Tirining qamyn tiri jer,

Tiriler birin biri jer.

Tirlikte qashqan qadirin

Ólgende ghana biliner.

Ólining qamyn tiri jer,

Joqtauyn salyp jýginer.

Joghaltyp alghan asyly

Ayrylghanda biliner.

 

Tirining qamy – bas qamy.

Kýnde bir әlem – ashqany.

Kýiremeytindey kónili,

Qúlamaytynday aspany.

 

Ólining qamy – óz qamy.

Topyraq bolyp tozghany.

Azasyn tútqan aghayyn

Mәngilik meken qazghany.

 

Ólining qamy – óz qamy,

Ógeysip ketken óz qany.

Bir uys topyraq búiyrtyp,

Mandaygha baqyt jazghany…

 

Tirining qamy – bas qamy,

Tausylmaytynday dastany.

Ólenshil ózen ótkeni.

Ayghayshyl asu asqany.

 

Ólining qamyn tiri jer,

Tiriler birin biri jer.

Bir kýni biz de baramyz,

Sen aman bolshy, siri Jer!

 

***

Perishteler qonyp jatyr,

Oqiynshy bir ayat.

Jerde duman bolyp jatyr,

Baryn qalsyn, kim ayap…

 

Qanattaryn qaghyp-qaghyp,

Qonady kep qolyma.

Jannyng otyn jaghyp alyp,

Ýmit arttym jolyma.

Perishteler qonyp jatyr

Úlpa qardan jaralghan.

Jerde duman bolyp jatyr,

Toy tizginin qar alghan…

 

Audarylyp, tónkerilip,

Qonghanynsha myng aunap –

Ay núrymen kómkerilip,

qar jauyp túr qylaulap…

Tirining qamyn tiri jer,

Tiriler birin biri jer.

Tirlikte qashqan qadirin

Ólgende ghana biliner.

Ólining qamyn tiri jer,

Joqtauyn salyp jýginer.

Joghaltyp alghan asyly

Ayrylghanda biliner.

 

Tirining qamy – bas qamy.

Kýnde bir әlem – ashqany.

Kýiremeytindey kónili,

Qúlamaytynday aspany.

 

Ólining qamy – óz qamy.

Topyraq bolyp tozghany.

Azasyn tútqan aghayyn

Mәngilik meken qazghany.

 

Ólining qamy – óz qamy,

Ógeysip ketken óz qany.

Bir uys topyraq búiyrtyp,

Mandaygha baqyt jazghany…

 

Tirining qamy – bas qamy,

Tausylmaytynday dastany.

Ólenshil ózen ótkeni.

Ayghayshyl asu asqany.

 

Ólining qamyn tiri jer,

Tiriler birin biri jer.

Bir kýni biz de baramyz,

Sen aman bolshy, siri Jer!

 

***

Perishteler qonyp jatyr,

Oqiynshy bir ayat.

Jerde duman bolyp jatyr,

Baryn qalsyn, kim ayap…

 

Qanattaryn qaghyp-qaghyp,

Qonady kep qolyma.

Jannyng otyn jaghyp alyp,

Ýmit arttym jolyma.

Perishteler qonyp jatyr

Úlpa qardan jaralghan.

Jerde duman bolyp jatyr,

Toy tizginin qar alghan…

 

Audarylyp, tónkerilip,

Qonghanynsha myng aunap –

Ay núrymen kómkerilip,

qar jauyp túr qylaulap…

 

 

 

***

Qyrdan yzyl jel,

Jýirik qoly úzyn jel

Júqalap bir syr aityp,

Joghymdy aityp múnaytyp,

Jelghabyzday syn saldy,

Jelqobyzday ýn saldy,

Shalghayyna sýrindi.

Empen-empeng jýgirdi,

Shat-shәlekey býlindi,

Eki etegin týrindi.

Balarqaly bel asqan,

 

Bayaban men kól asqan,

Jolsyz jerden jol ashqan –

Jan sarayyn sol ashqan…

Oylap-qyrlap jelgen sol,

Oyda-joqta kelgen sol,

Keshki ymyrtta әl bergen sol,

Kezeng asyp ólgen sol…

Qyrdan esken qyzyl jel,

Jýirik qoly úzyn jel

Kókiregim tazalap,

Kónilimdi mazalap

Jelghabyzday syn saldy,

Jelqobyzday ýn saldy…

 

***

Kónilim jýirik,

Kózim jýirik,

Qolym jýirik,

Qashannan adastyrghan

jolym jýirik.

Shashyma shan

júqtyryp sharshatady,

Qútylmasqa qúryp ap

Toryn búiryq.

 

Mandayyna jazghanyn kórersing de…

Quanasyn, jylaysyn, ólesing de…

Ajaly jýirik

boldy jaryqtyqtyn,

Dep alyp, saqtamaydy-au,

el esinde.

