Keshe әlemdik BAQ nazary Amerikanyng San-Fransisko qalasyna audy. Múnda Aziya-Tynyq múhit ekonomika úiymyna mýshe elder basshylarynyng 30-kezekti beyresmy basqosuyna qatysugha kelgen Qytay elining basshysy Sy Jinpin Aq ýy qojayyny Baydenmen jeke kezdesu ótkizdi.

Kezdesu bastalghanda búdan bir jyl búryn Indoneziyanyng Baly aralynda ekeuara kezdeskenin Qytay basshysynyng esine salghan Bayden myrza qysqasha sóz sóilep: «Eki alyp elding ózara bәsekeles ekenin, bәsekening shekten shyqsa, keri saldargha úryndyratynyn» atap ótti.

Qytay basshysy da betashar sózinde: «Jer sharynyng ýlken ekenin, eki alypty da syidyra alatynyn, eki elding osy dengeyge jetui – óz tәleyleri ekenin» tilge tiyek etti. Jol ortadan qosylghan tilshining «Baydenge senesiz be?!» degen súraghyna jauap bergen joq. Tórt saghatqa sozylghan ekeuara әngimeden keyin qos tarap ortaq mәlimdeme jasaghan joq.

Aq ýiding artynan taratqan mәlimdemesine qaraghanda qos tarap ýsh týrli kelisimge kelgen.

Birinshisi: Qytay taraby himiyalyq esirtkining jolyn kesuge kelisimin bergen. Amerika taraby jastardyng janalghyshyna ainalghan sintetikalyq esirtkining basym bóligi Qytayda óndiriledi dep sanaydy eken.

Ekinshisi: Eki tarap tótenshe jaghday kezinde әskery salada dialogty qayta keltirmek eken. Byltyr tamyz aiynda AQSh ókilder palatasynyng eks-tóreayymy Nansy hanym Qytay biyligining qarsylyghyn elemey, Tayuangha saparlay barghan son, Beyjing taraby Amerika әskery tarabynyng qonyrauyn aludan ýzildi-kesildi bas tartqan.

Ýshinshisi: Jasandy intelektualdyng jalpylasuynan tuyndaytyn qaterlerdi birge zertteuge kelisken. Qytay taraby AQSh-tan Tayuangha әskery tehnika bermeudi ótinse, AQSh taraby Qytay jerinde qudalaugha úshyrap, isti bolghan amerikalyqtardy tezirek bosatudy talap etken.

Keshkisin Amerikanyng eng ataqty kompaniya basshylarymen birge qonaghasygha qatysqan Qytay basshysy: «Qytay Amerikanyng ishki isine aralaspaydy, bәsekede jeniluine de bәs tikpeydi» degen.

Reseyding de APEC-ke mýshe ekeni belgili. Búl jolghy basqosugha әdettegidey Resey basshysy Putin kelmedi. Premier-ministrding orynbasary Aleksey Overchuk bardy. Ol әdettegidey Euraziyanyng bir túlghalanuyn dәriptep, Qytaydyng «Bir jol - Bir beldeuine» madaq aitty.

Mәskeuden Lavrov ta qalyspay, Birinshi telearnagha: «Dollar biylegen ekonomikalyq jýiening arty belgil boldy. Álemde kóp salaly ekonomikalyq jýie qalyptasty. Búrynghy jýiening orynyn basuy – uaqyt mәselesi ghana», - degen.

Abai.kz