Biz kóbine pendeshilikpen bórik kiygenning namysy bir degen oidyng jeteginde ketip, qyz-kelinshekter әdebiyetining qazaq әdebiyetinde oiyp túryp oryn alatyndyghyn esten shygharyp alamyz. Ne bolmasa, erlermen tirkestirip, osylardy da bir elep eskeru kerek syqyldy  degen kónil jyqpastyqpen qosaq arasynda atay salamyz. Áyelder әdebiyeti – dau-damaygha toly әdeby fakti, adamzattyng asyl  negizi analardyng qolymen  jazylghan mәtin sóz ónerining derbes salasy bolugha qúqylyghy jayynda pikir ala qúlalyghy jetip artylady.

Áyelden әdebiyetshi shyqpaydy ma?

Biz kóbine pendeshilikpen bórik kiygenning namysy bir degen oidyng jeteginde ketip, qyz-kelinshekter әdebiyetining qazaq әdebiyetinde oiyp túryp oryn alatyndyghyn esten shygharyp alamyz. Ne bolmasa, erlermen tirkestirip, osylardy da bir elep eskeru kerek syqyldy  degen kónil jyqpastyqpen qosaq arasynda atay salamyz. Áyelder әdebiyeti – dau-damaygha toly әdeby fakti, adamzattyng asyl  negizi analardyng qolymen  jazylghan mәtin sóz ónerining derbes salasy bolugha qúqylyghy jayynda pikir ala qúlalyghy jetip artylady.

Áyelden әdebiyetshi shyqpaydy ma?

Biz qazir danyshpan da, kemengerge balaytyn aqylmandar әielderding shygharmashylyghyna ýrke qaraushy sekemshil pikirde bolghandyghyn andaymyz.  F. Nisshe ýshin jazushy әiel:  «әiel-әdebiyetshi, qanaghattanbaghan, tynymsyz, jemissiz jýrek pen mәuesiz oidyng iyesi»[Sumerky kumirov, ily Kak filosofstvuit molotom // Nisshe F. Stihotvoreniya. Filosofskaya proza. SPb., 1993. S. 598.]. O. Veyninger óz kezeginde XX  ghasyrdaghy әielde jan da, órelik te, adamgershilik sezimi de joq degen synaydaghy: «Kóptegen әiel jazushylar bar, biraq, osy bir әielderding qalamynan shyqqandarynan eshbir óreli oidy emge taba almaymyz» [Pol y harakter. Rostov-na-Donu, 1998. S.273.] atty «úly  janalyghyn» ashyp aidy aspangha biraq shyghardy.

Búghan qarama qarsy feministik pikirdegi synshy ghalymdar Yu. Kristeva, L. Irigarey, E. Siksu óz kezeginde kerisinshe, «әielder әdebiyetin» әdeby prosesten tútastay bólip alyp, onyng «naghyz» atanuyna qúqyghy zor ekendigin әlemge pash etip ýlgerdi. Olar әielder shygharmashylyghyna iykemdilik, polivalentilik, beyzorlyq tәn bolyp keledi dep óz dәiekterin algha tartady. 

Al, birqatar synshylar әdebiyet soghyrlym solghyn bolghan sayyn «er» jәne «әiel» dep bólinushilik oryn alady da, әdebiyet ózining joghary ansarly mәndiligine jetken tústa әlemdik sóz óneri tarihy jynystyq «alaqúlalylyqty» joqqa shygharyp, adamzat prozadaghy «asyl» men «tatymsyzdy»  ózi-aq ekshep alady degen oryndy pkirilerin týiindeydi.

IYә, baghymyzgha qaray qazaq prozasy «erkek» jәne «әiel» dep esh bólingen emes, tek «jaqsy» jәne «jaman» bolyp saralanyp keledi. Biraq ta, әdeby proseste ózindik orny bar qazaq prozasynyng sanlaqtary  Shәrbanu Qúmarova, Aygýl Kemelbaeva, Roza Múqanova, Gýlzat Shoybekova t.b. bir tútastyqta alynyp qarastyrylyp, arnayy zertteu nyshanatyna ainalugha tiyis. Biz qazaqtyng qalam ústaghan әielder qauymyn bólshektemey, olardyng shygharmashylyghyn erlermen birlikte alyp, tútastyra qarastyrar bolsaq, qazir Batys әdebiyetinde shatysyp-bytysyp jýrgen alakýbi oidan әdebiyettanu ghylymyn arashalap alar edik. 