Jadynda ústaytúghyn jaqyn ghana,

Basqagha beymaghlúm atyn, bala.

Jazmyshtyng jazghanynan

Ozamyn dep,

Ózindi ózing ólerdey taqymdama.

 

Jýirikter jetpey qúlar mәresine,

Tap bolyp pәny jalghan pәlesine.

Dýnie dóngelengen aqtyq demde

Oralar-au, opyntyp bәri esine.

 

Dýnie jetkizbesten jóneledi,

Qyzyghyna tiriler keneledi.

Jel de jýirik, ainalghan

Jer de jýirik,

Jyghylady desem, kim sener edi?.

 

Jolda kelem,

Jolymdy onghara ma?

Koltyghymnan sýie de, qolda, dala.

Ógeysinbe, kónilim, quanyshty

San pendeni sandaltqan

Sorgha bola…

 

Dýnie jýirik pe eken,

jýrdek pe eken,

Qasharyn qarsy aldymnan

Bilmep pe ekem?

Qyzyl til, sen de jýirik

Siyaqty en-au,

Qay kýni, qay tylsymgha

Qúrmetti ekem?!

 

***

Almaty boldy әuenim.

Auylda tughan jan edim,

Sauyr men Sayqan tau edim,

Alatau boldy mәuelim.

 

Auylda ósken bala edim,

Bauymda ósken tal edim.

Búrqauda boyda bir tylsym,

Taba almay kelem әli emin…

 

qara Ertis boyy qalyng qúm,

Shaghylgha baryp shaghyndym.

Shaghala qonghan jaghadan

Qalagha qaray sabyldym.

 

Astana keldim – qanghyrdym,

Astynda qaldym janbyrdyn.

Ótinde qaldym yzghardyn,

Tezine týstim taghdyrdyn.

 

Mendeyler jәne kóp eken,

Mekeni jerde joq eken.

Qazaqy kónil qalghanda,

Shyqqan jan… deytin top eken…

 

Adamy nópir qalada

Ózindi túlgha sanama.

Sen qalay túryp kelgensin,

Jazushy tekti jan agha?..

 

Júmeken ótken jer edi,

Kenshilik ketken el edi.

Júmatay jatqan tóbe edi,

Kezegi kimning keledi?..

Qanghyryp ketken bir úl, – dep,

Janghyryp jetken bir ýn, – dep,

Dalanyng shany seyildi,

qalanyng shamy kýlimdep…

 

ALATAU, BAR MA, ARMANYN?

Biylghy týsken qar qalyn,

Alatau, bar ma, armanyn?

Kirshiksiz appaq – salghanyn,

qylausyz týbit – shalghanyn.

 

Alatau, sende bar ma mún?

Biylghy týsken qar qalyn,

Jayghap bop әbden mal-janyn,

Altayda – alys qoynauda

Jetpiske kelip qalghanyn

Jetim shal, mýmkin, oilauda…

 

…ótkizip bolyp bir týndi,

Jetim shal taghy týrtindi.

Elestep ótip enkish qart,

Kirpikke túrdy irkindi.

 

– Altayda alay-dýley me,

Ýreydi qosar ýreyge?

It penen bala qosylyp,

Oynaudy bir sәt tiley me?

Borannan keyin bel sheship,

Tóbesin auyl kýrey me?..

Altayda, sirә, aq boran,

Alatau jaqqa soqpaghan.

Ayaqqa ilip shanghyny,

Jóneuge bir sәt oqtalam…

 

– Biylghy týsken qar qalyn,

Alatau, bar ma, armanyn?

Synsyp әn salar ormanyn:

Armanym – sening armanyn,

Altaydan alys qalghanym…-

Altayym, sende bar ma mún?

 

***

Jany da nәzik – men edim,

Qany da búzyq – men edim.

Eljiregenimde — eridim,

Qarayghanymda — qaraydym.

 

Jelden de júmsaq – men edim,

Jerden de qatty – men edim.

Jylasang — jylar sel edim,

Qúlasang – qara jer edim.

 

Jany da nәzik – men edim,

Qany da búzyq – men edim.

Tabysa qalsam — tatu em,

Tirese qalsam — teli edim.

 

 

Jelden de júmsaq – men edim,

Jerden de qatty – men edim.

Sýisine qalsam — sýier em,

Týiile qalsam — týier em.

 

Jany da nәzik – men edim,

Qany da búzyq – men edim,

Jelden de júmsaq – men edim,

Jerden de qatty – men edim –

Týsinbey jýrgen el edin

Týk aita almay kelemin…

 

***

Ay artynan ay óter,

Kýn artynan kýn óter:

Kóre almaghan — jau eter,

Bere almaghan — jau eter.

