جولداۋ 2022: ءبىر ءۇمىت، ءبىر كۇدىك
جولداۋ جاريالاندى. قوعام ءىشى الاي-دۇلەي. ولاي بولاتىن ءجونى دە بار. سەبەبى، بۇل جولداۋ بۇرىنعىدان وزگەشە. قاداۋ-قاداۋ ويلار، تۇسىمىزگە كىرمەگەن بۇرىلىستار بولدى. باسقاسىن قايدام، ءوز ىشىمدە ءبىر ءۇمىت، ءبىر كۇدىك... سەبەبى، تاپسىرمانى ورىنداۋعا كەلگەندە ۇكىمەت سوڭىن «سۇيىلتىپ» جىبەرەتىنى بار ەمەس پە؟
بۇل ويىما دالەلدىڭ دە قاجەتى جوق-اۋ. سەبەبى، قاسىم-جومارت توقاەۆ توقەتەرىن ايتتى.
30 جىلدا جەتكەن «جەتىستىگىمىزدى» پرەزيدەنت ءبىر اۋىز سوزبەن-اق بىلاي سيپاتتاپ بەردى: «...شيكىزاتقا ءالى دە تاۋەلدىمىز. ەڭبەك ونىمدىلىگى تومەن، يننوۆاتسيا جەتكىلىكسىز. ۇلتتىق تابىستىڭ يگىلىگىن جۇرتتىڭ ءبارى بىردەي كورىپ وتىرعان جوق»، – دەدى.
«ۋفف، شىندىققا تۋرا قارادىق قوي»، – دەدىم دەمىمدى شىعارىپ.
ساندارمەن كوركەم سۋرەت سالۋدى عانا بىلەتىن مينيسترلىكتەر بۇعان نە دەيدى؟
ءونىم وندىرەتىن ءوندىرىس ورىندارى، زاۋىت-فابريكالار قايدا؟ شەتەلدەن كىرىپ جاتقان يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار شە؟
ءاي، قۇلقىننان كەدەرگىسىز وتكەن جەمقورلىقتى ايتپاعاننىڭ وزىندە ەڭبەكاقىسىن دا اقتاماعان عوي بۇلار.
اسىلىندە، تاققا وتىرىپ، تۇك تىندىرماعان باسشىسىماقتارعا العان ەڭبەكاقىلارىن ەسەلەپ «قايتا قۇستىرتۋ» كەرەك سەكىلدى.
ىشەر اس، كيەر كيىمىمىزدىڭ ءوزىن اتتاي قالاپ سىرتتان الدىرىپ وتىرساق، ۇكىمەتتىڭ بىزگە قاجەتى نە؟ بۇل – تاۋەلسىزدىكتىڭ بەلگىسى ەمەس.
ونى قويشى، جايىلىمدىق جەر داۋىن ۋشىقتىرىپ، ەل ءىشىن ىدىراتقانى تاعى بار.
«يگەرىلمەي جاتقان نەمەسە زاڭسىز بەرىلگەن جەر كولەمى 10 ميلليون گەكتارعا جۋىقتايدى. ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەر كەلەسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن وسى جەرلەرگە قاتىستى ناقتى شەشىم قابىلداۋعا ءتيىس» - دەدى ق.توقاەۆ تاعى دا وسى جولداۋىندا.
ەستەرىڭىزدە بولسا، بۇل تالاپتى «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ – قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى» اتتى 2019 جىلعى جولداۋىندا قويعان ەدى پرەزيدەنت. ايتكەنمەن ماسەلە «سيىرقۇيىمشاقتالىپ» كەلەدى.
ونىڭ دا سىرى كوپكە ءمالىم سەكىلدى: قارا جەردىڭ يەسى ءھام «كيەسى» بولىپ وتىرعان پرەزيدەنت جىل باسىندا اتاعان 180 وليگارح ەكەنى اقيقات.
