Qazir orystardyng beli men saghyn syndyrghan Ukraina oiranynan keyin OA men TMD әleminde qalyptasqan tanym-týsinikterge ózgerister ene bastady. Sonday ózgeristing birin Mәjilis deputaty Rinat Zayytov úsyndy. Ekeuara aitystan parlamenttegi tartysqa auysqan Rinat Zayytov saylaushylary aldynda úpay jinau maqsatynda ma, әlde ózining azamattyq pozisiyasy ma, kim bilsin «mektepterdegi orys әdebiyetining ornyna әlem әdebiyetin oqytayyq» degen pikirin júrt aldyna jayyp saldy.

Maghjanshalasaq, búny toqsannyng toby qúptap, qalghan ony óre týregeldi. Sol óre týregelgen ondardyng biri telejýrgizushi, QR Enbek sinirgen qayratkeri Qarakóz Sýleymenova boldy.

Qarakóz hanymynyng sózine kezek bereyik.

«Eng birinshi, orys әdebiyetining saghat sany qazaq әdebiyetinen kóp bolmau kerek. Ol dúrys. Biraq ony kenestik kezende emespiz dep alyp tastaugha kelispeymin. Bizde qazir shetel әdebiyetin aghylshyn tilinde ekining biri oqy almaydy. Al shetel әdebiyeti qazaq tiline audarylyp bitkenshe әli jyldar kerek. Búl úzaq ýrdis. Ekinshiden, qazaqta Abaydan úly kem shyghar. Abaydyng ózi orys әdebiyetin joghary baghalap, qazaq әdebiyetining damuyna sol arqyly ýlken janalyqtar әkelgen.  Pushkinnen realizm әdisin qazaqshalasa, Krylovtyng mysaldaryndaghy satiralyq janrdy qazaqy bolmysta beyimdedi.  Sonday-aq Abaydyng Lermontovty erekshe sýiip, ólenderin kóp audarghanyn bәrimiz bilemiz», - deydi Qarakóz Sýleymenova. Búny qaz365.kz sayty jazdy.

Búl jerde Qarakóz әpkemiz qazirgi qazaq tildi jastardyng shetel jazushylary men әdebiyetin týpnúsqadan oqy bastaghandyghyn eskermeuin nemen týsindiremiz. Jәne JOO baklavrlar men magistrler shetel әdebiyetining klassikterinen diplom júmystaryn qorghap jatqanyn eskeruge tiyispiz. Hosh, әpkemizding keleli oiyn ary qaray jalghastyrayyq:

«Jalpy, óner tilge, últqa bólinbeui kerek. Dýniyening qay jerinde bolsa da óner, әdebiyet oqyrmandy izgilikke shaqyrady. Sanasyn oyatyp, jana satygha kóteredi.  Últtyq sana, últtyq ruh bir elding әdebiyetin joghaltqanmen kóterilmeydi. Búl jerde últtyq tәrbie degen tereng mәsele jatyr. Bizdegi iydeologiyalyq júmystardyng әlsizdigi bar. Eng bastysy, halyqtyng ekonomikalyq, әleumettik qauipsizdigi sheshilmegen. Minberde otyrghan deputattargha әdebiyetten de kýrdeli mәseleler jetedi dep oilaymyn», - deydi telehanym.

Álem әdebiyetin últqa tanytudyng telejobalary jasap, sol arqyly da nasihattaugha bolatynyn búl kisi nege eskermeydi? Jaqsy, orys әdebiyetining joqtaushysy, Rinat siyaqty orys әdebiyeti biyligining kórin qazushygha qatysty taghy bir oiynyng súlbasyn bylaysha jetkizdi:

«Nelikten, Europa elderinde volonterlikpen, mәdeniyetpen kóp ainalysady. Adamnyng túrmystyq qajettilikteri ótelgende, bizdegidey kreditke tamaq ishpegende, kitap oqugha da niyetteri auady. Qazaqtyng tili, dili, dәstýri otbasyndaghy tәrbiyeden bastalyp, ary qaray qoghamda jalghasyn tabu kerek. Biz últtyq tәrbie týsinigine, ókinishke qaray, әli de tereng qaray almay jatyrmyz», - deydi Qarakóz Sýleymenova.

Qarakóz Sýleymenova - ataqty әdebiyet synshysy Asqar Sýleymenovting qyzy, akter Doshan Joljaqsynovtyng júbayy bola túra qayyny bolyp tabylatyn Rinat Zayytov mektepterde orys әdebiyetining ornyna әlem әdebiyetin oqytu kerek degen úsynysyna qarsy shyqqany sasqan ýirekting artymen jýzgeni siyaqty tirlikti eske salady eken.

Abai.kz