Qazaqta jynysqa bólinbeytin  poza – Alash prozasy

Qazaqta jynysqa bólinbeytin Alash prozasy ghana bar. Biz qazir sonyng kósegesin ózining mistikalyq realizmimen kógertip jýrgen sóz asylynyng baybyna baryp, mәiegine qanyp jýrgen qalamgerlerimizding biri – Gýlzat Shoybekovanyng «Últabar» hikayatynyng (avtor – ózi povesti dep ataydy) negizinde oiymyzdy órbitip, pikirimizdi týiindemekpiz. Býginde bir nәrsening basyn ashyp alghan lәzim. Avtorlar kóbine әdebiyettanushylar kelise qoymaytyn janrlyq úghymdardy qoldanugha әues, romannyng nemese miniromannyng shartyna tolyq jauap beretin shygharmany povesti dep ataugha boy aldyrady da, zertteushisin dal qylady. Keyde shaghyn әngime qalamgerining sóz siqyryn jete mengeruining arqasynda hikayattyq qúdiretke ie bolady. Biz «Últabardyn» baspa betine shyqqan yqshamdalghan núsqasy men  qoljazbalyq núsqasy boyynsha taldama jasaugha oqtalghan tústa búl tuyndynyng janraralyq tekke jatatyn shygharma ekendigin bayqadyq. Romannyng jýgin arqalaghan mәtindi shartty týrde óz tarapymyzdan hikayat dep atap otyrmyz. Búlay deuimizge, alash әdebiyetindegi әdeby paradoks  Tayyr Jomartbaevtyng ótken ghasyr basyndaghy túnghysh satiralyq ertegilik romany –  «Qyz kórelik» mysal bola alady. Gýlzattyng búl tuyndysyn endi-endi óristep kele jatqan qazaq әdeby prosesindegi miniromandardyng kórinis beruining jarqyn ýlgisi demekpiz.

Avtor Alash Anasynyng iydealdy beynesin: «Ishime adam aitsa nanghysyz jantalas kirdi. «Anau «Maymyldyng miyn» jazghan Birdeme... skiy kim? Myna «Synar ayaqty» jazghan Sirdeme...bekov kim? Men kim? Men Qazaqpyn! Erkindikpin, Azatpyn! Qalmaghyng men orysyng ýsh jýz jyldan qoynyna qolyn salsa da qúpiyasyn bile almaghan Ghajappyn! Ór keudeli men qazaqtyng qyzymyn! Demek, últymnyng Namysymyn, Arymyn! Qazaq atamnyng úrpaghy mening Namysymnan nәr alyp, mening Arymmen adymyn týzeydi. Men nege osal bolugha tiyispin. Kórsin әlem, qazaq Qyzynyng kim ekenin» dep qapysyz somdaydy. Oghan qarsy pikir: «Áyelden óner-ghylym shyqpaydy» dep jýrgen Ghaniym sol әielden úrlyq emes, baryn tartyp alyp zorlyq jasap túrghany qalay» delinip, nisshelik orayda boy kóterip, ózining ústanymdyq shalajansarlyghyn tanytyp alady.

Birden angharylatyn bir jayt qalamgerding búl shygharmasyn últtyq arhetipsiz qabylday almaytyndyghymyz. Jәne qalamger óz әdeby derbestigi men shygharmashylyq stilidik ereksheligin tapqan prozaikterimizding qatarynan. Qazaq әdebiyetine qazir ekspozisiyasyz birden tuyndyny avtorlyq monologpen bastap ketu jәne «MEN-SEN»-«SEN-MEN» monologtyq narrasiyasy dendep endi. Qalamgerlerimizding sóz saptauy san aluandana týsti. Kezinde tilshiler qazaq әdebiyettanuyna zorlyqpen engizgen 1 jәne 3 jaqtan bayandau deytin qisynsyzdyq osylaysha zerdeli de, izdempaz sóz zergerlerining bal jighan araday tynymsyz shygharmashylyq enbektenulerining arqasynda últ әdebiyetining kókjiyegin keneytip, әlem әdebiyetimen birge qaryshtay qadam basugha jetelep otyr.

IYә, «Últabar» óz boyyna kórkemdik janashyldyghy men alashtyng mistisizmin syidyrghan hikayat ekendigin ózining alghashqy jolynan-aq tanytady:

«Ey, mening janymnyn, jaratylysymnyng bir bólshegi  bolghan Týsterim, maghan neni týsindirgilering keledi?!

