Senbi, 23 Qarasha 2024
Ádebiyet 2647 1 pikir 20 Jeltoqsan, 2023 saghat 12:14

Bauyrjannyng bauyrmal jyrlary

Qytay qazaqtaryna tanylmaly aqyn Bauyrjan Shormaq Atamekenge oralghannan beri shabyt kenin qazyp, ónditip jazyp, óleng ólkesining kórigin qyzdyryp kele jatqan darqan aqyn ekendigin ólensýier qauym jaqsy biledi.

Onyng ólenderi «tilge jenil, jýrekke jyly tiyetin» ereksheligimen birge oqyrmangha oy salatyn salmaqty sezimdik qyrymen kózge týsedi әri әr kónil-kýiding týkpirinen iymenip-jasqanbay oryn alady. Óitkeni aqyn ólenderining qúrylymdyq qisyny qyzdyng jighan jýgindey әp-әdemi jәne birtúlghalylyghymen oqyrmannyng tandayyn qaqtyryp, tamsandyrsa, al onda qoldanylghan sóz-sóilemder úiqas pen kórkemdik amaldardyng qúdiretine qúlay jyghylyp, aqyndyq oi-sezimining shyp-shyrghasyn shygharmay oqyrmannyng oi-qiyal iyrimine Fәlsapalyq tolgham men suretkerlik sheberlikting keng tynysty beynesin darytady. Búl oiymyz әdebiyettanushy Qausylhan Qamajannyng óleng turaly aitqan myna bir oi-tolghamyn eske týsiredi.  «Kórkem әdebiyetting eng manyzdy, eng negizgi qúramy jәne eng joghary formasy esepteletin ólendi de óleng etetin kórkem obyraz ekendigi mәlim. Kórkem obraz әdeby shyghamashylyqtaghy kórkem oilaudyn  nәtiyjesi negizinde dýniyege keledi. Kórkem oilau óleng jóninen aitqanda ólendegi obrazdy oi, obrazdy sezim, obrazdy tilding dýniyege keluine jol ashady. Búl mәseleni odan ary terendete otyryp payymdaytyn bolsaq, әdeby shygharmanyng qany bolghan sezim, jany bolghan әdeby shyndyq әdeby shygharmashylyq barysynda obrazdy oilaudan payda bolady. Osy maghynadan alyp aitsaq, aqyn barlyq zeyin kýshin jinaqtap qanshalyq oilanyp, qanshalyq әdeby sheberligin әigilep jazsa, onyng jazghan óleni basqalardyng sonshama tolghanyp oquyna, jýrek qanyn sindire otyryp, odan lәzzat aluyna tótep beredi». (Qausylhan Qamajan. Ádebiyetting damuy turaly oilar. (Ýighyr tilinde) –Ýrimji: «Shynjang halyq baspasy», - 469 b)

Aqynnyn:

Ashqanda eluime aspan qúshaq,
Taghy da bir súrapyl bastaldy shaq.
Jýregim jarq‑júrq etip ot shashady,
Taghaly attar basqan tastar qúsap - degen óleng shumaghyn oqyp otyryp, eludi ensere týsken shabytty sezimning obrazdy izin angharumen birge ondaghy sýbeli suretkerlikke tәnti bolmay qalu mýmkin emes. Elu degen súrmergendey súrapyl shaqta pende emes, aspan qúshaghyn jayyp qarsy alghan aqynnyng jarq-jýrq etken ot jýregi taghaly attar basqan tastardan úshqyndaghan ot shashugha úqsap ketedi. Úqsaghanda qanday, bir býtin obrazdy suretkerlikti kóz aldygha әkelip, oqyrman oiyn tәnti eteumen birge tereng sezim qúshaghyna sýngitedi.

Zәu biyikte mýlgiydi aspan alyp,
Alyp aspan janaryn jasqa malyp.
Shipasy joq tas tekti masqaralyq,
Tas qaladan barady bastau alyp.

