(әngime)

«Joq boldy joqtauyng asqyr. Mýlәiimsip, tәlimsip qasymnan shyqpaushy edi, qayda ghana qúrydy eken, a? O, Qúday Ana, qúrsaghyma bitkenning moynyn teris búrghyzyp qoyyp edin, endi mynauyng ne? Ne qylghanyng taghy da? Apyr-ay, osynsha qatygez, osynsha meyirimsiz, osynsha ayar dep kim oilaghan ony? Onbaghan naghyz naysaptyng ózi eken baryp túrghan!»

Marusya Agafievna qabyrghagha ilingen Polkovnikting suretine qarap otyryp búlqan-talqan bolghan. Polkovnik biraq miz baqpady. Jaqsaqaly úrtyna qúlaghan tústan budyray kóterilip, múrtynyng qylyshy synbay, qashanghy әdetinshe sәndenip, ymyrt ýiirilgen keshting qonyr boyaulary taraghan bólme ishinen búghan tesireye qaraydy. Bayqús Marusya dert mendep, ajal alqymynan qysa bastaghan kýnderde de osy bir tesireygen suyq janardan janyn ala qashyp, qayda tygharyn bilmegen edi. Sol mezette surettegi Polkovnikting keudesin japqan sólkebaylardan jap-jasyl aghyndar tógile týsip, әl ýstindegi búny jaghalay qamap alghanyn da sezip jatty.

***

(әngime)

«Joq boldy joqtauyng asqyr. Mýlәiimsip, tәlimsip qasymnan shyqpaushy edi, qayda ghana qúrydy eken, a? O, Qúday Ana, qúrsaghyma bitkenning moynyn teris búrghyzyp qoyyp edin, endi mynauyng ne? Ne qylghanyng taghy da? Apyr-ay, osynsha qatygez, osynsha meyirimsiz, osynsha ayar dep kim oilaghan ony? Onbaghan naghyz naysaptyng ózi eken baryp túrghan!»

Marusya Agafievna qabyrghagha ilingen Polkovnikting suretine qarap otyryp búlqan-talqan bolghan. Polkovnik biraq miz baqpady. Jaqsaqaly úrtyna qúlaghan tústan budyray kóterilip, múrtynyng qylyshy synbay, qashanghy әdetinshe sәndenip, ymyrt ýiirilgen keshting qonyr boyaulary taraghan bólme ishinen búghan tesireye qaraydy. Bayqús Marusya dert mendep, ajal alqymynan qysa bastaghan kýnderde de osy bir tesireygen suyq janardan janyn ala qashyp, qayda tygharyn bilmegen edi. Sol mezette surettegi Polkovnikting keudesin japqan sólkebaylardan jap-jasyl aghyndar tógile týsip, әl ýstindegi búny jaghalay qamap alghanyn da sezip jatty.

***

Marusya Agafievna ýiinen qolshatyr ústap shyghatyn. Sodan keyin kýn qappaghan appaq, әjimsiz omyrauyn pandana kóterip, jyryq etek yubkasyn jyrtyp jibererdey syrtqa tepken qos bóksesin kezek tolqytyp, shymqay qara «Volganyn» ishine sýngip ketushi edi. Auladaghy sandal sýiretken әielder sol kezde әdettegidey sýirendesip qalatyn.

-  Osy qatyn-aq ashyq aspannyng astynda qolshatyr jamylyp jýrgenin qoymady ghoy.

- Bayyng bylqyldatyp aulanyng qaq ortasynda mashinasyn kóldeneng tosyp, basynnan qús úshyrmay túrsa, sen de sóiter edin.

- Búl qatyn biz siyaqty qara júmys istep qaqtalyp kórmegen jan ghoy, kýieui әskery adam. Polkovniyk. Ózi statuparvleniyening shynyly kensesinde kerilip otyr. Búl kerdendemegende endi kim kerdendesin?

- Kerdendese, kerdendesin. Sonda da pende balasyna kóz salyp amandasudy bilmeydi. Amandaspay-aq qoysyn, tipti sәlemindi almaydy. Sonysy batady janyma.

- Perestani, Klavdiya, ugodnichati,dovolino! - Qoyshy, Klavdiya, jalpandauyndy qoyshy, osy!