Ey, mening әldeqashan jer qoynyna ketken jaqyndarym, meni nege sarsangha salyp, menen ne kýtesinder?!

Eki dýniyening arasy tym jaqyn, tym úzaq, ...qúrdym, biraq osy qúrdym bizge kedergi me?!

Bizder kezdeysoqtyqqa balap jýrgenderimizding barlyghyn biz dýniyege kelmey jatyp bir Qúdiretting jasap qoyghandyghyn, ol joldan, ol baghdarlamadan tútastay bólinip shyghyp kete almaytynymyzdy, óz qalauymyzben ómir sýrip jýrmiz degenning ózinde sol qúdiretting shenberining ishinde, sol qúdiretting qalauymen ómir sýrip jatqanymyzdy menen de jaqsy bilesizder ghoy. Ólgender, naghyz tiri – Sizdersizder! Kýsh-quat, qúdiret sizderde. Bizder oryndaushy, baghynushy, sharasyz pendemiz».

Arhetip – degenimiz adam qabyldauyndaghy әldebir әmbebap obraz ekendigin әueli ayarlyqpen Z. Freyd engizip, aldymen onyng zymiyandyghynyng jeteginde ketip, keyin odan irgesin aulaqtatqan pikirlesi, orynsyz dәriptelgen ghylymdaghy alayaq avstriyalyqtyng eshbir negisiz aua jayylghan eshbir dәstýrli din qabylmaytyn beyәdep qateligin betine basyp, shynayy arhetipting ne ekendigin ghylymgha engizgen K. G. Yung, keyinirek filosofiyadaghy psihoanalitikalyq baghyttyng ókili J. Lakan óz enbekterinde  atap ótti. K. G. Yungshe, búl obrazdar adam sanasyn biylep-tóstep, «barlyq adamdar boyynda әrkimning jan әlemining ortaqtyq negizin týzetin  jekeshildik (sverhlichnyi) tabighatyna ie bolu» újymdyq sansyzdyqtyng basty mazmúny bolyp tabylady. 

Mine, osynyng bәri hikayattyng narrattyq bastamalyghy monologtik «MEN-SEN»-«SEN-MEN» arqyly oqyrman sanasyna jol tartady. Qany qazaq, jany qazaq oqyrman men alash avtory arasynda súhbattastyq auany qalyptasady. «Adamzat tirshilik etip kele jatqan Jer-dýnie – býkil qúpiya әlemning qaynar ortasy jәne ne izdeseng tabylatyn әlemderding jannaty. Mening halqym – túla boyynda túnyp túrghan tektiligin baghalay almay ózgege telmirumen kele jatqan anghal da daraqy. Al men osy halyqtyng bir tamshy qanynan jaratyla túra, bilgenin eshkimge ýiretuge tyryspaghan – әri nadan, әri zalymmyn. Sizderden iyilip  keshirim súray otyryp, bir qyzyq jaydy bayan eteyin».

Biz taransmәdeny kezenderge boy úryp, mәtinning jetegine ilesip, baghzy qazaq tirligine qúlash úryp qalay qoyyp ketkenimizdi ózimizde angharmay qalamyz. Búl arada birding atynan mynnyng oiyn syrtqa lyqsytu men mynnyng atynan birding pikirin júrtqa jang oryn alady. «Sana aghymy» Gýlzat qalamy qúdiretimen últtyq jiyntyq obraz – Alash Anasy arhetiypin jadymyzda ornyqtyrady.

TMD-lyq zerteushiler E.Petrova, V.Shishkinder  K. G. Yungting enbekteri boyynsha: Kólenke Arhetiypi (Arhetip Teniy), Anima Arhetiypi (Arhetip Animy), Ana nemese Jan Arhetiypi (Arhetip Matery ily Dushiy), Abyz Arhetiypi (Arhetip Mudresa), Animus Arhetiypi (Arhetip Animusa), Sәby Arhetiypi (Arhetip Rebyonka) siyaqty alty negizgi arhetiypi atap kórsetedi.  G.Shoybekova Ana nemese Jan Arhetiypi jәne Sәby Arhetiypi arqyly ózindik shygharmashylyq әlemin ómirge әkele bildi dep aitugha negiz bar.

