Senbi, 23 Qarasha 2024
46 - sóz 2307 1 pikir 15 Tamyz, 2023 saghat 17:26

Transformasiya

Qazaq «Kóp jasaghannan emes, kópti kórgennen súra» dep beker aitpasa kerek. Osy posty jazayyn ba, jazbayyn ba dep biraz jýrdim. Biraq ózimmen birge bir redaksiyada az da bolsa enbek etken Duman Múhamedkәrimge aiyp taghyluymen ol jayynda jelide týrli pikirlerding órbuine oray jazayyn dedim. Jәne ol jalghyz Dumangha ghana qatysty emes, adamdardyng kózqarastarynyng transformasiyagha úshyrauynyng zandylyghyna baylanysty.
**
Bәrinizge mәlim bizding elde jolgha shyqqanda kóliginizge qarsy kele jatqan kólik shamyn jaghyp-sóndirip belgi berse , onda aldynda jol tәrtibin qadaghalaushy polisiya túr degen sóz. Múny qogham jýrgizushilerding yntymaghy retinde ong baghalaydy. Riza bolyp-Alda jolpol túr deydi dep jiylyp, eskertkenge razy bolysady. Men de solay kóretinmin. Al Europa elderi men AQSh ta qalay? Onda polisiya men halyq bir -birine qarsy antagonist emes. Qayta qogham iygiliginde ekeui birlese qimyldaydy. Alghash ret ýkimettik kortejdi Europada qalay ótkizgenin kórgende tandanyp qalghanmyn. Kortejding jan jaghynan motosiklge mingen polisiya jýrip, aldydaghysy men eki qaptaldaghysy uaqytsha kólikterdi jýristerin toqtatpay aq jol jiyekterine yghystyrady da yghysqan kólikterge bastaryn iyip, iltipat jasap, әri jyljidy. Kóshedegi kólik qozghalysyn esh toqtatpastan ýkimettik kortejdi qorghap alyp jýruding múnday kórinisi әriyne bizding elde mýlde joq qoy. Oghan kóz de, boy da ýirengen. Múny bir deniz. Ekinshi ,neshe jolaqty avtobanda kele jatasyn. Aldynda bireshe shaqyrymnan kórinetindey biyikte qay jolda qanday qozghalys barlyghy elektrondy jazylyp túr. Mәselen, Amsterdamgha Roterdamnan kele jatyrsyz. A1 jolaghynda keptelis, A2 jolynda kólik azdau, V joly ashyq degen. Jolpol sizge qajetti aqparatty súramastan berip túr. Qalau sizde, jol airyqtarda qay jolgha tiyimdi týskenim dep sheshesiz, erkiniz. Ýshinshiden, kólik jýrgizushilerding jayaulargha jasaytyn qúrmetine tandandym. Bizde eger baghdarshamsyz jolda jayaugha arnalghan jolaq syzylsa neshe jerden jýrek jútqan bolsanyz da birden kesip ótpeysiz. Óitkeni epkindetip, jolaqty syzbay óte shyghatyn kólik kóp. Al Europada siz jolaqqa jetpey jatyp neshe mashina qatar toqtap, jalghyzbyn ghoy dep túryp qalsanyz ishara berip sizdi ótkizedi ghoy.
Osy kórinister mening sanamdaghy búrynghy dúrys degen oiymdy tútastay teriske shygharghan. Bizde jalpy qogham tútastay dimkәs. Biri jol erejesin búzady, ekinshisi ony qorghaydy, al shyn mәninde sony búzudan talay apattar da bolyp jatqany anyq. Ekinshiden, jolpol jýrgizushining janashyry, qorghaushysy emes, qansonargha shyqqanday qanjygham maylansa eken degen «anshy», jolgha qaltasynyng qamymen para jinaugha shyghady.
***
Bizding redaksiyadan biraz adam shetelge “Bolashaq” baghdarlamasymen oqugha ketti. Jalpy jurnalist degen qyzyq qauym. Olar bir-birin eshqashan kórmese de jazulary arqyly syrttay bilisip jatady. Baghalaydy, quanady, keyde kýiinedi, keyde renjiydi. Óz basym shetelge ketken әriptes ini-sinlilerimning tynysynan habardar bolyp otyrdym, әriyne jazghandary arqyly. Solardyng birazynyng boyyndaghy ózgeristerdi de tanydym, yaghny búl transormasiyalanudyng jýrip jatuynyng belgisi edi. hәm olarda búryn kórmey jýrgenderin kóretin kóz, búryn oilamaytyndaryn oilaytyn kýy keldi, óitkeni demokratiyalyq orta dimkәs aghzany sauyqtyratyn orta. Dumannyng da shetelge magistraturada jýrgende osy sauyghugha bettegenin bayqaytynmyn. Kózqarastaryn, búrynghy dúrys degenderinning búrys ekenin saraptaytyn oy bergen, qolyna qalam ústatqan quat elimde de ong ózgerister bolsa eken deydi. Men Dumannyng sol oiyna senemin. Sondyqtan Duman búryn solay jazatyn, endi bylay deytin bolypty deu meninshe dalbasa aiyptau.
***
Oy da kóp oilay bersen. Keshe jelide әriptesim Sandughash Dýisenovagha polisiyanyng istegeni jariya boldy. Naghyz zang taptau, adam qúqyghyn óreskel búzu. Sony jasaushylar kim? Qúqyq qorghaushylary demey qúqyq qorlaushylary deseng sayatyn polisiya qyzmetkerleri. Azghyndyqqa baratyn osynday «qorghaushylardan» qogham tazaruy kerek pe, kerek! Endeshe transformasiya býkil qúqyq qorghau jýiesine kerek! Sonda ghana elining bolashaghy ýshin transformasiyalanghan azamattargha qater tumaydy!

Anar Tóleuhan

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1468
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3243
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5395