asyra bastaudy tapsyramyn.

Endigi mәsele, ministrlik Preziydentting «múqiyat әzirleu qajet» degenin eskerip, «býirekten siraq shygharmasa» bolghany.

Ras, Joldaudy kórip, quandym... shyn quanghym keldi. Sebebi, әdemi «әrlengen», kópting kókeyinde jýrgen súraqtar derlik qamtylghan. Áytkenmen, onyng oryndaluyna kelgende ýmit pen kýdik tarazy basyn tenedi.

Jәә, ony qoyshy, basty mәsele, Preziydent saylauy bolyp túr qazir.

Búl dodada «dýnie qalay dóngeleri» belgisiz. Sebebi, biylikten «dәmesi barlar» múnday taptyrmas oljadan «qúralaqan» qalady deu әbestik.

Onda Joldaudyng jayy ne bolmaq?!.

Qaynar Júmaghoja

Abai.kz