«Bala jastan meni qorshaghan bir qúpiya әlem bar. Onyng syryn anam ghana biletin. Ol baqilyq bolyp ketkeli men jalghyzbyn. Ózegimdi jaryp bara jatsa da ol jayly tis jaryp tiri jangha aita almaghan edim. Býgin amalsyzdan aqtarylghaly otyrmyn. Ol syr – mening týs kórgishtigim. Týs kórmeytin adam bolmaydy dersiz. Maghan qorqynyshtysy – kórgen týsterimning aina qatesiz ómirde oryndalatyndyghy».

Osy baghytta últtyq sanasyzdyq «týs kóru» miftemesi mәtin qúrylymyna dendep ornyghyp, «Últabardyn» leytmotiyvin qúraydy. Qazaq ertegilik jәne ertegilik emes prozasyndaghy arhetiptik nyshan-belgi sujettik jelining órbuine septesip, qazirgi qazaq prozasyndaghy dәstýr men janashyldyqty oqyrmangha tanyta týsedi.

«Týsimde әkemdi kórippin. Qaranghyda  jol tappay kele jatyr ekenmin. Alystan jaryq kórinedi. Janyna barsam – jap-jasyl baqtyng ishinde tóbesi jabyq, jan-jaghy ashyq, jazdyq bir lashyq siyaqty sәkide әkem otyr. Otyrghan jeri de, ainalasy da jap-jaryq, erekshe núrgha bólengen. Ákem meni kózi shalysymen  ornynan atyp túryp qúshaqtaydy. Men de әkemdi qúshaqtap jylap qoya beremin.  Kóz jasyma shylanyp túryp:

–  Áke, әke, ýiim qashan bolady!  Ábden  tozyp kettim ghoy, myna balalarymdy taza  jerde ósirgim keledi, –  deymin.

– Sening tileuindi tilep jýrmin ghoy, – dep arqamnan qaghyp әkem de qosyla jylaydy. – Búl jaqqa nege asygha beresin? Búl jaqta eshqanday da qyzyq joq. Odan da sender jaqqa asyghyp otyrghan «Ghajap bala» bar, sony qarsy alyndarshy. Biraq ol bala Oghan sen riza bolsang ghana barady, – deydi».

 M. Mark pen K. Pirsondar qalamger óz kezeginde eki týrli amal-tәsil (individuumnyng damu kezeni men uәjildikting qalyptasuy) arqyly әrbir adamgha psihologiyalyq tiypi jәne minez-qúlyghyna oray ózining psihikasyn belgili bir aqparatty qabyldau beyimdiligin damytu ýshin óz shygharmalary boyynda túlghalyq arhetipter (arhetipy lichnostey), ekzistensialdy mazmúndaghy arhetipter (arhetipy ekzistensialinogo soderjaniya), ómirtýzushi arhetipter (arhetipy jizneustroiytelinye), uaqyttyq arhetipterdi (arhetipy vremeni) órelikpen úsynady degen oryndy pikir aitady. Biz Gýlzattaghy mәtin boyynda úshyrasatyn túlghalyq arhetipterdi jogharyda sóz etip kettik. Endi, jazushynyng ekzistensialdy mazmúndaghy arhetipterine keletin bolsaq: Kólenke Arhetiypi nemese Synar Arhetiypi (Arhetip Dvoynika) jәne Ómir Arhetiypin jatqyza alamyz.

Baghzyqazaqtyq úghym-týsinikter: Týs kóru

Endi mәtinge sóz kezegin bereyik: «Týs kórgishtik qabilet birge tughan synarym Saghirada da bar. Biz egiz edik. Egiz dep atalyp, birdey kiyim kiygenimizben dene bitimimiz de, týr-túlghamyz da, tipti minez-qúlqymyz da bir-birimizge úqsamady. Úqsamaq týgili ekeumizdi   birge tuylghan aghayyndy deuge kelmeytin aiyrmashylyqta edik. Osynshama aiyrmashylyq, keregharlyqtyng ishinde ekeumizdi jaqyndatyp, baylap-matap qoyghanday әser etetin jalghyz-aq nәrse bolatyn. Ol – ekeumizding birdey týs kóretindigimiz edi. Saghira әldekimnen zәbir kórgende jәne týsinen shoshyghanda ghana bauyryma tyghylyp, menimen birge tuylghany esine týskendey pana izdeytin. Basqa kezderde mening óli-tirim oghan әser etpeytin. Al ol degende mening shyghargha janym bólek edi. Eseye kele Saghiradaghy týs kóru qabileti kómeskilenip joghala bastady da, kerisinshe mening sanamdaghy әldebir túman seyilip, qúpiya әlemning syry aiqyndalyp kele jatty.