- Jalpandaghanym emes, izet qoy meniki. Bir aulada, kórshi túramyz. Pәterimizding qabyrghasy japsarlas. Qaqymyz teng qatyndarmyz. Áueldeseng kereuetimizding syqyry estilip jatady. Sonyng birin eskermeydi keykiyip. Megejin!

Qatyndardyng sózsheni de, tildisi de, alqynghan ashushany da, sosyn jyldam qaytyp, jylay salatyny da Klavdiya bolatyn. Ózi jaqtyrmaytyn mekerleu әieldi «megejin» dep salghan da sol.

Birinen biri aumaytyn súrqap ýilerding aulasynan kýnder kóship, jyldar jyljy berdi. Marusya Agafievna qolshatyrynyng astynan so kýii kórinbey, qatyndar ony kýndeuden jalyqpay, jamyray sóilep, jaqtaryn jaman sózdermen auyrtyp jýre týser me edi, kim bilsin... IYә, kim bilsin, Polkovnik qazagha úshyrady da, olar az uaqyttyng ishinde Marusyanyng múndastary bolyp shygha keldi. Búl kezde ilkidegi qymbat kóilek-kónshegi olpy-solpy tartqan Marusya da shýikedey kempir beynesine enip ýlgergen-di. Áytse de, әredik baryn kiyip, baryna malynyp aulada otyratyn. Qatyndar endi sony sóz ete bastady. Aqyrynda Marusya bayqús kóndi. Kónterli taghdyryna da moyynúsyndy. Moyynúsynbay qaytedi: jasy úlghaydy. Shaly shalqayyp o dýniyege attandy. Qazaqstandy, Almatyny qoyyp Mәskeude, Leningradta oqytqan úly men qyzy qazaly rәsim ýstinde әkelerinen qalghan dәuletke talasyp, jýz shayysty da qaralaryn batyrdy.

- Ákem aqymaq jan edi. Aqymaqtyghynan tanbay ólgen eken ghoy, - dedi úly. – Anau tau bókterindegi kottedjdi bireuimizding atymyzgha jazyp ketpedi me eken, sonda dau da, damay da bolmas edi.

- Al, papamnyng júmystan qoly bosamady delik. Uaqytpen jýrip-túrdy. Sen qayda qaradyn, mama? – dedi qyzy doldanyp. – Banktegi milliondardy kim qol qoyyp alady? Ekeumizding birimizdi soghan múrager etkenderinde búlaysha yryldaspas edik.

Qyz ben úldy qayyrsyz qylyp ósiripti. Qazir biri Kanadada, biri Avstraliyada. Búnyng bú jalghanda bar-joghyn bilu ýshin ghana әredik qonyrau shalatyndary bar. Sonda qúsa men qapadan kókiregi qars aiyryla jazdaytyn Marusya: «Qap, - deytin, - qap, әttegen-ay!..»

Bir kýni qaltyldap aulagha shyqqan ol Klavdiya kempirdi kórdi. Jylady. Múnyn shaqty. Janashyry joq jalghyzdyghyn aityp shaghyndy.

- Jylama, - dep júbatty ony Klavdiya. – Jylama. Jylaghannan ne payda? Bәrimiz ólemiz. Bәrimiz de sýlderin sýiretken tiri aruaqtarmyz. Men de jalghyzbyn. Jalghyzdyq – bizdey múnlyqtar ýshin japa emes. Bay ólgen, bala... bolyp pa edi sol mende? Bilmeymin.

Marusya egilip ketti.

- Sen ghoy, Klavdiya, qayghy-zar keshu ýshin jaralghan jan siyaqtysyn. Sondyqtan bәrin kóteresin. Sorlaghanda myna men sorladym ghoy. Ómirde qiyndyq bar, ólim bar, joqshylyq bar, auru, dert bar dep esh oilamappyn.

- Endi qaytesin, sorly-au, - dedi Klavdiya da kemsendep. – «Kóresini kórmey kórge týspeysin» degen – osy.

Kemsendesken kempirler sol kýnning erteninde kerisip, onyng erteninde ótken-ketkenderinen syr bólisip, tamyrlasyp aldy. Klavdiya Marusyany auladaghy kempirlermen tegis tanystyryp shyqqan. «Búryn, saytan alghyr, qalay bayqamaghanmyn, bәri de jandary jaysang qatyndar eken ghoy» deytin Marusya qúrbylary turaly mysyghyna qarap әngime aitqanda.