Búl óleng shumaghynda da aspan әlemin qalghytyp-mýlgitip, onyng janaryn jasqa malyp qoyghan aqynnyng oi-qiyaly menireu tas qalanyng meyirimsizdikting úyasyna ainalyp bara jatqandyghyn qolmen qoyghanday oqyrmannyng oijýlgesine suday sinirip jiberedi de, oqyrmanyn shalqyghan shapaghat pen meyiz dәmdi meyir izdeuge attanatynday abyn-kýbing kýige týsiredi.

Aynalam aihay – dýrbelen,
Sumandaydy ósek irgeden.
Kirpigi kýiip júldyzdyn,
Aspannyng kózi kirlegen.
Adaldyq eksem aulama,
Bútaghy aram býrlegen.
Ómir degen saraygha,
Qay kýni, qalay kirgen em? – dep keletin myna bir shumaq ólenning arqalaghan jýgi tiptti de auyr sekildi. Óitkeni ainalasyndaghy sypsyndaghan ósek pen dýniyeqonyz dýrbelennen kóz asha almaghan lirikalyq keyipkerding qiyalynda býkil әlem kýngirt tartyp bara jatqanday kórinis kóz aldygha keledi. Onyng dәleli retinde «kirpigi kýigen júldyz ben aspan kózining kirleuin jәne aulagha adaldyqty ekken sәtte, onyng bútaghynan aramdyqtyng býrleuin» kóldeneng tartyp, oqyrmanyn shynayy bolmysqa ilandyrghan aqynnyng ózi ómir degen saraygha, qay kýni, qalay kelip, kirgenin úmytyp qalady. Sóitip aqyn ózimen birge oqyrmanyn da bógdelenip bara jatqan әuleki әleumettik mәselelerge qarata óz kózqarasyn bildirip, bolashaq pen keleshek jayly oilanyp-tolghanugha mәjbýrleydi. Mәjbýrlep qana qoymaydy, oqyrmannyng sezimdik túrghyda әserlene otyryp, lәzzatty qiyaldyng túnghiyq shynyrauyna boylap, aqyldyq túrghyda oy qorytyndysyn shygharugha talpyndyrady da:

Qayteyin qymsynyp,
Qayteyin kýrsinip.
Ishi boq, syrty mýk,
Bóri ezu, týlki múrt,
Ótedi‑au tirshilik – dep aqyn janynyng qymsynuy men kýrsinuin «ishi boq, syrty mýk, bóri ezu, týlki múrt tirshilikpen» jymdastyryp, oqyrmanyn ótpeli ómir jayly, tilkimdelgen tirshilik turaly oilanyp-tolghanugha liro bostyq qaldyrady. Sóitip óleng qúdiretining siqyrly shýnetine boylaghan oqyrmannyng estetikalyq qiyal alauyna may qúiyp, mazdatqanday bolady. Ol ol ma?

Syghalaydy shygharda shyndyqtyng kózi irindep,
Tórde otyr bas mújyp jalghannyng kózi kýlimdep.
Ghasyrdan‑ghasyr amandap әkelgen qayran әdebiyet,
Siyrgha júqqan ausylday saghan da keldi‑au bir indet – dep keletin óleng shumaghyndaghy últtyq ruhaniyatymyzgha kelgen kirme bәleqazany obrazdy da, nanymdy etip beynelep kórsetetin Bauyrjan aqynnyng oi-sezimdi suretkerlikpen beyneleu sheberligine tәnti bolmay qalatyn oqyrman kemde kem. Óitkeni aqyn jany qoghamdyq bolmystyng kýngey jaghy emes, teriskey jaghyna basa ýnilip, ondaghy әleumettik dert-derbezderding atyn atap, mysqylgha toly mirding oghynday úshqyr til suretkerligimen týsin týstep beredi. Aqynnyng búl jalang bayandau men payymdaudan aulaq jyr shumaghy til tiyegining súlulyq suyna sugharylghan qalpynda oqyrmandarymen saghynysyp kórisken bauyrlarday qúshaqtasyp kórisip, jandýnie dýbirine ýn qosyp, óleng qúdiretining túnghiyghyna batyryp jiberedi.