Týs kóruding eng qorqynyshty jeri – ony kórip jatqan sәt emes, kórip bolghannan keyingi sәt. Auzyna óz dene salmaghynnan da auyr qúlyp kerek.

Týs ghayyptan kelip sening sanana engen sәtte balqyghan bir beynede auada qalyqtap túratyn sekildi. Auzyndy «a» dep ashyp jorydyng eken, ol әp-sәtte-aq sol beynege enip, adam  ómirinde oqigha týrinde oryn alady.

Ýnemi bolmasa da aragidik Saghiranyng da kórgenderi kelip túratyn. Keyde jýzdesken, habarlasqan sәtterimizde «týs kórding be, apamnyn, әkemning jaghdayy qalay eken?» deu bizge ýirenshikti jaghday. Olar  biraz uaqyt týsimizge enbey ketse kәdimgidey alandaymyz».

Osylaysha baghzyqazaqtyq úghym-týsinikterdi óriltken qalamger qalamy últtyq «týs kóru» miftemesin temirqazyq ete otyryp, Ómirtýzushi arhetiyp: mifologiyalyq simvol «Últabargha» oqyrmanyn bastap alyp kelip, alashtyng mәdeny qúndylyghy ayasynda últyn miyletshildikpen úlyqtaugha kóshedi.

«Jana jerdegi jana emhana, beytanys dәrigerler. Maghan taghy da «últabaryng auyrady» degen anyqtama berildi. Bir qúdiret meni qayda barsam da últabargha qaray iytere berdi. Birneshe bólmedegi tekserulerden ótip, songhy esikting aldynda túrmyn».

Songhy kezde qazaq prozasyndaghy ónimdi janashyldyq kiristirme novellany keninen qoldanushylyqtyng orny aluy oqyrman retinde bizdi qatty quantady. «Últabardaghy» «Dәrigerding әngimesi» atty kiristirme novellalar shoghyry hikayattyng әrin kirgizip, avtordyng shygharmashylyq maqsatyna qol jetkizuine mýmkindik beredi.

Qazaq úghymyndaghy ang men qús, ósimdik әlemi men últyq ong-órnek te, rulyq tanbalar da arhetiptik simvolikagha ie dey alamyz. Osynyng bәri újymdyq sanasyzdyqpen qazaq qalamgerlerining boyynda qay tilde jazbasyn mәdeny kodtanu arqyly shygharmashylyq prosess ýstinde kórinis tauyp otyrady. Osy arhetiptik simvolikamyzdyng biri – «Últabardy» qalamger týrli qyrynan tәmsildeydi, keyde eshkim oilamaytyn jerden sonylyqpen tәpsirleydi. Osy jolda avtor «– Maghan últabardyng orysshasyn aityp berinizshi, dәrigersiz ghoy, – dedim beyne bir últabardyng orysshasyn bilsem býkil syrqatymnan sol sәtte-aq aiyghyp  ketetindey.

– Nege? – dedi dәriger kózi sharasynan shygha tandanyp, – onyng orysshasyn ne isteysiz?

– Ne isteytinimdi ózim de bilmeymin, әiteuir osy últabary qúrghyr meni әbden sharshatty»... Shygharmashylyq adamy Aghila men adam janynyng arashasy dәriger ghalym Núrjan Núrghaliyúly arasyndaghy dәneker baylanysqa kuә bolamyz.

«Bir salada qyzmet etseng de bilmeytin medisinalyq júmbaqtar kóp qoy. Sózden sóz tuyp, onkologtar óz salasy boyynsha birining sózin biri ilip әketip dabyrlasyp otyrghan. Kenet olar  әiel jatyryndaghy onkologiyalyq isikterding operasiya kezinde  tabylmay qalatynyn, qashyp basqa aghzagha emes, tura últabargha baryp jasyrynatynyn aityp qaldy. Al últabardaghy isikter jatyrgha...

– Últabar men jatyrdyng qanday baylanysy bar? – dep men júlyp alghanday súraq qoydym. – Últabar as qorytu organy, al jatyr jynys mýshesine jatpay ma?!

– Bilmeymiz, – desti olar, – bilmeymiz. Allanyng bir qúdireti!».

