Qazaqstan Premier-Ministri Álihan Smayylov Bakuge resmy sapary barysynda Ázerbayjan Premier-Ministri Ály Asadovpen keng auqymdy memleketaralyq yntymaqtastyq mәselelerin talqylady.

Kelissóz jýrgizu kezinde taraptar sauda, kólik jәne logistika, energetika jәne auyl sharuashylyghy siyaqty salalardaghy ózara is-qimyl mәselelerin jan-jaqty sóz etti. Sonymen qatar birlesken IT-jobalar jәne mәdeniy-gumanitarlyq bastamalardy iske asyru josparlary qaraldy.

Álihan Smayylov Qazaqstan ýshin bauyrlas el bolyp tabylatyn Ázerbayjan elimizding Ontýstik Kavkaz ónirindegi negizgi әriptesi ekenin atap ótti. Býgingi tanda ekijaqty jәne kópjaqty formattaghy qarym-qatynastar strategiyalyq әriptestik pen odaqtastyq qaghidattary negizinde damuda.

«QR Ýkimeti joghary dengeyde algha qoyylghan mindetterdi iske asyru boyynsha birlesken júmysty belsendi týrde jalghastyrugha niyetti. Atap aitqanda, Qazaqstan ózara sauda kólemin $1 mlrd-qa deyin jetkizu ýshin jaqyn arada Ázerbayjangha $300 mln-nan astam somagha 100 tauar pozisiyasy boyynsha óz tauarlaryn jetkizudi úlghaytugha dayyn», — dedi ol.

Premier-Ministrding aituynsha, eki el kólik-logistika salasynda da ózara belsendi әreket etude. Búl rette Transkaspiy halyqaralyq kólik baghytynyng әleuetin tolyqqandy paydalanudyng manyzy zor, óitkeni osy baghyt boyynsha tasymaldanghan jýk kólemi jyl basynan beri 1 mln tonnadan asyp, ótken jyldyng sәikes kezenimen salystyrghanda 64%-gha úlghaydy.

Sonymen qatar atalghan baghyttaghy «tar» jerlerdi joy ayasynda bizding elimizde Dostyq-Moyynty uchaskesinde 2 temirjol qúrylysy, Aqtau portynda konteynerlik hab jәne Almaty stansiyasynyng ainalma temirjol jelisin salu siyaqty iri jobalar iske asyrylyp jatyr.

«Jalpy biz Qazaqstan aumaghy boyynsha tranzit uaqytyn 2 ese – 12 kýnnen 6 kýnge deyin qysqarta aldyq, osy jyldyng sonyna qaray ony 5 kýnge deyin azaytugha tyrysamyz», — degen Álihan Smayylov Ázerbayjan uchaskesinde de osynday júmystardy jýrgizuding manyzyn atap ótti.

Sonymen qatar Ýkimet basshysy Orta dәlizdi sifrlandyru jónindegi birlesken sharalardyng da ózekti ekenine toqtaldy, búl jýk tasymalynyng ashyqtyghy men jyldamdyghyn edәuir arttyrugha mýmkindik beredi.

Óz tarapynan Premier-Ministr Ály Asadov ótken jyldary eki el arasyndaghy qarym-qatynastar strategiyalyq әriptestik dengeyine deyin óskenin jәne qazaqstandyq delegasiyanyng kelui eki elding Memleket basshylary qol jetkizgen uaghdalastyqtardy iske asyru niyetin aiqyndaytynyn atap ótti.

«Ótken jyly ekijaqty sauda-ekonomikalyq qarym-qatynastar joghary qarqynmen damydy. Ósim 4,5 eseden astam boldy.  Ózara sauda qarqyny biyl odan da joghary bolatynyna ýmittenemiz», — dedi Ály Asadov.

Sonymen qatar Ázerbayjan Premier-Ministri múnay-gaz, tranzit jәne logistika salalaryndaghy yntymaqtastyq belsendi týrde damyp kele jatqanyn, atap aitqanda, temirjol tasymaly men jalpy tranzitting ósu qarqyny joghary ekenin atap ótti.

«Býgin biz aradaghy yntymaqtastyqtyng kóptegen salasyn qozghaytyn qújattar paketine qol qoydy josparlap otyrmyz. Algha qoyylghan mindetterge qol jetkizemiz dep ýmittenemiz», — dedi Ázerbayjan Premieri.

Kelissózder qorytyndysy boyynsha kólik-logistika, sifrlandyru, turizm, sport, mәdeniyet jәne t.b. salalardaghy yntymaqtastyqty nyghaytudy kózdeytin 10 qújatqa qol qoyyldy.