Mysyq – Klavdiyanyng syiy. «Jalghyzbyn», «jalghyzbyn» dep kóz jasyndy kóldetkenshe, mә, mynany bauyryna bas, jalyqtyrmaydy» degen edi ol jonynan jolaq qúlaghan bala mysyqty búnyng qolyna ústatyp. Sodan beri mysyq pen Marusya birge. Birge iship-jeydi. Tósekke birge qúlaydy. Kempir shoqpytyn jamylyp qisaya qalsa, mysyq byryldap kelip býiirin, suyq soryp túratyn ayaghyn jylytyp, maujyrap jatady. Ózi bet-auzyn sulap juynghanday yrym jasaghan song kempir mysyghyn shomyldyrady. Basynda targhyl neme jyly sudan qashyp, kempirding terisi ýldiregen taramys sausaqtaryn, keng kóilegining astarynda kóship jýrgen omyrauyn tyrnap, aighyzdap tastaghan. Kempir qatty ashulandy. «Juynudy, tazalyqty bilmeysin, - dep úrysty. – Tamaqqa qarynyng toysa bitti, úiqyny soghasyn. Kәri sheshendi aldandyryp, asyr salyp oinaudy da bilmeysin».

Mysyq biraq jyly sugha shomyludyn, shomylghan song júmsaq sýlgige oranyp mýlguding rahatyn әbden bilip aldy. Sabalaq jýnderi sorghyp, qúrghaghan song kempirding aldyna kóldeneninen súlay ketip, denesine tiygen taraq tisining dittegen jerin qasyp, boyynan kýii tarqaytyn sәtting tәttiligin jii tileytin halge de jetti. Jalghyzilikti kempirding kýbiri men kýnkili de oghan qatty únaytyn.

«Áken, - deushi edi kempir, - onyng jany kókten jay tapsyn, meni erkeletip baqty ghoy. Qanday erkeligime de shydaytyn. Birde, әi, jyndymyn-au, jyndymyn, qaqaghan qysta betin múz qúrsaghan kólding suyna ottay janghan tәnimdi malyp, qúmardan shyqqym keldi. Ákeng basyn shayqap otyrdy da, «Jýr» dedi. Sóitti de, kazarmadan tórt-bes soldatty búiyryp shygharyp,  sýimenmen múzdy oighyzdy! Qarshyldatyp olar múzdy oiyp jatyr. Myna jaqta men túrmyn qysyr qynsylap. «Bolyndar!», «Bolyndar!» deydi әken. Soldattar jantalasa kirisude. Kenet týimedey oiyq qars-qars aiyryldy da, әlgi nemelerding biri sugha kýmp etti. Ózgeleri oghan janúshyra úmtylghan, qútqaru qoldarynan kelmedi. Soldat sugha ketti. Sonda sileyip kóp túryp qalsam kerek, erteninde úshyp týstim. Ystyghym kóterilip jaman auyrdym. Dәri iship, ukol saldyryp, sistema qoydyryp әreng aiyqtym. Ákeng bar ma, әkeng meni erkeletip baghushy edi».

«Agha-әpkeng mektep bitirisimen Moskva men Leningradta oqydy. Ákenning tanystary kóp edi. Myna jaqtan qonyrau soqty da, balalardy oqugha týsirdi. Ákenning sol enbegin ekeui de eskermedi, qayteyin. Biri el kózinen tasada ústap otyrghan, qamaly biyik kottedjimizdi qyruar aqshagha satyp, biri banktegi milliondardy jymqyryp tayyp túrdy. Men erkelikpen eskermeppin, әkenning tyqqan dýniyesinde qisap joq eken. Marqúm, jany kókten jay tapsyn, úra qazyp, qaru-jaraqqa deyin syqapty. Sonyng bәrin túz-týgelimen eki jetpegir ýptep ketti ghoy, ýptep ketti».