Aqynnyng «Ózing joqsyn» atty myna bir ólenin tolyq oqyn shyqqan oqyrman saghynysh sezimining iyrimine batyp, aqyn jýregining kýndiz-týni qalghymay kele jatqan shynayy bolmystyq beynesin angharghanday bolady da, «tang qúsynday tandy kýtip túrghan» aqyndyq túlghanyng jýrek lýpilin óz qúlaghynmen estip, sezimdik arpalysyn kózimen kórgendey men-zeng kýy keshetinin mejeleu qiyn emes.

Kóshken búlttay qúzdan‑qúzgha tasynyp,
Kókjaldarday jorytqan jalghyz ashyghyp.
Saghynshym – sary qúsym mert boldy,
Sening syiqyr ay syrghana asylyp.

Seni oilasam sel sezimim buyrqanghan,
Aydyn kólim kóksauyt múz qúrsanghan.
Sol qúrsaudy birsin‑birsin jibitken,
Sening sýngi kirpiktering núr tamghan.

Seni oilasam aspanym núr, irgem jyr,
Bar quanysh maghan mәnsýp birden búl.
Ózing joqsyng mynau beybaq ólkede,
Biraq múnda mening múzday mýrdem jýr.

Menireu týn saytan oinap, jyn kýlgen,
Tang qúsynday tandy kýtip túrmyn men.
Saghan inkar jýregimdi qalghytpay,
Tiri saqtap jýrmin men.

Aqynnyng «Til men qúiryq» atty myna bir ólenin oqyp, әleumettik ómirding qaranghy betkeyining kelbet-kespirin bir-aq shumaqqa sighyzghan aqyndyq sheberlik shenberine kire almay biraz әurege týsken oqyrman odan keyingi eki shumaghyn oqyp baryp, adasyp, alabúrtqan esin qayta jinap, ólenning terenine boylay týsedi. Ásilinde, Bauyrjan aqyn osy ólenning birinshi shumaghy sekildi ózining syrlylyghy men terendiginde qala beru kerek edi. Alayda búl júmbaghyn songhy eki shumaghy arqyly taramdap, tarmaqtap sheship bergen aqyngha biz sәl renish bildirgenmen, oi-qiyalynyng qylarqany qysqa oqyrmandar ókpe aita qoymasa kerek.

Úqsamaydy әr hayuannyng hareketi, qimyly,
Hareketi – әr hayuannyng yntasy men pighyly.
It beyshara iyesine nazyn aitar tili joq,
Kónil kýiin bildiretin búlandaghan qúiryghy.

Adamdardyng qasiyeti aqyl menen bilimde,
Danalyghy jany menen jýreginde, dilinde.
Al, qular da iyesine búlandatar qúiryq joq,
Qúiryghy onyng udan ashy, baldan tәtti tilinde.

Itter sóitip qúiryghymen jolyghady búiryqqa,
Qular sóitip tilimenen keneledi syilyqqa.
Tәnir syzghan ómir zany ózgermeydi osylay,
Qular menen itterding parqy – til men qúiryqta.

