Halyqtyng dintanu sauattylyghyn arttyru maqsatynda 2023 jyldyng 24 sәuirinen bastap Almatyda dintanu, islamtanu jәne teologiya salasyndaghy jetekshi mamandar men sarapshylardan túratyn respublikalyq aqparattyq-týsindiru toby óz júmysyn bastady.

Ayta ketu kerek, Qazaqstanda kóptegen sayasy reformalar jýzege asyryluda, qúndylyqtardy qayta baghalau jәne memleket demokratiyany odan әri damytugha senimdi baghyt aluda. Tәuelsizdikting alghashqy kýnderinen bastap bizding elimiz ózin demokratiyalyq, qúqyqtyq, әleumettik jәne osy tústa nazar audarynyz zayyrly memleket dep jariyalady.

Alayda, eger bizding azamattarymyzdyng kópshiligine qúqyqtyq, demokratiyalyq jәne әleumettik memleket siyaqty anyqtamalar týsinikti bolsa, onda zayyrly úghymymen qiyndyqtar jii tuyndaydy.

Qazaqstandyqtardyng keybirining arasynda zayyrly memleket - ateistik memleketpen birdey degen qate pikir bar. Búl halyqtyng diny sauattylyghynyng tómen dengeyining jәne partiyalyq apparatty bilmeuding saldary. Sonday-aq, «jauyngerlik ateizm» elementteri bar búrynghy kommunizmning belgili bir әserin joqqa shygharugha bolmaydy.

Sonymen zayyrlylyq úghymy neni bildiredi? Búl anyqtama ateizm úghymyna jaqyn ba? Parallelider jýrgizip, olardy anyqtaugha bola ma? Jauap, әriyne, joq!

Neghúrlym senimdi bolu ýshin etimologiyagha terenirek kóz jýgirteyik, osy sózderding maghynasyn zerttep, olardyng qanday maghynasy bar ekenin týsinip, ashu kerek. Mysaly, «ateizm» ejelgi grek sózinen shyqqan jәne sózbe-sóz «qúdaysyz» dep audarylady (ej.grek.: ἀ «joq» + θεός «Qúday»). Qazirgi ghylym men әdebiyetterde búl termin kez kelgen Qúdaydyn/qúdyretting bar ekenine degen senimnen bas tartudy jәne jalpy tabighattan tys nәrsening bar ekenin joqqa shygharudy bildiredi.

Kerisinshe, «zayyrlylyq» termiyni ateizm nemese tipti dinsizdik emes. Zayyrlylyq Qúdaygha nemese dinge emes, qoghamgha, azamattyq úiymdar men memlekettik qúrylys mәselelerine baghyttalghanyn naqty týsinu qajet.
Qysqasha aitqanda, zayyrlylyqtyng mәnin ýsh sózben bildiruge bolady: «beytaraptyq», «tәuelsizdik» jәne «bostandyq», yaghni, memleket pen azamattyq instituttardyng beytaraptyghy, memleketting shirkeuden tәuelsizdigi jәne kerisinshe, ar-ojdan men diny senim bostandyghy.

Sondyqtan bizge zayyrlylyq formasyn saqtap qana qoymay, әrbir qazaqstandyqtyng senu nemese senbeu, belgili bir dindi ústanu jәne diny ilim qaghidalary boyynsha ómir sýru nemese diny dogmalardan erkin jeke senimderi boyynsha ómir sýru tandau qúqyghy ýshin nyghaytu qajet.
Búl óte manyzdy, óitkeni qoghamnyng zayyrly tabighaty pikirler men senimderding aiyrmashylyghyna qaramastan birge ómir sýruge mýmkindik beredi. Sondyqtan qoghamnyng zayyrly sipaty - búl bizding keybir otandastarymyz qate týsingendey, dinge qarsy emes, kerisinshe útymdy qajettilik pen iygilik.

Sondyqtan respublikalyq aqparattyq-týsindiru toby júmysynyng basymdyqtarynyng biri zayyrly memleket úghymynyng mәnin neghúrlym egjey-tegjeyli ashu bolyp tabylady, biraq tek osy taqyryp qana emes. Mamandardyng aldynda diny ekstremizm men terrorizm, últtyq dәstýrler, mәdeniyet, konfessiyaaralyq qatynastar mәseleleri de bar.

24 sәuirden bastap QR Aqparat jәne qoghamdyq damu ministrligi Din isteri komiytetining jelisi osy joba shenberinde «Atakent Mall», «Megatau», «Aerovokzal», «Tekemet» iri sauda ortalyqtarynda, «Jibek Joly», «Car City», «Barys-4» jәne «Baysat» bazarlarynda, sonday-aq, jýrgizildi, sonday-aq «Tóle biy», «Muzammili», «Ály Múhammed» jәne «Vaynah» meshitterinde aqparattyq-týsindiru jәne aldyn alu júmystary jýrgizildi.
Atalghan júmys 28 sәuirge deyin jalghasady. Meshitter, sauda, oiyn-sauyq ortalyqtary jәne bazarlarmen qosa, qalanyng sport úiymdaryn, kolledjder men joghary oqu oryndaryn qamtu josparlanuda.

Abai.kz