Mysyq Marusyagha jalghyzdyghyn úmyttyrdy. Áredik azyq-týlikke ayaq sharshatyp qaytatyny bolmasa, kempirding qazir syrtqa esik ashqysy joq. Kórshileri de mazalamaydy. Rahat. Anda-sanda әlgi ekeuining kelip, bólmelerdi jiystyryp, perdelerdi ysyryp, edendi jalap-júqtap, kir-qonyn juyp ketetini bar. Sol onbaghandar ghoy mysyghyn jaman ýiretken. Áytpese, sýtke ezgen nan men júmsaq shújyqtan ózgeni tamaq dep bilmeytin mysyghy búlaysha búzyla qoymas edi.

Birde ekeui arsalandap kirip keldi. Erkegi mәz. «Babulya, - deydi jampandap, - babulya, sәbiremenniy mysyqtar qazir sýtke erigen nannyng qiqymyn auyzgha almaydy. Mine, mysyqtyng asy!» Myna kenkelesting myrzalyghyna kempir tyjyrynghanymen mysyghy miyaulap jiberip, jensik asyn kórgendey jetip bardy da, bas saldy. Sodan beri  shújyq pen sýtke búqtyrylghan nannyng kesegine qaraudan ada-kýde bas tartty Ol. «Miyau-miyau». Kempir «kiys-kistep» shaqyrsa, mysyghy «viskistep»* miyaulaydy.

- Áy, onbaghandar-ay, onbaghandar!

Kempir ózi talghajau etetin tamaghyna qosa endi teledidardan jarnamasy jii qaytalanatyn mysyqtyng qymbat azyghyn tasyp, ayaghynan tausyldy.

- Áy, onbaghandar-ay, onbaghandar! Niyettering qarau senderdin!

- Niyetterining qaraulyghy nesi? – dedi bir kýni mysyq kempirge til qatyp.

Kempir abdyrap az túrdy da, búrqyrap sóiley jóneldi:

- Myshym, sen bilmeysing olardy. Olar meni ólse eken dep tileydi. Men ólsem myna pәterdi, mýkәmәl mýlikti basyp qalmaq, bilding be?

- Olay bola qoymas, mamasy.

- Saghan sol ekeui únay ma?

- Únamaydy! Ásirese, әieli.

- Nege?

- Ty ne zametila, mama, ego jena beremenna! - Sen bayqamaghansyng ba, mamasy, onyng әieli jýkti!

- E-e, bәse, nege kózining aldy kólkildep, kindik túsy shenbirek ata ainalyp jýr desem. Jýkti de.

- IYә, jýkti. Ol әiel meni jek kóredi. Ótkende bosaghadan attay bere dәlizdegi qarakólenkede jatqan meni ayaghymen ysyryp jiberdi.

- Bayqús balapanym-ay, seni ayaghymen tepti me ol saldaqy?!.

- Tepkende qanday, qabyrghalarym qaqyrap ketti!

- Endi attap bastyrmaymyn tabaldyryqtan.

- Mama, sen búlardy qaydan tapqansyn?

- Myshym, әkenning qala syrtynda qújyrasy, on sotyq jeri bolghan. Ábden qarausyz, iyen qalghan edi. Ótken jyldary órtenip ketkir qújyra esime týsip barsam, әlgi ekeui telmendep baspana izdep jýr eken. Sodan, Klavdiya kempirding aqylymen, pәtershi qylyp alghanmyn. Jambaspúlyn ay sayyn tólep túrady. Kәri sheshenning qartayghanda tapqan amaly, әiteuir ólmesting qamy. Aqsha sen ekeumizge auaday qajet qoy, kýnim.

Kempir kóp kýbirlep, kýnirene kýnkildep kózin әreng ilindirgen, mysyghynyng ashy miyauynan oyanyp ketti. Mysyq bólmelerdi aralap bezip jýr eken. Qayta-qayta shyghar esikti tyrnalap bezek qaghady.

- Myshym, saghan ne boldy?

Mysyq mýlәiim keyippen basyn shayqap byryldady:

- Bilmeymin, mama, óne boyym órtenip barady.

- Auyryp qalghannan sausyng ba ózi?

- Bilmeymin, - dedim ghoy, - mama, bilmeymin!

