Bir jemqor qaytys boldy. Tyqyr tayanghanyn sezdi de, u ishkisi keldi. Bir kese ugha qarap túrdy da, simirip salghysy keldi. Jútyndy. Kózderin júmdy. Biraq, jaryq dýniyeni qimastan, qinalyp, terlep ketti. Keseni auzyna apara bergende, әieli qasyna jetip keldi.

– Ne isheyin dep jatyrsyn? – dep súrady.

– U.

– Uy nesi?

– Ústalyp, sottalghansha, ólgenim artyq.

– Ákel beri! Ózim-aq ishe salamyn! – degen әieli kese toly udy simirip saldy. Jemqordyng kózderi baqyrayyp ketti.

– Ói, múnyng ne?

– U emes, su ghoy mynauyn?

– Jattyghyp túrmyn.

– Sen ólgende, qara jer toyady deymisin? Meni kimge qaldyryp ketesin, a?

– Alghashqy mahabbatyna.

– Ol sen siyaqty jemqor emes. Taza adam. Tiymeydi maghan. U ishken degen ne masqara? Odan da, myna toghyzynshy qabattan sekirip ketpeysing be?

– Ayaghym, qolym synady ghoy... Qorqamyn...

– Ásheyin aityp túrmyn. «U ishemin» degendi qoy. Erkek emessing be, týrmeni de kórip qayt. Dýniyege adam bolyp kelip, týrme kórmey ketkender qanshama?

Ol oilanyp qaldy. Shynynda, týrme qanday eken? Kórip qaytsam ba?Azar bolsa, bes jyl berer. Bes jyl degeniniz bes kýndey ótedi de shyghady. Oinap–kýlip qaytpaymyn ba? «Zek» bolyp. «Avtoriytet» bolyp.  Joq. Odan da, ólgenim artyq. U ishpesem bolmas.

Jemqor qaltasynan úntaq týrindegi udy shyghardy. Áyeli as bólmesine ketkende, kesede qalghan sugha saldy. «Al, hosh, jaryq dýniye! Men óleyin dep jatyrmyn. Jaryq dýniye, saghan rizamyn Ishtim, jedim, jymqyrdym, qymqyrdym. Asadym, jasadym, júttym, úttym, qúrttym!». Jemqor kesedegi udy simirip saldy. Biraq ólmedi. Basynyng ainalghany bolmasa. «Qap, kitayskiy u bolyp shyqty ghoy». On jyldan keyin ghana óletin, on jyldan keyin ghana әser etetin be? Endi ol amerikalyq udy aldy. Bir týiir zat eken. Júta saldy. Sol eken, typyrlap-typyrlap, aua jetpey, qoldaryn erbendetip, ana jaqqa jýgirip, myna jaqqa jýgirip, aldynan shyqqan әielin qaghyp ketip, jerde domalap jatqan janghaqty shaghyp ketip, kózinen jasy aghyp ketip, gýrs qúlady da, eki ayaghyn aspangha kóterip, kýrk-kýrk jótelip, sәl-pәl bógelip, sosyn sereydi de qaldy. Óldi! Uraa, óldi! O dýniyede búryn ólgen jemqorlar qoldaryna tikenek ústap qarsy aldy. Mәnkýr-Mýnkirge test tapsyryp edi, qúlap qaldy. «Júmaqqa barayynshy?» – dep súrap qaldy. Biraq, jibermedi. Tozaq otyna jiberdi. Sol jaqta bos oryn bar eken. Tozaq otynan qap-qara, kýielesh-kýielesh bolyp shyqty. Óitkeni, ol sugha salsa batpaytyn, otqa salsa, janbaytyn, jemqorlardyng jemqory edi. Ebin tauyp, «Sýiekter» qory tóraghasynyng orynbasary qyzmetine de ornalasyp aldy. Bir kýni tóraghagha:

– Myna sýiekterdi satyp, aqshasyn paydalanayyq? – dep ýgittedi. Skelet tóraghanyng kózderi joq bolsa da, tanqighan múrnynan bu shyqty.

– O dýniyede jemqorlyqqa jol joq. Bolghan da emes.

– Bolmasa, bolady.

– Tozaqqa ketemiz.

– Ol jaqta da, qarap jatpaymyz.

Ne kerek, «Sýiekter» qorynyng tóraghasyn kóndirip, sýiekterden payda kóre bastady. Biraq... Áttegen-ay, jer astyndaghy jemqorlyghy әshkere bolyp, ekinshi mәrte tozaqqa jiberildi. Órtep jiberdi. Ol turaly mynaday satiraly óleng de shygharyldy:

«GhÚLYQ, GhÚLYQ!»

– Allo, búl kim eken?

– Taltanbaev Júmeken.

– Oiebay, siz ólip qalghansyz,

U iship, o dýniyege barghansyz,

Jaryq dýniyeni japyryp,

Sapyratyndy sapyryp,

Bәrin alyp qalghansyz.

Talaydyng basyn jarghansyz,

Sottalayyn dep jatqanda,

Alaulap, tang atqanda,

Ólip qalghansyz...

Degenmen, jaraysyz,

Qalaysyz?

– Sol, ólip jatqan,

Teledidar kórip jatqan,

Qyzyqtarym sónip jatqan,

«Habarlasayynshy» – dep,

Ózine kónil bólip jatqan...

–Topyraghynyz torqa bolsyn,

Ishkeniniz sorpa bolsyn!

– Qorlyghym az emes,

Búl jaqta jaz emes,

Ýireging qaz emes,

Degenmen, әli shashym bar,

IYreleng qasym bar.

Tozaqqa kettim,

Áreng jettim

Kóz jasym bar.

IYegim qyshyp otyr,

Qysqasy, ishim pysyp otyr.

Janymda qyz skelet,

Menimen oinaydy tistelep...

– Aytshy, sizge ne kerek?

– Ne degen «dalbaysyn»,

Orynbasar eding ghoy,,

«Edinisa» salghaysyn!

Sen de jeding ghoy,

Adam bolyp qalghaysyn!

Aytpaqshy, kimge senesin,

Aytshy, qashan kelesin?

– Óiy, tozaghyna qúryp ket!

Dedi jemqor Úlyqbek,

Sóileskisi kelmedi,

«Ghúlyq, qúlyq...» –dep,

Ghúlyq, ghúlyq» –dep...

Endi, búl adam senbeytin әngime. Jemqorlardy jer júta qoymasyn. Úzaq ómir sýrsin. Eshkimge ólim tilemeymiz. Keyipker jemqor Úlyqbek siyaqty Qayrat Boranbaevtyng dosy ma, basqasy ma, o dýniyege kete qoyghan da joq. Qúday saqtasyn! Biraq, Qayrat Boranbaev 2019 jyly «Aziyada Chundja» JShS arqyly gazdy jetkizu kezinde «QazaqGaz» (Búrynghy «QazTransGaz») últtyq kompaniyasynyng qarajatyn jymqyrudyng qylmystyq shemasyn jýzege ayrdy. «QazMúnayGaz» ÚQ AQ basqarushy diyrektory Ibadulla Serdi jәne «QazaqGaz» ÚQ AQ basqarma tóraghasynyng orynbasary Janúzaq Tayyrmen, senimdi adamy Roman Nahanovpen birge ne istemedi desenizshi? Arany ashylghandar 145 milliard tengeni asap jiberipti! Oi, qomaghaylar-ay! Tandanghanymyz  sonshalyq, satiralyq óleng keyipkeri Úlyqbek siyaqty «ghúlyq ghúlyq» – dep qala jazdadyq qoy...

Múhtar Sherim

Abai.kz