Búdan tys aqyn Bauyrjan Shormaqúly ólenderining tereng Fәlsapalyq tolghamgha qúrylghan sheshendik ólenderin oqyghanda, onyng Abaysha tolghanyp, Shәkerimshe qyrlanatyn taghy bir qyryna tap bolatyn oqyrmannyng oiynda aqynnyng filosoftyq kelbeti kórnektilene týsetindigi jasyryn emes. Aqynnyn:

Ýmiti ólgen kiside,
Ómir bar da, murat joq.
Nәpsi qúmar kiside,
Eki bet bar, úyat joq – degen payymdauynan ýmitsiz pende men nәpsiqúmar adamnyng kelbet-keskinin aiqyn angharsaq, al:

Jastyqta isinersin,
Ayghyrday kisinersin.
Ákendey bolghan kezde,
Ákendi týsinersin.

nemese:

Jastyq degen tóbennen kýn, tabanynnan syz ótu,
Qarttyq degen ainalany súr mergenshe kýzetu.
Al, kәrilik, jastyqtaghy qiyanatty, qylmysty,
Jatyp alyp birden-birden kózge shúqyp týzetu – degen óleng shumaqtarynan әke men bala ortasyndaghy qarym-qatynas jәne jastyq pen kәrilik arasyndaghy qisyndy baylanystyng búljymas aqiytqatyn angharghanday bolamyz. Sol arqyly adamzat ómir-tirshiligindegi bir býtin túlghaly barystyng mәnin týsinip, mәiegine kóz jetkizu jolyn qarastyrugha úmtylamyz. Ásirese, aqynnyng «kәrilik, jastyqtaghy qiyanatty, qylmysty, jatyp alyp birden-birden kózge shúqyp týzetu» ekendigin obrazdy týrde beynelep kórsetkenine tәnti bolmau mýmkin emes. Odan ary myna bir shumaqtardy oqyp, oigha shomghan oqyrmannyng ezu tartyp, miyghyna kýlki ýirilip, ótken ómirge әttegen-ay aityp, tolghanbaugha sharasy qalmaydy.

Keri tartyp kejegennen qyrsyghyn,
Syrtyldaydy buynyng men úrshyghyn.
Qúralaydy kózge atatyn dәrigha-ay,
Onaylyqpen otalmaydy myltyghyn.

Onghandyqtan jastyghy men jasauy,
Boyynda joq qyzyghynyng masaghy.
Oqta‑tekte aldap‑sulap túrmasan,
Kempiring de boyyn alyp qashady.

Aytpaqshy, aqyn Bauyrjannyng bauyrmal jyrlary Abaysha tolghanyp, Shәkerimshe qyrlanady degen pikirimizding de ózindik negizi bar ekendigin tómendegi myna bir ólendi oqyghan oqyrmannyng aitqyzbay-aq angharatyndyghyna kýmәn keltiruge bolmas.

Sen qazaqtyng noghan deme sanasy,
Oghan kuә nәn tarihtyng baghasy.
Búl qazaqtyng ómirdegi ýsh asyly –
Shanyraghy, ar‑namysy, dalasy.

Búl óleng shumaghynda dana Abaydyng «ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek, beker mal shashpaq - bes dúshpanyn, bilseniz..» degeni sekildi Bauyrjan aqyn «búl qazaqtyng ómirdegi ýsh asyly – shanyraghy, ar‑namysy jәne dalasy» ekendigin fәlsapalyq túrghyda túraqtandyrady da, ózining myzghymas últtyq ústanymyn aiqyndaydy. Sol arqyly aqyn ózining azamattyq ar-namysyn Alashtyng әr shanyraghy men keng dalasynyng ortasyndaghy túghyrly bәiterek retinde oqyrmannyng oiyna tasqa qashalghan jazuday oiyp jazyp, ornyqtyrady. Sol sekildi «Ómir men adam» atty óleni de onyng sheshendik ólenderining naqtyly ýlgisi retinde kózge týsedi.

Birden birge jalghasatyn órkeni,
Ómir degen ýzilmeiytin ertegi.
Qogham – teniz,
Túrmys beyne aq keme,
Baq pen baylyq aq kemening jelkeni.

Qogham – teniz jaghagha atqan shyndyqty,
Úran etken berekeni, birlikti.
Adam sorly sol úrannyng astynda,
Ýirenedi qulyq penen súmdyqty.