Mysyq qúmygha miyaulady da, til qatpady. Sóitip, ýsh-tórt kýn bólmelerdi aralap әpter-tәpterin shygharghan. Janarlary jasyldanyp, kempirge jat kózben qaraydy. Kempir qorqayyn dedi.

- Dәriger shaqyrsam qaytedi, a, myshym?

- Kerek emes, mama, esikti ashynyzshy, syrttaghy dýniyeni bir kórip keleyin.

Kempir esikti ashyp ýlgergenshe, mysyq zyp bergen. Mine, bir aptadan asty – joq!

Marusya taghy da auladaghy kempirlerdi tapty. Taghy da zar-múnyn tókti. «Sender búrynnan joqshylyqqa, jalghyzdyqqa, kemdikke boy aldyrghan jansyndar ghoy. Senderge jylap-syqtau sóz emes. Myna meni aitsandarshy, qartayghan shaghymda sorladym sorlaghanda» dep sorghalady kep, sorghalady. Kempirler Marusyanyng qayghysyna tóze almay qayqan-qayqang etisti.

- Milisiya shaqyrayyq, - dedi bir kempir.

- Jón sóz, shaqyrsaq shaqyrayyq. Izdesin, tapsyn mysyghymyzdy. Zarlatyp qoyamyz ba myna bayqústy?

- «Bayy ólgen orys marjasynyng miy jartylay isten shyghady, mysyghy joghalsa, mýldem kәdege jaramaydy» deushi edi bizding mújyqtar. Milisiya mysyghyndy qaytedi? Mende basqasy bar, sony al. Áytpese, anau pәtershi balalaryng tym jaqsy-aq qoy, solardy qolyna kirgizip alsang bolmay ma?

- Klavdiya, sen aljyghan qaqpassyn! Pәtershiler beyshara Marusyamyzdy bir kýnde myljalap óltirip, pәterin iylenip ketse qaytemiz?.. Bylay da osynyng ýiine jii kelgishtep jýr. Kirin juady, tazalaydy, dýkennen azyghyn satyp әperedi. Tamaghyn isteydi jәdigóilenip. Marusya, bayqa, tamaghyna u qosyp, tastay qatyrmasyn sen bayqústy. Al, sen, Klavdiya, aitpa әlgindey sózdi, tisinnen shygharma!

Kempirler shulasyp-shúrqyrasyp audandyq polisiya basqarmasyna qonyrau shaldy.

- Mysyq joghaldy deysizder me? – Telefon tútqasyn jarqyn dauysty jas jigit kóterdi.

- IYә-iyә, mysyq joghaldy. Bir apta ótti, kóz jazyp qaldyq.

- Mysyghynyz úry boldy ghoy, shamasy? Qashyp ketti me?

- Bylayynsha, iyә... qashyp ketti dese de bolady. Biraq úry emes, kәdimgi mysyq, ýy mysyghy. Qanghybastardyng sortyna jatpaydy. Aqyldy, bekzat mysyq.

- Aqyldy, bekzat mysyq úrlyq jasamaydy dep kim aitty sizge? Bizding elde aqyldy bekzattar jetip artylady. Sosyn da úrlyq jasaydy. Úrlyq jasaydy da, elden tayyp túrady. Qashady. Halyqaralyq dengeydegi qashqyn atanyp, alys qiyanda jaymashuaq tynysh ómir sýrip, myrghamgha batady. Sizding mysyghynyz da sóitip bir jerde bógip jatyr, bәs tigemin.