Industriya jәne infraqúrylymdyq damu ministri Marat Qarabaevtyng aituynsha, olardyng biri – eki el arasyndaghy әue reysterining sanyn úlghaytu turaly kelisim. Búryn kompaniyalar ýshin әue reysteri aptasyna 32-den aspaugha tiyis edi. Endi búl shekteu 42 reyske deyin keneytildi.

Tany bir manyzdy qújattardyng biri – Transkaspiy halyqaralyq kólik baghytyn odan әri damytu ýshin birlesken logistikalyq kompaniya qúru turaly kelisim. Býgin oghan Qazaqstan men Ázerbayjan qol qoydy, jaqyn arada atalghan shartqa Gruziya qol qoyady dep kýtilude.

«Qazaqstan, Ázerbayjan jәne Gruziya arasynda birynghay kompaniya qúryluda. Ol tarifterdi biriktirumen jәne THKB-daghy barlyq jýkti óndeumen ainalysady. Kompaniyanyng basty mindeti – Qytay men Europa arasynda jýk tasymaldau. Sonday-aq barlyq prosesti barynsha jenildetu. Búryn marshrut boyynsha jýkterdi jetkizu merzimi 53 kýn bolghan, býginde ol 18-23 kýnge deyin qysqartylghan. Jana kompaniyanyng qyzmeti jetkizu merzimin biyl 18 kepildendirilgen kýnge deyin, sodan keyin 10-15 kýnge deyin qysqartugha mýmkindik beredi», — dedi ministr.

Onyng aituynsha, ýshinshi qújat osy kólik dәlizin, atap aitqanda, ol arqyly ótetin jýk aghynyn barynsha sifrlandyrugha qatysty. Búl bastamany iske asyru ýshin iri halyqaralyq investorlardy tartu josparlanyp otyr.

Qazaqstan men Ázerbayjan Ýkimet basshylarynyng kelissózderi nәtiyjesinde qol qoyylghan qújattar tizimi:

– «Qazaqstan temir joly» últtyq kompaniyasy» AQ men «Ázerbayjan temir joldary» JAQ arasynda birlesken kәsiporyn qúru jәne onyng qyzmetining negizgi qaghidattary turaly kelisim;

– «QazMúnayGaz» últtyq kompaniyasy» AQ men Ázerbayjan Respublikasynyng Memlekettik múnay kompaniyasy arasyndaghy Qazaqstan múnayyn Ázerbayjan Respublikasynyng aumaghy arqyly tasymaldau boyynsha strategiyalyq yntymaqtastyq turaly memorandum;

– Qazaqstan Respublikasynyng Mәdeniyet jәne sport ministrligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Memlekettik turizm agenttigi arasyndaghy turizm salasyndaghy yntymaqtastyq turaly ózara týsinistik jónindegi memorandum;

– Qazaqstan Respublikasynyng Mәdeniyet jәne sport ministrligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Jastar jәne sport ministrligi arasyndaghy sport salasyndaghy yntymaqtastyq turaly ózara týsinistik jónindegi memorandum;

– Qazaqstan Respublikasynyng Mәdeniyet jәne sport ministrligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Mәdeniyet ministrligi arasyndaghy mәdeniyet salasyndaghy yntymaqtastyq turaly ózara týsinistik jónindegi memorandum;

– 2005 jylghy 24 mamyrdaghy Qazaqstan Respublikasy Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi men Ázerbayjan Respublikasy Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi arasyndaghy 2023-2024 jyldargha arnalghan is-sharalar jospary;

– Qazaqstan Respublikasynyng Industriya jәne infraqúrylymdyq damu ministriligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Sifrlyq damu jәne kólik ministrligining arasyndaghy kezdesu hattamasy;

– Qazaqstan Respublikasynyng Industriya jәne infraqúrylymdyq damu ministrligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Sifrlyq damu jәne kólik ministrligi arasyndaghy kóliktik ózara is-qimyldy keneytu jәne Orta dәlizdi sifrlandyru salasyndaghy yntymaqtastyq turaly memorandum;

– Qazaqstan Respublikasynyng Industriya jәne infraqúrylymdyq damu ministrligi men Ázerbayjan Respublikasynyng Ekonomika ministrligi arasyndaghy kemeler men temirjol lokomotivterin jetkizudegi yntymaqtastyq turaly memorandum;

– «Qazaqtelekom» AQ men «Azertelekom» JShQ arasyndaghy Kaspiy tenizining týbimen talshyqty-optikalyq baylanys jelisin tartu boyynsha birlesken kәsiporyn qúru turaly kelisim.

Abai.kz