Búl arada biz sheshendik óleng dep otyrghan ólenderding ereksheligine sәl ayaldap ótsek, artyq bolmas dep oilaymyz. Sheshendik qazaq halqynyng auyz әdebiyeti men danalyq oy jýlgesine tәn qasiyetterding biri. Onda tapqyrlyq pen logikalyq qisyn basty orynda túrady da, kórkemdik beyne onyng astaryna jasyrynyp jatady. Kórnekti әdebiyettanushy Áuelbek Qonyratbaevtyng sózimen aitqanda, «tolghau sózquarlyqqa salynsa, sheshendik ólenge jatady da, suretkerlik kilitin tapsa, lirikalyq ólenge jatady». (Á. Qonyratbaev. Qazaq foliklorynyng tarihy». –Almaty: Ana tili. 1991. -288 b). Bauyrjan Shormaqúlynyng ólenderinde osy mәselening arajigi birden anyqtala qoymaydy. Aqyn ólenderinde suretkerlik pen sóz-sóilemderdi qisynyna keltirip qiystyrudy qatar, jarystyryp alyp jýredi de, oqyrmandardyng oi-qiyalynda estetikalyq nәzik sezim men sheshendik tapqyr oishyldyqty kezkelgen óleninde beynelep kórsetedi. Búl oiymyzgha nazar audara otyryp, keybireuler aqyn men oishyldyq bir adamnyng basynda otasa almaytyn ot pen su sekildi nәrse me? - dep súrau tastauy mýmkin. Oghan bir auyz sóben jauap beretin bolsaq, ekeui bir-birimen otasa alady. Alayda, aqyndyq til suretkerligimen kózge týsse, al oishyldyq payym-parasatymen óz biyigin baghyndyra alady. Sezim seline ainalghan oiyn oqyrmanyn jeliktirip, jelpindirip, әserlendirip, sýiindirip jetkizip beru tek aqynnyng ghana qolynan keledi. Úiqasqa ghana sýienip oidy jetkizu - oidy oigha taqpaqtap jetkizu tәsili ekendigin ekining biri bile bermeydi. Sodan baryp aqyn men filosoftyng ortasynda dau tuyndaydy da, oiyn til suretkerligimen emes, úiqaspan ghan jetkizushi oishyl, filosoftyng ózi men aqynmyn dep, keude kerip shygha keledi. Ekeuining aiyrmashylyghy dәl osy jerde. Búl arada úiqaspen ghana jymdasyp, til suretkerliginen tayaq tastam jerde alys jatqan jalang bayandau men payymdaugha qúrlylghan jyr-taqpaqtardyng әdebiyet tarihynan oiyp oryn ala qoymaytyndyghy kózi ashyq, kónili oyau oqyrmangha júmbaq emes ekendigin basa aitu artyq bolmas. Búl qúbylys qazaq jyraularynan tartyp Abay, Shәkerim ólenderine, tipti, biz ólenderine ýnilip otyrghan Bauyrjan aqynnyng jyrlaryna deyin basy ashyla qoymaghan kýrmeui qiyn, kýrdeli týiinderding biri. Sondyqtan Bauyrjannyng bauyrmal jyrlarynyng ishindegi «Bar men joq», «Áyel bolu onay ma?» «Últty dәstýr ústaydy», «Qadirin bil» sekildi terme-tolghaulary men sheshendik ólenderi ózining yrghaqqa jenildigimen úiqas ynghayyna útymdy ýilesip kelip, әrli әuenge súranyp túrghandyghyn angharu qiyn emes. Sol sebepti onyng suretkerlikke toly daryndy ólenderi men terme-tolghaulyq sipaty anyq sheshendik ólenderin bir-birinen bóle qarap zerttep-zerdeleu, aqyn ólenderining ataq-abyroyyn aspandatpasa, tómendetpeydi. Búl arada osy bir teoriyalyq negizdi aqyn Bauyrjannyng ólenderine ghana emes Abay, Shәkerim, Múqghali, Qadyr, tipti, ylghy didaktikalyq jyr men taqpaghynda jalang fәlsapalyq payym aitatyn basqa da ataqqa ghana arqalanyp jýrgen «aqyndarymyzdyn» ólenderin taldap-saraptaudyng ólshemi etse, qazaq óleng ónerining tynysy tipti de keneye týspese, taryla qoymaydy degen oidamyz. Óitkeni qytaydyng әigili aqyny Áy Shiynning «barlyq әdeby týrlerding ishinde ólenmen onay aralasyp ketetini - taqpaq, óleng men taqpaqty beyne tauyq pen ýirekti bólip tastaghanday bólip qarastyru kerek» degen pikiri de bizding jogharydaghy oi-tolghamymyzdy yrastap túrghanday bolady. Sonda ghana:

Syilasymnan shynar kónil kókteydi,
Izgilikting shynyna búlt shókpeydi.
Týsinuge aigha úmytylghan aqyndy,
Myng súludyng aqyl‑oyy jetpeydi – dep aqyn ózi aitqanday onyng ólenmen órilgen ómir joly men Ýshburyldyng kýngeyi men teriskeyinde alyp Abaysha «mynmen jalghyz alysqan» jan kýizelisin týsinuge jol ashyla týsetin edi desek, artyq aitqan bolmaymyz. Sonymen birge aqynnyng Saryarqany betke alyp, Atamekenge adaspay, aman-esen kelgen kónil-kýiining kókjiyegin sezim siqyrymen sezuge de jol ashylar edi.

Ghasyry batqan syrqatqa,
Taulary shókken búrqaqqa.
Aghymy basqan búltaqqa,
Alandap qaytqan atamnyn
Armany ólgen qursaqta,
Kez emes kezde tusaqta,
Sóz emes sózdi qusaqta,
Adaspay aman kelemiz.

Jalyndap túrghan núr shaqta,
Qaratpay jastyq múrsatqa,
Malshynyp nóser búrshaqqa,
Órtenip baryp óshe almay,
It jegen ishten tynsaqta,
Namysty belge baylanyp,
Nayza úshynda túrsaqta,
Tumaytyn jerde tusaqta,
Qumaytyn joldy qusaqta,
Adaspay aman kelemiz.

Qylshyldap týrghan syn shaqta,
Synbaytyn jerden synsaqta,
It jýgirtip, qúmay sap,
Qyrdan týlki qusaqta,
Jete almay oghan tynsaqta,
Atbasyn keri búrsaqta,
Ómirden әiteu syr saqtap,
Adaspay aman kelemiz.