Polisiya qyzmetkerining jauabyn estigen kempirler jinigip ketti. «Mynau mazaqtau ghoy, qorlau ghoy bizdi, - desti olar. – Qaqymyzdy ayaqqa taptap, ashyq keleke qyldy. «Osylay da osylay» dep gazetke jazu kerek». Kempirler mysyqtyng joghalu hikayasy men Marusyanyng ayanyshty halin tirnektey tizip, kezekshi milisiyanyng jauabymen atyshuly «Ka-451 gradus» gazetine joldap kep jiberdi. Kempirlerding aryzy gazetting әbjil qimyldaytyn qyzmetkerining qolyna tiyse kerek, birinshi betke «Orys әielining jan tózgisiz taghdyry» degen taqyryppen jarq ete qaldy. Rasynda, Marusyanyn, Marusyanyng ghana emes, súrqaptaldy súrqay ýilerdegi kempirlerding kýii mýshkil edi. Klavdiyanyng bayy jazatayym poyyzdyng astyna týsip ólgen, balasy Sibirde. Antoninanyng shaly elirme dertke úshyrap kóz júmghan. Aleksandra Ivanovna әuelden jalghyzbasty. Bab Zinany qúrt auruy kemirip bitti. Bәri de ýilerinde mysyq, al qosymsha bólek pәterlerinde jaldap túratyn jas otbasylardy, saudagerlerdi ústaydy. Osy keyuana qarttar mekendeytin zәulim ýilerding aulasy men ózge de aulalarda qazir eshkimnen iymenbeytin, izet-qúrmeti kem jastar, búzaqylar, nashaqorlar qaptap, órip jýr. Qauipti. Óte qauipti. Gazet tilshisi óz tarapynan jazghan týsiniktemege atalghan jayttardyng bәrin qosypty. Maqala oqyrman qauym men qoghamdyq úiymdardy dýr silkindirdi. «Ýmit araly» deytin qor joghalghan mysyqqa izdeu jariyalap, «Songhy tolqyn» qozghalysy kezekshi milisiyanyng sonyna sham alyp týsti de, qyzmetinen quyp tyndy. «Songhy tolqynnyn» kýreskerleri múnymen de shektelmey, «Nashaqorlardan, búzaqylardan qalamyzdy azat eteyik!» degen úran tastap, әleumettik, últtyq manyzy zor úran ózge de iri qalalarda jalghasyn tauyp, quangha tiygen órttey shalqydy. Belsendiligimen, sózuarlyghymen әriptesterining aldyn orap kete beretin  bir deputat әiel Parlament minberinde túryp, memleketimizding úzaq jyldargha arnalghan strategiyalyq baghdarlamalarynda ýiinde it pen mysyq asyraytyn jandardyng jayy qamtylmay qalyp jatqanyn aityp ashyndy. «It pen mysyq – kәri әke-sheshelerimizding serigi. Qarttarymyzgha qashanda quanysh syilayyq» dedi deputat hanym sóz sonynda.

***

«Orys әielining jan tózgisiz taghdyry» Qazaqstannyng shekarasynan asyp, Ashyq hat týrinde kórshi memleket basshysynyng qúzyryna jol tartqan kýnderding birinde Marusya Agafievna qashyp joghalghan mysyghyn qarghap-silep, Qúday Anagha jalbarynyp, Polkovnikting qabyrghadaghy suretine qarap otyrghan. «Miyau». Auyzghy bólmening esigin bireu tyrnalap, jalynghanday dybys shyghardy. «Miyau». Kempir empendey jónelgen. Ashsa, mysyghy! Jalym-júlym, jalbyr-júlbyr. Jolaqtary qúlaytyn jon terisi sypyrylyp bauyryna týsken. Kempir bajyldap qoya berdi. Bayqús Marusyanyng bajylyn estip Klavdiya bastaghan kórshiler mysyqtyng ainalasyna ýiirile qalypty. Mysyqtyng kózi tars júmuly. Týimedaq tanauynan dem tartqan tynysy da bilinbeydi. Kempirler әl ýstindegi beysharany kórip erin úshymen jybyrlasty.

- Óledi.

- Ólmegende qaytedi?

- Ábden sorlaghan eken, sorly-ay!

- It talaghan ba ózin?

- It pe, әlde myna aulalardy kezip jýrgen qanghybas búzaqylar ma, kim biledi?

- Bolsa bolar, solar osy it jeydi, mysyq jeydi deydi ghoy biletinder.

- Amal kem, - dedi kempirler Marusyany ayap, - tang atqansha kýt, tang ata jantәsilim qylar. Sosyn mynau balabaqshanyng baghyna aparyp jerleymiz.