ناتيجەسىندە، ۇلان-عايىر ولكەمىزدەن جايىلىمدىق جەر تاپپاي اعايىننىڭ مال-جانى قوڭسى قورالاردا قاڭتارىلىپ جاتقانى اناۋ.
ادەتتەگىدەي، جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسى جولداۋدىڭ كۇن تارتىبىنەن تۇسپەدى. بىراق، بۇل جولعى ەرەكشەلىك، پرەزيدەنت جۇمىسپەن قامتىلۋى ءتيىس جاستاردىڭ سانىن اشىق اتادى: «ەڭبەكپەن قامتيتىن ءتۇرلى شارالار ارقىلى كەلەسى جىلى 100 مىڭ جاستى جۇمىسقا ورنالاستىرۋىمىز كەرەك. جاستاردىڭ كاسىپكەرلىك باستامالارىنا قولداۋ كورسەتۋ جالعاسادى. ولارعا جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن جىلدىق ءوسىمى 2,5 پايىز بولاتىن شاعىن نەسيە بەرىلەدى»، – دەدى. ەندى ۇكىمەت بۇل ساندى شىعارۋ ءۇشىن ءتۇرلى «سۋرەت سالادى»، «ايلا-ءتاسىل» ويلاپ تابادى... ء(بىزدىڭ بيلىك وندايعا «ءماستىر» عوي)
مويىنداۋ كەرەك، جولداۋدىڭ «نايزاعايى» پرەزيدەنتتىڭ تومەندەگى مىنا ءسوزى بولدى:
– ۇلتتىق قوردىڭ جىل سايىنعى ينۆەستيتسيالىق تابىسىنىڭ 50 پايىزىن بالالاردىڭ ارناۋلى جيناقتاۋشى ەسەپشوتىنا اۋدارۋدى ۇسىنامىن. قارجى ءار بالا 18 جاسقا تولعانعا دەيىن اۋدارىلىپ تۇرادى، ونى مەرزىمىنەن بۇرىن ەسەپشوتتان شىعارىپ الۋعا بولمايدى. جيناقتالعان قارجى بالالار كامەلەت جاسىنا تولعاننان كەيىن ولاردىڭ باسپانا نەمەسە ءبىلىم الۋىنا جۇمسالاتىن بولادى. بۇل قاراجات وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ۇلكەن ومىرگە قادام باسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. قور، شىن مانىندە، ۇلتتىق مارتەبەگە يە بولىپ، حالقىمىزدىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەدى. باستامانى مۇقيات ازىرلەۋ قاجەتتىگىن ەسكەرە وتىرىپ، جوبانى 2024 جىلعى 1 قاڭتاردان جۇزەگە اسىرا باستاۋدى تاپسىرامىن.
ەندىگى ماسەلە، مينيسترلىك پرەزيدەنتتىڭ «مۇقيات ازىرلەۋ قاجەت» دەگەنىن ەسكەرىپ، «بۇيرەكتەن سيراق شىعارماسا» بولعانى.
راس، جولداۋدى كورىپ، قۋاندىم... شىن قۋانعىم كەلدى. سەبەبى، ادەمى «ارلەنگەن»، كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن سۇراقتار دەرلىك قامتىلعان. ايتكەنمەن، ونىڭ ورىندالۋىنا كەلگەندە ءۇمىت پەن كۇدىك تارازى باسىن تەڭەدى.
ءجاا، ونى قويشى، باستى ماسەلە، پرەزيدەنت سايلاۋى بولىپ تۇر قازىر.
بۇل دودادا «دۇنيە قالاي دوڭگەلەرى» بەلگىسىز. سەبەبى، بيلىكتەن «دامەسى بارلار» مۇنداي تاپتىرماس ولجادان «قۇرالاقان» قالادى دەۋ ابەستىك.
وندا جولداۋدىڭ جايى نە بولماق؟!.
قاينار جۇماعوجا
Abai.kz