Júma, 22 Qarasha 2024
46 - sóz 2561 2 pikir 27 Qazan, 2022 saghat 13:49

Álihan Bókeyhan jýz jyl búryn ne dep edi?!

"Aqmola, Semey oblystaryndaghy qazaq jerine biyl taghy qara shekpen (Reseyding ishki gubernelerinen kóship kelgen orys sharualary) kelip ornap jatyr.
- Búl qalay, Nikolay zamany qayta qabyndy ma! - dep oqushylar súraydy.
Osy kýni bizding jerde hәm býkil Rossiyada kenes hýkimeti, patsha joq.
1920 jylghy 1 sentәbirde Rossiya hýkimeti zang shygharyp, qazaq halqy óz aldyna memleket bolsyn degen, 4-12 óktәbirde jalpy qazaq siyezi bolyp, qazaq memleketi komissiyasyn saylady.

1920 jyly 17 noyabirde Qazaq Respublikasynyng hýkimeti - sovnarkomy: "1 sentәbirden bastap qazaq jerine bir qara shekpen kelmesin" dep zakon shyghardy.
Ombydaghy Qazaqstan elshisining maghlúmatyna qaraghanda, Sibir revkom Aqmola, Semey oblysynyng jerine 164 myng 645 qara shekpen jazyp qoyypty. Múnyng aty "kim kelse, qalpyna qaytady" degeni bolsa kerek.
Múny bizding qazaq júrty "Rossiya kenes hýkimetining sayasaty dep biluge bolmaydy" dep otyr. Múny istep otyrghan daghdyly Nikolaydyng túzy singen ne ótirik ortaqshyl, ne Nikolaydyng sheneunigine jetelengen soqyr nadan ortaqshyl. Búlardyng múnysy iske aspaydy. Qazaq-qyrghyz jerine endi qara shekpen ornamaydy.
KirSIYK, Kirsovnarkom búl turaly Mәskeumen sóilesip, qara shekpendi qayyrmaq bolyp jatyr.
Qazaq jerine múndaghy júrt iye. Óz enbekshileri, ortaqshylary iye. 1 sentәbirden keyin kóship kelgen qara shekpendige jer joq. Jergilikti auyl, bolys kenesi qara shekpen jer alamyn dese: Kirsovnarkomge sheyin talasu-tartysu kerek".

Qyr Balasy
"Aq jol", N12, 09.01.1921j., Tashkent

Alma Týsipbekova

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1455
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3218
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5265