Qadirindi úqpas júrt.

 

Kózing júmsang — tәu eter.

Kýnning núry tógiler,

Aydyng núry sebiler:

Sendelip qap seriler

Sergeldenge jegiler.

Qara tútyp jýrgenmen,

Janyndaghy ne biler?..

 

Ay batatyn búlt bar,

Kýn jaghatyn jylt bar,

Túldanatyn kýlik bar.

Basa almaydy qashaghan –

Basqa týsse qúryq tal.

 

***

Atqaqtap soghyp jýregim,

Dýbirlep ketti búl keudem.

Búdan song qalay kýlemin,

Ýmit ýzem be gýldeuden?..

 

Jarym týnde jalghyz ýn

Et jýregim qan qyldy.

qúlaghymda qaldy yzyng –

Shara basty dang qyddy.

 

Betin ashtym bir syrdyng –

Jýzinde esh qayghy joq,

Týnegindey tylsymnyng –

Myna týnning aiyby joq.

 

Jan jýregim qashty ma,

Keudem nege býlindi? –

Appaq aidyng astyna

Sóner arman ilindi…

 

Beu, jýregim, bәsende –

Jeter jering – jaysyzdau.

Myna әlemdi qosa emde,

Tirshiligi – oisyzdau…

 

Men keudemdi sógeyin –

Óz qaghymnan jeriyin.

Kóz jasymdy tógeyin –

Jandy jatqa teliyin.

 

Jýrek súrap kóreyin,

Jýreksizge jalynyp.

Kóreyin de óleyin,

Qyzyl qangha malynyp.

 

Búdan saghan ne týser? –

Kókiregim qymtayyn.

Birge bir kýn ketiser

Mezet baryn úmytayyn.

 

Jarym týnde jalqy aiym,

Qobyzshy bop kelmegey.

Keudemdegi aighayym,

Ýnsiz qalyp ólmegey.

Tas týiin boy týiilme,

Qalypqa týs, bәsende.

Eljiregen kýiinde

El jýregin qosa emde…

 

***

Dala – suyq.

Aspan – túman.

Kónil – múz.

Áyteuir bir ótip jatqan ómirimiz.

Qabaq shytsaq –

Qara tastan auyrmyz.

Qabaq ashsaq –

Qauyrsynnan jenilmiz.

Dalada – qar.

Kóshe – tayghaq.

Kónil – mún.

Áyteuir bir ótip jatqan ómirmin.

Sәti kelse – órteytúghyn kómirmin,

Nәti kelse – qariytúghyn temirmin.

Dalada – jel.

Kóshede – adam.

Kónil – pәs.

Osylay-aq úzaq bolsyn ómir jas.

Býlk-býlk soghyp túra

bersin jýregin,

Jarq-jyrq kýlip jýre

bersin temir bas.

 

QONYR TÝS

Qonyr keshte qonyr

 

Tau tamsanatyn.

Qonyrqay bop ótipti

Qanshama týn…

Qonyr inir janyma jaqyn mening –

Qonyr ýnmen qyryq myn

Án salatyn.

Qonyr qazdar qaytatyn

Qonyr kýzde.

Qu janym, sen asyqpa, ómirdi izde.

qonyr qyz jolaushylap ketken,

bilem,

Qonyrayyp qashyp jýr

Kónil týzge.

Qonyr qyz, qayda

Qonyr Júmekenin? –

 

Jynghylday jigerimdi qým etemin.

Qonyr jyrdy jazyp ap

jarym týnde

Qonyrqay qoy kózimnin

múny etemin.

Qonyr belde shingirler

Qonyr qúlyn.

Janghyryqqan ýnindey ómir býgin…

Qonyr tylsym kýmbirden

Quat alyp

Qonyrayyp jýrsem de kónildimin.

Qonyr әlem qorqytsa qabaghymen,

Qonyr qayghy qaytarar tabamyn em.

Qonyr týs-au, qozy týs

Ótken mezgil,

Qonyr qozym qaldyrghan

Jabaghy ma en?

 

***

On segizde jýrekke boylaydy arman.

On segizde men saghan toymay qalgham.

On segizde Mahabbat auylyna

Esimde joq, bir oiyn oinay bargham…

 

On segizde keudeme syimady arman.

On segizde syrtymnan kim qadalghan?

On segizde oqysta kórgen týstey

Kókiregim kógildir múngha tolghan…

On segizde aqyl — az,

sezim — kóldey.

On segizde jýrip em kózim kórmey.

On segizde opynyp ot basyp ap

Bozaralda bozdap em bozingendey…

On segizde dýnie jaynay qalghan,

On segizde men saѕan toymay qalsam.

On segizde «hosh» degen

Qonyr ýndey,

Býiirimde býlkildep

Qoymaydy arman.

Minber.kz