Almatyda 22.12.2022 j., qantar qúrbandaryna arnap ashylghan “Taghzym” memorialdyq kesheni turaly jelide negativ jazba kóp eken. Soghan baylanysty ózime belgili mәn-jaymen bóliseyin. Osydan birneshe ay búryn qantar oqighasynda jaqyn tuystarynan aiyrylghan bir top әiel Almatydaghy ofiysime bir ótinishpen keldi.

Negizi, advokattyq, zangerlik tipti túrmystyq mәselelermen kelushi edi. Biraq búl jolghy ótinishterining jәii mýldem bólek, olar balalarymyzdyng (kýieui, inisi t.b) qany tógilgen alangha bir eskertkish taqta ornatylsa, ol jer biz saghynghanda nemese belgili-bir dataly kýnderi eske alugha jinalatyn, gýl shoqtaryn qoyatyn oryngha ainalsa, soghan qaza tapqandardyng tuystary atynan ótinish jazyp, júmystansanyz deydi.

Men ózimning qylmystyq istermen júmysbasty bop jýrgenimdi,  biraq, bir-eki kýnde osy mәselemen ainalysatynymdy aityp shygharyp saldym.

Ol kezde tek Almaty emes, Respublikanyng әr qalasyna issaparlatyp jýrgen kezim edi. Ári memorgandarmen auyzsha is bitpeydi, bәrine resmy hat jazuyng ony zandyq túrghydan negizdep, dәleldeuing kerek, sonday qat-qabat sharuamen jýrip, ol ótinishti masqara bolghanda úmytyp ketippin.

Telefongha da tynym joq, kelgen habarlamalardy qaraugha da uaqyt bola bermeydi, sodan habarlamalardy úshaqta otyrghanda asyqpay oqityn, tyndaytyn әdet taptym. Sonday kezekti bir issaparda osy uәdemdi esime salghan dauys habarlamasyn tyndap,úyalghanym-ay. Ol habardyng ózi kelgenine bir aptaday uaqyt ótken, kýnine pәlen bet qaghaz jazyp jýrgende, bir bet túratyn ótinishti osynsha uaqyt sozghanyma qynjylghanym sonshalyq, tómendegi úsynysty úshaq ishinde smartfonyma jazyp, internet qosylghan boyda qayta-qayta keshirim súrap, bir ókiline joldap jiberdim. Jәne úsynysty ózderi qol jinap әkimshilikke tirkey berulerin, keyin ol proseske aralasatynymdy jetkizdim.

Arada biraz uaqyt ótti. Men ara-túra әkimshilikke telefon shalghanym bolmasa, búl mәselemen arnayy sharua qylyp bara qoymap edim. Bergen úsynysqa jauapta “jergilikti budjet esebinen monument ornatu boyynsha tiyisti júmystar jýrgizilude” - degenimen naqty merzimi kórsetilmegen son, onsha senim tudyra qoymady. Sodan 21 jeltoqsan kýni keshkilik,  osy keshen ashylatyny turaly әkimshilik qyzmetkerinen habar aldym. Hat jazyp, telefon shalyp jýrgesin ashylu rәsimine meni shaqyrghandaryna asa tang qalmadym.

Endi osy keshenge qatysty syn sadaghyna ilikken adam retinde bir mәsele aitayyn. Keshenning ashyluyna men dayyndaghan, 41 ata-ana qol qoyghan úsynys hat negiz boldy ma, әlde biylik organdary basynan osylay sheshim qabyldady ma, bilmeymin. Sebebi, jauap hatta silteme jasalghan 22 sәuirdegi hattamany kórgem de joq, oqygham da joq. Biraq, birinshi kezekte búl osy qantar qasiretinde oqqa úshqan, qaza tapqan azamattardyng tuystary ýshin manyzdy dep bilemin. Bir uaq ózderinizdi sol adamdardyng ornyna qoyyp kórinizdershi? «Tas týsken jerine auyr» deydi, múnday qayghyny eshkimning basyna bermesin.

Múny «eskertkish qajet emes edi» deushilerge aityp otyrmyn. Al keshenning kórkemdik-maghynalyq mәnine qatysty әzirge eshtene dey almaymyn, ol súraqty avtorlargha jәne sala mamandaryna baghyttau kerek bolar. Men óz basym simvolikalyq jaghyna nazar audardym jәne búl keshen keyingi úrpaq taghzym etip keler tarihy nysan bop qalsa eken, osy alanda endi qan tógilmese eken dep shyn niyetimmen tiledim. Sol kezde pikir súraghan jurnalisterge de dәl osylay dep jauap bergenmin.

Úsynys hatta aty-jónderi kórsetilgen 41 adamnyng tizimin, jelidegi keybir jelikkender men erikkender júlmalap jýrmesin dep, әdeyi kórsetpey otyrmyn.

Abzal Qúspan

Abai.kz