Kempirler ketisimen qúlyptanbaghan esik qayta ashyldy. Pәtershiler eken. «Babulya, - deydi erkegi bayaghysynsha jampandap, - ne, mysyghynyz auyryp qalghan ba? Oibuuu, sau tamtyghyn qaldyrmapty-au, it talaghan ghoy?». Áyeli qabaghynyng qyrtysyn jazbay, jiyirkene bas shayqap, as bólmege ótken. Erkegi dabyrlap, dal úryp jýr. «Marusya apa, men bilemin, it pen mysyqtyng qalamyzda emhanasy bar. Men qazir úshyp otyryp mysyghynyzdy soghan aparyp keleyin. Kóresiz, jazylady mysyghynyz. Qúlan-taza aiyghady, apa!» Marusyanyng mәu degenine qaramastan erli-zayypty pәtershiler mysyqty orap alyp syrtqa atylghan. Týn jarymynda jarasy tanylghan, ýstinen qúmsabynnyng iyisi anqyghan mysyqty qayyng qabyghynan toqyp órgen sebetke salyp bir-aq oraldy.

Qayghyly, jýdeubas Marusyanyng ýiindegi elektr shamdary óleusiregen jaryghyn ainalasyna sebezgilep qana túratyn. Pәtershiler dabyrlasyp kirip kelgende ol da jarq ete qalghanday boldy. «Mysyghynyz mine, apa!» Marusyanyng qolyna tiygen mysyq jipsitip kózin ashty. «O, Qúdayym, O, Jarylqaushym, O, Qúdaydyng úly, meni úmytpaghan ekensing ghoy! Myshym, myshym menin! Sýt ishesing be? Nandy sýtke bylamyqtap bereyin be? Shújyq jeshi, mә!» Marusya úzaq tolghandy, mysyghyna ýzdiksiz meyirimin tókti. Bәiek qaghyp janyn qoyargha jer tappady. Týnning bir shamasynda anasynyng ayaly alaqanynda jatyp ayauly mysyq bir shyny sýtke  túmsyghyn batyrdy. Osy kezde-au, shamasy, Marusya dәlizden әldekimderding súlbasyn andaghan. Qaranghyda boy tasalap, úrymtal sәtti baqqanday sybyrlasqandaryn da anyq estidi. «Úrylar, - dep oilady ol jýregi atqaqtap, - úrylar, qazir meni túnshyqtyryp óltiredi de, ýiimdi tonaydy. Sorly mysyghymnyng da janyn jәhannamgha attandyrudan tayynbas». Sosyn sybdyrsyz saq qimylmen telefon tútqasyn kótergen. Sýt pisirim uaqyt aralyghynda saqshy mashinasynyng qiquy aulagha kelip jetti. Sart-súrt, tars-túrs. Múzday qarulanyp, bastaryna temir telpek kiygen polisiya qyzmetkerleri Marusya Agafeevnanyng pәterine jyldam kóterildi de, qaranghy dәlizde otyrghandardy býktep basty.

- Biz –  Marusya apaydyng dachasynda túratyn pәtershilermiz. Baratyn jerimiz tym alysta bolghan song osynda týnep qalyp edik.

«E-e, әlgi ekeui eken ghoy». Marusiya oiyn jighansha, aldyna sereygen úzyn boyly, at jaqty podpolkovnik shenindegi ofiyser tiktelip túra qaldy:

-  Rahmet, sizge, Marusya Agafievna. Kópten beri izin jasyryp, dәt degizip jýrgen asa qanqúily qaraqshylardy ústaugha kómektestiniz. Sol ýshin sizge bólimshe atynan alghys aitamyn. Sergektiginizdi, batyldyghynyzdy erteng gazetke de jazyp, ózge qarttargha ýlgi etemiz.

Sibirlep atqan tannyng aq tozany alakeuimdegen auladan pәtershi erkekting shyryldaghan dauysy estildi:

- Ishke teppenizshi aghay, ishke teppeniz, әielim ghoy, jýkti edi. Ishke teppeniz!

***

- Targhyl mysyqtyng bauyry jer syzady. Marusya mәz. Kýledi. «Ói, sayqal, men seni izdep jer-kókti sharq úryp jýrsem, sayrandy salghan ekensin-au sen әbden. Bәse, óne-boyy nege órtene qaldy desem. Mauyghyng basyldy ma? Tvoey staroy matery teperi priydetsya nyanichitisya s tvoimy detimi. - Kәri shesheng sening balalaryndy baghatyn boldy ghoy endi!»

***

• «Whiskas» - amerikandyq Mars kompaniyasy ónidiretin mysyqtyng asy.

Abai.kz