Ómir jolynda da, óner órisinde de, shygharmashylyq baghytynda da, sezim men oi-qiyalgha adaldyghynda da adaspay, tek algha qaray úiyqpay, úmtylyp kele jatqan Bauyrjan aqynnyng QHR-da jaryq kórgen «Qoramsaqqa qol saldym», «Qolamta», «Qandauyr», jyr jinaqtarymen qatar «Taghdyr» atty prozalyq jiynghy da oqyrmandardyng qyzu ynta-yqylasyna ie bolghandyghyn oqyrmandar jaqsy biledi. Aqyn, әdebiyettanushy Qydyrqan Múqataev atalmysh aqynnyng «Qolamta» atty jyr jinaghyna nazar audarghanda «Bauyrjannyng búl jinaghyna 99 óleng engizilgen. Bәri de tolyqsyp, tolqyp, qúlpyryp túr. Shetinen tilge jenil, jýrekke jyly tiyedi. Bәri qiynnan qiystyrylghan. Olay bolsa «ólendik til patyshasyn» altyn taqqa otyrghyzghan Bauyrjandy da er danasy degim keledi» dep ózining aqyn bauyryna degen sheksiz qúrmetin bildire kelip, «Bauyrjan Shormaqúlynyng «Qolamta» jinaghy óte tamasha kitap. Súlu jyrlargha toly. Kitaptyng kezkelgen betin ashyp, oqy jónelseng boldy bәigege mingen shabandoz baladay jýitky jónelesin. Bәri jaghymdy, bәri jattyq. Oqyp otyryp, rahattanasyn. Shalqyp ta, sharyqtap ta alasyn. Múqaghaly múqaghalisha aitady ghoy, al Bauyrjan bauyrjansha aitady. Bauyrjan bauyrjansha sanqyldaydy. Bәri, bәri Bauyrjansha» («Qydyrqan Múqataev. «Tas bitik», «Qolamta», «Tenizden shyqqan kýn» jayly az sóz. Shijang gazeti» 2007 jyl 21sәuir kýgi sany) dep, ózining ótimdi óleng órneginen tau túlgha bolyp qalyptasqan aqyn shygharmashylyghyna joghary bagha beredi. Rasynda da Bauyrjan ólenderining ne siqyry bar?! Búghan tolyq qandy jauap beru óte qiyn. Onyng jauabyn aqynnyng jyrlaryn oqyp shyqqan adam ózi-aq tabady degen oidamyz. Óitkeni ekining biri Bauyrjan aqyn bolyp dýniyege kelgen joq. Alayda ol oqyrmandarynyng jan-jýikesi, arman-tilegi, kónil-kýii jәne ómir keshirmesi bolyp, ómir sýrip kele jatqandyghy aqiqat. Sol sebepti bolsa kerek, qalayda, onyng jyrlary óte bauyrmal. Oqyrmanynyng ishinen kirip syrtynan shyghady. Kónil qaltyrmaydy, óleng ónerine degen ózekti taldyrmaydy. Sýiindiredi, sýisindiredi, arbaydy, aldaydy, uaqytty da almaydy. Bauyrjan aqynnyng suretkerlik sheberligi men oishyldyghy oqyrman yntasyn bótensimeydi.

Kýy bolyp búryn‑sondy shertilmegen,
Kele jatyr kóktem qyz tórkindegen.
Qarsy alarlyq qalqany qauqarym joq,
Men otyrmyn del‑sal bop dertimmenen.

Mine, Bauyrjan aqyn ózimen ózi bolyp, onasha tolghanyp otyr. Onyng bolashaqqa degen senim-nanymy jarqyn, ýmit túlpary ýkili. Óz dertimen ózi әure bolyp otyrghan aqyn beynesi kózaldymyzda del-sal bolyp, kýy keship túr. Shabyt dertine shaldyqqan aqyndyq túlghanyng әdemi әuresi bir basynan asyp-tógilip jatady. «Demek, aqyn ózine ghana anyq, ózgege júmbaq jandýniyesin óleni arqyly ashuy – onyng aqyndyq keskin-kelbetin, shynayy kisilik obrazyn oqyrmangha tanytu dep týsingen abzal. Álbette, aqyn óz janynyng týkpirine ýnilui ýstinde daralyqqa úmtylyp, dara túlghasyn keskindey bastaydy. Osynday jýregining týbine, janynyng japsaryna boylay otyryp, jan syryn sarqa aqtarghan aqynnan daralyq boy kóterip, anyq aqyndyq túlgha qalyptasatyny aqiqat». (Maqpal Orazbek. Aqyndyq túlgha tabighaty. –Astana: Foliant. 2002. -152 b). Sondyqtanda aryndy aqyn Bauyrjan Shormaqúlynyng oi-qiyal shýnetine sýngip, óz dertimen ózi bolyp otyratyn onasha sәtterinen oily oqyrman qauymy әli de zor ýmit kýtetindigi sózsiz.

Bekqoja Jylqybekúly,

Filologiya ghylymdarynyng kandidaty, әdebiyettanushy, aqyn, audarmashy

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1469
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3245
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5405