IYә, ol qúdiret qazaqqa qana tanylghan dep oiyn týiindegen qalamger keyipker auyzyna bir kezde әlemdik imperiya qúrghan últtyng býgingi ókinishin bylaysha salady: «Key halyqtardy úly halyq deydi. Olardyng úlylyghy nede? Úlylyghy – ghylymda. Ghylymnyng san-salaly taraularyna tereng ýnilip, zerttep, ghylymy dәleldeuinde. Ghylymy ozyq eldin    isi de, sózi de ozyq. Olar ómirdegi tirshilik ataulygha ghylym kózimen qaraydy. Al biz әlemge orystyng terezesi arqyly syghalaymyz... Qolymyzda túrghan ghylymdy elemey bireu syrttan әkelip kórsetse tan-tamasha bolamyz. Ghylym tek shet elde dәleldenu kerek siyaqty әldebir kókjiyekke kóz taldyra janalyq kýtemiz. Bizge salghyrttyqtan, boykýiezdikten jyldam arylghanymyz jón.

Men últabardy ghylymy dәleldep shyqqan kýnde de mening qazaghym on oilanyp, jýz tolghanyp «rasynda osynday sóz bar edi ghoy, mynanyng ghylymy ras pa eken, jalghan ba, qazaq    atamnyng yrym-joralghysynyng astarynda shynynda da shyndyq bolghany ma?» dep dauryghyp jýrgende әlgi úly halyqtar ony jýzege asyryp, patiyentin iyelenip te qoyady. Biz taghy da aldanyp, qoydyng últabaryn jep qala beremiz»...

Újymdyq sanasyzdyq teoriyasynyng negizin salushy K. G. Yung zamana adamynyng sanasynyng az ghana bóligi óz dәuirining ónimi bolsa, qalghany kóne dәuirden múragha semiotikalyq múraghat, onda oilau arhetip pen simvol arqyly tanbalanghan dep esepteydi.  K. G. Yungke salsaq, eng kóne obrazgha «sәby arhetiypin» jatqyzamyz. Ol turaly derek kózi mifologiyalyq, foliklorlyq, din arqyly taramdalady.  K. G. Yung arhetiptik mazmúnnyng kórinis tabuynyng qiyndyghyn auyzgha ala otyryp, simvolikalyq keyiptengen sәby obrazynyng tórt negizgi motiyvin atap kórsetedi. Olar: sheksiz mýmkindik jasyrynghan bolashaqtyng әleueti; әlem men mәdeniyetting túmsa kezin tanytatyn tәnirshe (bojestva), miftik qaharmannyng sakraldy simvoly; jynystyq nyshany aiqyndalmaghan beyuaqyttyn, bólshektenbegen әlemning beydýniyelik tәrtibining simvoly; beyrasionaldy bastau kózding keyiptenip, ómirdi beykýnәlikpen qabyldau.

«Aragha ýsh jyl salyp bosaghasyn attap túrmyn.  Ákem ýshin, Ghajap bala ýshin jәne boyymyzda býlkildey aghyp jatqan qanymyz ýshin... Álsin-әlsin bayaghy Ghajap balany oilap qoyamyn. Ony qarsy alugha eshqaysymyz dayyn bolmaghanymyz ba? Adamnyng emes, Allanyng bergeli túrghan syilyghyn qabyldamau – netken nadandyq, netken qatygezdik... Ol – Ghajap bala! Ol dýniyege keluge tiyisti. Men ony qalayda dýniyege әkelemin! Tipti ózim búl dýniyeni kórmey ketsem de...» degen joldardan bir perzent ýshin nege de bolsyn baratyn qazaq anasynyng jan keshtiligin týstep tanyp, Ana Úlylyghyna bas iyemiz. Tilimizde Úly degen Jaratqangha tәn epiytet tek Alash Anasy sózimen ghana qosaqtalady.

Sondyqtan, qalamgerlerimizdegi bala keypi sanasyzdyqtyng spotandy, sinkretti, obrazdy tabighatyn tanytady. Gýlzattaghy «mәngilik bala» beynesi «ghajayyp bala» beynesine ainalyp, alashtyng baqilyq arhaikasy men «tәnirlik» jәne «pendelik» әlemining arqauyn jalghastyrady. Osy «ghajayyp bala» motiyvin alghash qazaq әdebiyetine әkelgen jazushy Maral Sqaqbaevtyng jeke bastyq pendelik dramasyn, odan әri jútyndyryp, jalpyúlttyq dramagha ainaldyrghan shygharmanyng keyipkeri Aghilanyng úly jýregining dýrsilimen tynystaghan tylsymdy hikayattyng songhy betin jabamyz.

Abai.kz