حالىقتىڭ ءدىنتانۋ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا 2023 جىلدىڭ 24 ساۋىرىنەن باستاپ الماتىدا ءدىنتانۋ، يسلامتانۋ جانە تەولوگيا سالاسىنداعى جەتەكشى ماماندار مەن ساراپشىلاردان تۇراتىن رەسپۋبليكالىق اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ توبى ءوز جۇمىسىن باستادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقستاندا كوپتەگەن ساياسي رەفورمالار جۇزەگە اسىرىلۋدا، قۇندىلىقتاردى قايتا باعالاۋ جانە مەملەكەت دەموكراتيانى ودان ءارى دامىتۋعا سەنىمدى باعىت الۋدا. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوزىن دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق، الەۋمەتتىك جانە وسى تۇستا نازار اۋدارىڭىز زايىرلى مەملەكەت دەپ جاريالادى.

الايدا، ەگەر ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ كوپشىلىگىنە قۇقىقتىق، دەموكراتيالىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت سياقتى انىقتامالار تۇسىنىكتى بولسا، وندا زايىرلى ۇعىمىمەن قيىندىقتار ءجيى تۋىندايدى.

قازاقستاندىقتاردىڭ كەيبىرىنىڭ اراسىندا زايىرلى مەملەكەت - اتەيستىك مەملەكەتپەن بىردەي دەگەن قاتە پىكىر بار. بۇل حالىقتىڭ ءدىني ساۋاتتىلىعىنىڭ تومەن دەڭگەيىنىڭ جانە پارتيالىق اپپاراتتى بىلمەۋدىڭ سالدارى. سونداي-اق، «جاۋىنگەرلىك اتەيزم» ەلەمەنتتەرى بار بۇرىنعى كوممۋنيزمنىڭ بەلگىلى ءبىر اسەرىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى.

سونىمەن زايىرلىلىق ۇعىمى نەنى بىلدىرەدى؟ بۇل انىقتاما اتەيزم ۇعىمىنا جاقىن با؟ پاراللەلدەر جۇرگىزىپ، ولاردى انىقتاۋعا بولا ما؟ جاۋاپ، ارينە، جوق!

نەعۇرلىم سەنىمدى بولۋ ءۇشىن ەتيمولوگياعا تەرەڭىرەك كوز جۇگىرتەيىك، وسى سوزدەردىڭ ماعىناسىن زەرتتەپ، ولاردىڭ قانداي ماعىناسى بار ەكەنىن ءتۇسىنىپ، اشۋ كەرەك. مىسالى، «اتەيزم» ەجەلگى گرەك سوزىنەن شىققان جانە سوزبە-ءسوز «قۇدايسىز» دەپ اۋدارىلادى (ەج.گرەك.: ἀ «جوق» + θεός «قۇداي»). قازىرگى عىلىم مەن ادەبيەتتەردە بۇل تەرمين كەز كەلگەن قۇدايدىڭ/قۇدىرەتتىڭ بار ەكەنىنە دەگەن سەنىمنەن باس تارتۋدى جانە جالپى تابيعاتتان تىس نارسەنىڭ بار ەكەنىن جوققا شىعارۋدى بىلدىرەدى.

كەرىسىنشە، «زايىرلىلىق» تەرمينى اتەيزم نەمەسە ءتىپتى دىنسىزدىك ەمەس. زايىرلىلىق قۇدايعا نەمەسە دىنگە ەمەس، قوعامعا، ازاماتتىق ۇيىمدار مەن مەملەكەتتىك قۇرىلىس ماسەلەلەرىنە باعىتتالعانىن ناقتى ءتۇسىنۋ قاجەت.
قىسقاشا ايتقاندا، زايىرلىلىقتىڭ ءمانىن ءۇش سوزبەن بىلدىرۋگە بولادى: «بەيتاراپتىق»، «تاۋەلسىزدىك» جانە «بوستاندىق»، ياعني، مەملەكەت پەن ازاماتتىق ينستيتۋتتاردىڭ بەيتاراپتىعى، مەملەكەتتىڭ شىركەۋدەن تاۋەلسىزدىگى جانە كەرىسىنشە، ار-وجدان مەن ءدىني سەنىم بوستاندىعى.

سوندىقتان بىزگە زايىرلىلىق فورماسىن ساقتاپ قانا قويماي، ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ سەنۋ نەمەسە سەنبەۋ، بەلگىلى ءبىر ءدىندى ۇستانۋ جانە ءدىني ءىلىم قاعيدالارى بويىنشا ءومىر ءسۇرۋ نەمەسە ءدىني دوگمالاردان ەركىن جەكە سەنىمدەرى بويىنشا ءومىر ءسۇرۋ تاڭداۋ قۇقىعى ءۇشىن نىعايتۋ قاجەت.
بۇل وتە ماڭىزدى، ويتكەنى قوعامنىڭ زايىرلى تابيعاتى پىكىرلەر مەن سەنىمدەردىڭ ايىرماشىلىعىنا قاراماستان بىرگە ءومىر سۇرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان قوعامنىڭ زايىرلى سيپاتى - بۇل ءبىزدىڭ كەيبىر وتانداستارىمىز قاتە تۇسىنگەندەي، دىنگە قارسى ەمەس، كەرىسىنشە ۇتىمدى قاجەتتىلىك پەن يگىلىك.

سوندىقتان رەسپۋبليكالىق اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ توبى جۇمىسىنىڭ باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى زايىرلى مەملەكەت ۇعىمىنىڭ ءمانىن نەعۇرلىم ەگجەي-تەگجەيلى اشۋ بولىپ تابىلادى، بىراق تەك وسى تاقىرىپ قانا ەمەس. مامانداردىڭ الدىندا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزم، ۇلتتىق داستۇرلەر، مادەنيەت، كونفەسسياارالىق قاتىناستار ماسەلەلەرى دە بار.

24 ساۋىردەن باستاپ قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ جەلىسى وسى جوبا شەڭبەرىندە «Atakent Mall»، «مەگاتاۋ»، «اەروۆوكزال»، «تەكەمەت» ءىرى ساۋدا ورتالىقتارىندا، «جىبەك جولى»، «Car City»، «بارىس-4» جانە «بايسات» بازارلارىندا، سونداي-اق، جۇرگىزىلدى، سونداي-اق «تولە بي»، «مۋزامميل»، «ءالي مۇحاممەد» جانە «ۆايناح» مەشىتتەرىندە اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جانە الدىن الۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.
اتالعان جۇمىس 28 ساۋىرگە دەيىن جالعاسادى. مەشىتتەر، ساۋدا، ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى جانە بازارلارمەن قوسا، قالانىڭ سپورت ۇيىمدارىن، كوللەدجدەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىن قامتۋ جوسپارلانۋدا.

Abai.kz